Resort gospodarki chce, żeby od 1 kwietnia istniała możliwość założenia firmy przez internet. Wniosek trzeba będzie podpisać wciąż mało popularnym podpisem elektronicznym. Większość gmin będzie potrzebowała kilku miesięcy, by przygotować się do nowej usługi.
Od 1 kwietnia zacznie w Polsce obowiązywać tzw. jedno okienko które umożliwi za pomocą jednego papierowego wniosku założenie działalności gospodarczej. Obywatel nie będzie musiał biegać po kilku urzędach, wystarczy, że odwiedzi urząd gminy. Resztę za niego zrobią urzędnicy.
Ministerstwo Gospodarki i Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przygotowują rozciągnięcie tego rozwiązania także na internet. Adam Szejnfeld, wiceminister gospodarki, deklaruje, że od 1 kwietnia będzie możliwe składanie takich wniosków drogą elektroniczną. Będzie to rozwiązanie tymczasowe, bo zgodnie z wchodzącą w życie nowelizacją powszechna możliwość rejestracji firmy przez internet zostanie wprowadzona dopiero od połowy 2011 roku.

Tymczasowo przez ePUAP

Zgodnie z ustawą do rejestrowania nowych przedsiębiorstw będzie służył od 2011 roku nowy system informatyczny - który ma powstać w Ministerstwie Gospodarki - Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej. Do tego czasu składanie wniosków drogą elektroniczną będzie odbywało się za pomocą innego systemu informatycznego, który w ubiegłym roku powstał w resorcie spraw wewnętrznych i administracji.
Platforma ePUAP - bo o niej mowa - w przeciwieństwie do systemu, który powstanie w resorcie gospodarki, nie będzie rejestrowała nowych przedsiębiorców. Za jej pośrednictwem osoba, która będzie chciała założyć firmę, będzie mogła tylko wysłać elektroniczne pismo do urzędu gminy. Cała późniejsza korespondencja między przyszłym przedsiębiorcą a instytucjami zaangażowanymi w proces rejestracji firmy (urząd skarbowy, urząd statystyczny czy ZUS) także będzie miała formę elektroniczną. Tak przynajmniej można wywnioskować z testów tego rozwiązania, które zostały przeprowadzone w województwie podlaskim na przełomie 2008/2009.
- Pilotaż zakończyliśmy w lutym. W czasie jego trwania zostały opracowane procedury oraz kształt wniosku, który zostanie wykorzystany na poziomie ogólnokrajowym - mówi GP Mariusz Madajczyk, pełnomocnik wojewody podlaskiego ds. informatyzacji. Dodaje, że rozporządzeniem, które ustali końcowy kształt wniosku, zajmuje się obecnie rząd.
Jego przyjęcia należy spodziewać się już w przyszłym tygodniu. Ma wejść w życie 31 marca. Wówczas zostanie udostępniony elektroniczny formularz wniosku.
Ten moment niestety nie będzie oznaczał automatycznego udostępnienia obywatelom założenie firmy przez internet. Według ekspertów są dwie bariery, które spowodują, że będą mieli utrudniony dostęp do tego rozwiązania.



Bez e-podpisu się nie uda

Pierwsza z nich to konieczność posiadania przez osobę składającą e-wniosek kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Podania, które za pomocą ePUAP są wysyłane do urzędów, muszą zostać podpisane za pomocą właśnie takiego podpisu. Nie jest on w Polsce popularny (szacuje się, że ma go ok. 200 tys. osób), ponieważ za jego wydanie trzeba zapłacić. Tymczasem nie należy się spodziewać, by zakładający działalność gospodarczą chcieli ponosić dodatkowe koszty za luksus wysłania dokumentu przez internet.
Adam Szejnfeld wyjaśnia, że osoba, która wyśle e-dokument bez podpisu elektronicznego, będzie musiała pofatygować się do urzędu gminy, by osobiście podpisać wniosek. Przypomina, że wniosek będzie można także wysłać tradycyjnie, pocztą.
Zdaniem Krzysztofa Szuberta, przewodniczącego Komisji BCC ds. Informatyki, Telekomunikacji i Społeczeństwa Informacyjnego, ten wymóg spowoduje, że rejestrowanie firmy przez internet podzieli los innej e-usługi: rozliczania się z fiskusem.
- Przeszkody biurokratyczne, jakie towarzyszą złożeniu PIT przez internet, powodują, że korzysta z tej możliwości bardzo wąskie grono osób - mówi Krzysztof Szubert.
Podkreśla przy tym, że z tego powodu należy coś zrobić z koniecznością używania podpisu elektronicznego przy komunikowaniu się z administracją rządową lub samorządową. Według niego, wyjściem z sytuacji może być planowana na 2011 roku wymiana dowodów osobistych (zostaną wówczas wprowadzone nowe dowody z chipem). Do dokumentu można by dołączyć podpis elektroniczny.

Samorząd nie musi

Kolejną przeszkodę, która na pewno opóźni start usługi złożenia wniosku o założenie firmy przez internet, postawią samorządy. Choć ich przedstawiciele w rozmowie z GP deklarują, że są tą usługą zainteresowani, to jednak od razu przyznają, że samorządy będą potrzebowały czasu na jej wprowadzenie.
- Sądzę, że w ciągu pół roku w większości gmin będzie możliwość założenia działalności gospodarczej przez internet - mówi Jan Czajkowski, dyrektor Biura Informatyki w Urzędzie Miasta Łódź.
Podkreśla przy tym, że ważne będzie przygotowanie nowej e-usługi przez administrację rządową. Jeśli wystąpią z tym problemy, to nie należy oczekiwać, że samorządy będą chciały oferować swoim mieszkańcom usługę, która nie działa lub działa źle.
Przypomina przy tym, że w ubiegłym roku rząd poinformował obywateli, że mogą już składać podania do urzędów (w tym samorządów) przez internet. Najpierw brakowało gotowych elektronicznych wzorów formularzy, a potem platforma ePUAP miała problemy z poprawnym funkcjonowaniem.
Wiceminister gospodarki twierdzi, że wszystkie samorządy mają obowiązek przyjmowania wniosków od 1 kwietnia 2009 r. Przypomina, że na przygotowanie się miały ostatnie pięć lat - czyli moment, od którego formalnie wprowadzono jedno okienko w Polsce.
PROCEDURA REJESTRACJI FIRMY PRZEZ INTERNET*
● Po wybraniu właściwego formularza na platformie ePUAP obywatel wypełnia elektronicznie zbiorczy wniosek zawierający większość danych niezbędnych do zakładania działalności gospodarczej.
● Obywatel przesyła go na ePUAP, gdzie generowany jest wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej, który trafia do wnioskodawcy - właściwego urzędu miasta lub gminy.
● Urząd odsyła podpisany przez siebie wniosek na platformę. Po wydaniu zaświadczenia o wpisie do ewidencji, przez właściwy urząd, do wnioskodawcy zostaje przesłane, przez platformę, wydane zaświadczenie oraz wygenerowany wniosek RG1 - wniosek o nadanie numeru REGON.
● Po uzupełnieniu, podpisaniu i przesłaniu poprawnego wniosku przez obywatela na ePUAP GUS wydaje odpowiednie zaświadczenie o numerze REGON. Następnie z GUS na ePUAP generowany jest wniosek NIP i przesyłany razem do obywatela.
● Po uzupełnieniu wniosku NIP, np. o numer konta bankowego, obywatel podpisuje i przesyła go na ePUAP. Po wydaniu właściwej decyzji przez urząd skarbowy na ePUAP jest generowany odpowiedni wniosek do ZUS. Obywatel po podpisaniu przesyła dokument na ePUAP. Na podstawie otrzymanego dokumentu ZUS przesyła obywatelowi decyzję.
* taką drogę zastosowano w testach przeprowadzonych pod koniec ubiegłego roku i na początku 2009 roku.
JEDNO OKIENKO
Po kilku latach oczekiwania od 1 kwietnia 2009 r. zostanie w Polsce wprowadzone tzw. jedno okienko, które umożliwi założenie działalności gospodarczej przy pomocy jednego wniosku. Osoba, która zamierza założyć firmę, będzie musiała go złożyć w urzędzie gminy. Pozostałe kwestie związane z rejestracją mają już załatwić za przedsiębiorcę pracownicy urzędu. Wniosek będzie także można wysłać listem. Jednak taka forma będzie mało popularna, bo wymaga poświadczenia notarialnego. Obecnie osoba, który chce zarejestrować firmę, musi składać wnioski w kilku urzędach: gminy, skarbowym, statystycznym, a także w ZUS. Przez to traci się dużo czasu na bieganie po urzędach i składanie kolejnych wniosków. Wydłuża to też czas uruchomienia działalności gospodarczej. Nowe przepisy przewidują, że jedno okienko będzie przejściową formą rejestracji działalności. Zostanie zastąpione przez tzw. zasadę zero okienka. Od 1 lipca 2011 r. zacznie funkcjonować informatyczna Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej. Przedsiębiorca w celu zarejestrowania firmy będzie wypełniał jedynie odpowiedni formularz na stronie internetowej.