Przedstawiamy najważniejsze zmiany w prawie i daty ich wejścia w życie. Przy czym niektóre z nich jeszcze czekają na podpis prezydenta. Dodatkowo wskazujemy wybrane, najbardziej istotne dla firm akty, nad którymi jeszcze trwają prace
Przepisy już przyjęte:
NOWE PRAWO WODNE – NOWY SYSTEM POBORU OPŁAT ZA WODĘ
Akt prawny: ustawa z 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz.U. poz. 1566).
Wybrane zmiany:
● Zmiana systemu zarządzania zasobami wodnymi w Polsce: nowo utworzone Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie przejmuje zadania utrzymania wód i pozostałego mienia Skarbu Państwa związanego z gospodarką wodną, a także z inwestycjami w gospodarce wodnej (które do tej pory wykonywali: Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, regionalne zarządy gospodarki wodnej oraz marszałkowie województw).
● Zmieniono system poboru opłat za korzystanie z usług wodnych oraz ich wysokość. Wprowadzone zostaną opłaty stałe i zmienne. Wody Polskie będą m.in. ustalać wysokość opłat.
FOLIÓWKI Z NOWĄ OPŁATĄ RECYKLINGOWĄ
Akt prawny: ustawa z 12 października 2017 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2056).
Wybrane zmiany:
● Wprowadzenie obowiązku pobrania przez sprzedawców opłaty od każdej torebki foliowej (rozporządzenie określa jej wysokość na 20 groszy).
● Rozliczenia opłaty recyklingowej trzeba będzie dokonać do 15 marca kolejnego roku. Ministerstwo Finansów uważa, że od opłaty recyklingowej należy dodatkowo naliczyć podatek VAT – ten rozlicza się na bieżąco.
● Za kontrolę przestrzegania przepisów ustawy przez przedsiębiorców odpowiedzialna jest Inspekcja Handlowa.
UŁATWIENIA W ZAKŁADANIU ŻŁOBKÓW
Akt prawny: ustawa z 7 lipca 2017 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z systemami wsparcia rodzin (Dz.U. poz. 1428)
Wybrane zmiany:
● Uproszczenie zakładania żłobków i klubów dziecięcych.
● Obniżenie wymogów względem lokali, w których żłobki mogą być zakładane. Do jednego żłobka będzie mogło być przyjmowanych więcej dzieci. W efekcie więcej dzieci poniżej 3. roku życia ma się dostawać do placówek dziennej opieki.
OGRANICZENIA MIEJSC SPRZEDAŻY ALKOHOLU
Akt prawny: ustawa z 24 listopada 2017 r. o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych (w chwili zamykania do druku – nieopublikowana).
Wybrane zmiany:
● Zwiększenie uprawnień rad gmin w obszarze określania liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych odrębnie dla poszczególnych ich rodzajów (w tym dla piwa i alkoholu do 4,5 proc.).
● Rada gminy będzie mogła ustalić w drodze uchwały maksymalną liczbę zezwoleń odrębnie dla sołectw, dzielnic, osiedli.
● Zwiększenie uprawnień rad gmin do wprowadzania ograniczeń w sprzedaży napojów alkoholowych w godz. 22.00–6.00.
● Wprowadzenie zakazu spożywania napojów alkoholowych w miejscu publicznym, za wyjątkiem miejsc do tego przeznaczonych (obecnie zakaz obejmuje miejsca określone konkretnie w ustawie).
BIOPALIWA I BIOKOMPONENTY PO NOWEMU
Akt prawny: ustawa z 24 listopada 2017 r. o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2290).
Wybrane zmiany:
●zbożowych i innych roślin wysokoskrobiowych, roślin cukrowych i oleistych oraz roślin uprawianych przede wszystkim do celów energetycznych na użytkach rolnych jako uprawy główne oraz ze wzrostem wykorzystania tzw. biopaliw zaawansowanych.
● Do wytwarzania biokomponentów nie będzie można stosować biomasy będącej produktami działów powiązanych z rolnictwem, przy dostawie której została zastosowana stawka podatku VAT wyższa niż 5 proc.
● Wprowadzenie możliwości wytwarzania przez rolników biopaliw na własny użytek bez konieczności posiadania składu podatkowego.
6 stycznia 2018
WALKA Z SZARĄ STREFĄ W ODPADACH
Akt prawny: ustawa z 24 listopada 2017 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2422).
Wybrane zmiany:
● Celem jest przeciwdziałanie niekorzystnym zjawiskom w gospodarce odpadami, w tym problemom z prawidłowym gospodarowaniem odpadami oraz walka z szarą strefą.
● Przewidziano zmianę przepisów dotyczących bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO): oprócz rejestru posiadaczy odpadów i gromadzenia danych o odpadach, pochodzących m.in. ze sprawozdań marszałków województw i decyzji dotyczących gospodarki odpadami – będzie posiadała również moduł ewidencji odpadów. Umożliwi to ściślejszą kontrolę przekazywania odpadów, w szczególności komunalnych, odbieranych od właścicieli nieruchomości.
● Wprowadzono wymóg posiadania przez kierowcę – w trakcie wykonywania transportu odpadów – potwierdzenia utworzenia karty przekazania odpadów, wygenerowanego z BDO.
● Wprowadzono możliwość elektronicznego obiegu dokumentów dotyczących ewidencji odpadów za pośrednictwem BDO.
16 lutego
SOLARIA NIE DLA DZIECI I BEZ REKLAM
Akt prawny: ustawa z 15 września 2017 r. o ochronie zdrowia przed następstwami korzystania z solarium (Dz.U. poz. 2111).
Wybrane zmiany:
● Całkowity zakaz korzystania z solariów przez osoby, które nie ukończyły 18. roku życia; w przypadku wątpliwości co do pełnoletności osoby zamierzającej skorzystać z usługi, osoba udostępniająca solarium uprawniona będzie do żądania okazania dokumentu potwierdzającego wiek, a w razie jego nieokazania – będzie zobowiązana odmówić usługi.
● Obowiązek informowania klientów o negatywnych skutkach ekspozycji na promieniowanie UV, np. poprzez umieszczenie w miejscach udostępniania solariów pisemnego ostrzeżenia o ryzyku związanym z korzystaniem z nich.
● Całkowity zakaz reklamy i promocji solariów.
● Za złamanie przepisów ustawy grozić będą kary administracyjne w wysokości od 1 tys. zł do 50 tys. zł.
23 lutego
NOWA USTAWA DLA POŚREDNIKÓW UBEZPIECZENIOWYCH
Akt prawny: ustawa z 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń.
Wybrane zmiany:
● Ustawa określa zasady wykonywania działalności w zakresie dystrybucji ubezpieczeń osobowych i majątkowych oraz reasekuracji.
● Zastąpi ustawę z 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (ta straci moc).
Etap legislacyjny: oczekuje na publikację w Dzienniku Ustaw.
1 marca
KONIEC HANDLU W NIEDZIELE, ALE Z WYJĄTKAMI
Akt prawny: ustawa z 24 listopada 2017 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni.
Wybrane zmiany:
● Przewidziano stopniowe wprowadzenie zakazu handlu w niedziele: w 2018 r. (od marca) – w dwie niedziele w miesiącu, w 2019 r. – w trzy w miesiącu, i od 2020 r. – w niemal wszystkie (z kilkoma wyjątkami: dwie handlowe niedziele będą przed świętami Bożego Narodzenia, jedna przed Wielkanocą i dodatkowo – ostatnie niedziele: stycznia, kwietnia, czerwca oraz sierpnia).
● Ponadto w Wigilię Bożego Narodzenia oraz w sobotę bezpośrednio poprzedzającą Wielkanoc handel będzie możliwy tylko do godz. 14.
● Przewidziano katalog wyłączeń. Handel dozwolony będzie m.in.: na stacjach paliw płynnych, w piekarniach, w cukierniach, w kwiaciarniach, w sklepach z pamiątkami, w sklepach z prasą, z biletami komunikacji miejskiej, z wyrobami tytoniowymi, w placówkach pocztowych, na dworcach, w portach lotniczych, w strefach wolnocłowych, w środkach komunikacji miejskiej.
● Ustawa przewiduje karę grzywny za złamanie zakazu handlu w niedziele w wysokości od 1 tys. zł do 100 tys. zł., a nawet – przy uporczywym łamaniu zakazu – karę ograniczenia wolności.
Etap legislacyjny: ustawa skierowana do Senatu.
25 maja
REWOLUCJA W OCHRONIE DANYCH OSOBOWYCH
Akt prawny: rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych; RODO, Dz.Urz. UE z 2016 r. L 119, s. 1).
l Obecnie trwają prace nad nową polską ustawą o ochronie danych osobowych oraz ustawą wdrażającą.
Wybrane zmiany:
● Unijne rozporządzenie będzie obowiązywało w polskim porządku prawnym bezpośrednio.
● Zniknie obowiązek rejestracji zbiorów danych osobowych w GIODO.
● Obowiązkiem administratorów danych będzie zgłaszanie przypadków naruszeń w ciągu 72 godzin od wykrycia do właściwego organu nadzoru, a w przypadku wystąpienia dużego ryzyka naruszenia – także osób zainteresowanych.
● Zaostrzone zostaną zasady pozyskiwania zgód użytkowników na przetwarzanie danych osobowych.
● Wprowadzone będzie prawo do bycia zapomnianym – każda osoba fizyczna będzie mogła zwrócić się do firmy z żądaniem, aby jej dane zostały usunięte.
● Obowiązkiem niektórych firm zarówno kontrolujących, jak i przetwarzających dane będzie wyznaczenie Inspektora Ochrony Danych Osobowych.
● Zmienią się zasady uzyskiwania zgód na przetwarzanie danych osobowych.
1 lipca
NOWA BIBLIA ORGANIZATORÓW IMPREZ
I USŁUG TURYSTYCZNYCH
Akt prawny: ustawa z 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (Dz.U. poz. 2361).
Wybrane zmiany:
● Określenie warunków oferowania, sprzedaży i realizacji imprez turystycznych oraz powiązanych usług turystycznych na terytorium RP, a także za granicą – jeżeli umowy z podróżnymi są zawierane przez przedsiębiorców turystycznych mających siedzibę na terytorium RP. Na nowo zdefiniowano pojęcia takie jak impreza turystyczna, usługa turystyczna.
● Nałożenie na przedstawicieli sektora wielu obowiązków, których spełnienie wzmocni ochronę podróżnych w przypadku niewypłacalności organizatorów imprez turystycznych.
● Do ustawy przeniesiono zasady funkcjonowania Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego (z ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych; t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1553).
● Dotychczasowa ustawa o usługach turystycznych zyskała nową nazwę: o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych.
I połowa 2018 roku
ŁATWIEJSZE ZAKŁADANIE SPÓŁDZIELNI SOCJALNYCH
Akt prawny: ustawa z 15 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych oraz niektórych innych ustaw.
Wybrane zmiany:
● Wprowadzenie ułatwień w zakładaniu spółdzielni socjalnych, m.in. warunkowe zmniejszenie liczby założycieli z pięciu do trzech osób, o ile są nimi osoby fizyczne. Nowe spółdzielnie będą miały jednak obowiązek uzupełnienia składu członkowskiego w ciągu 12 miesięcy.
● Zmiany zasad udzielania wsparcia na podjęcie działalności gospodarczej w ramach spółdzielni socjalnej.
● Rozszerzenie katalogu osób mogących zakładać spółdzielnie.
● Dopuszczenie używania w obrocie skrótu Sp.s.
Etap legislacyjny: oczekuje na publikację w Dzienniku Ustaw.
Wejście w życie: 3 miesiące od dnia ogłoszenia.
1 lipca
URUCHOMIENIE REJESTRU NALEŻNOŚCI PUBLICZNOPRAWNYCH
Akt prawny: ustawa z 7 kwietnia 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności (Dz.U. poz. 933) oraz nowela z 14 grudnia 2017 r.
Wybrane zmiany:
● Na 1 lipca przesunięto termin uruchomienia Rejestru Należności Publicznoprawnych (pierwotnie miał ruszyć już 1 stycznia 2018 r.). Pozwoli on poznać wysokość zaległych podatków, ceł, składek ZUS i mandatów skarbowych, których nie zapłacił kontrahent.
● Rejestr będzie prowadził szef Krajowej Administracji Skarbowej, a informacje o długach będą wpisywać naczelnicy urzędów skarbowych i reprezentanci gmin (wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast). Dane będą wprowadzane do rejestru na bieżąco, ale ujawniane dopiero, gdy zobowiązanie dłużnika przekroczy 5 tys. zł.
● Zainteresowany informacją o przedsiębiorcach będzie musiał najpierw uwierzytelnić się na Portalu Podatkowym za pomocą profilu ePUAP lub kwalifikowanego podpisu elektronicznego.
Etap legislacyjny: nowela przesuwająca termin uruchomienia rejestru czeka na podpis prezydenta.
3 listopada
SZERSZE UPRAWNIENIA DLA ITD, ZMIANY W POBORZE E-MYTA
Akt prawny: ustawa z 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw.
Wybrane zmiany:
● Poszerzenie uprawnień Inspekcji Transportu Drogowego: będzie mogła prowadzić kontrole w porze nocnej, tj. w godz. 22.00–6.00.
● Systemem poboru e-myta zarządzać będzie Główny Inspektor Transportu Drogowego; do tej pory odpowiadała za to Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, na zlecenie której robił to prywatny operator.
Etap legislacyjny: oczekuje na publikację w Dzienniku Ustaw.
Regulacje, nad którymi trwają prace:
NOWA KONSTYTUCJA BIZNESU
Akt prawny: pakiet projektów pięciu ustaw pod wspólnym hasłem „Konstytucji Biznesu”: Prawo przedsiębiorców, Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo przedsiębiorców, ustawa o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców, ustawa o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy, ustawa o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium RP.
Wybrane zmiany:
● Pakiet zastąpi obowiązującą ustawę o swobodzie działalności gospodarczej.
● Wprowadzenie katalogu zasad regulujących relacje biznesu z państwem, m.in. zasad: co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone, domniemanie uczciwości przedsiębiorcy, zasada proporcjonalności (urzędnikom wolno podejmować jedynie takie działania, które są konieczne do osiągnięcia zamierzonego celu).
● Wprowadzenie statusu działalności nierejestrowanej, tzw. bagatelnej: osoby, które prowadzą działalność, ale nie otrzymują z jej tytułu miesięcznego przychodu większego niż 50 proc. minimalnego wynagrodzenia, nie będą zmuszone rejestrować działalności w CEIDG i płacić składek ZUS.
● Wprowadzenie możliwości zawieszenia działalności gospodarczej bezterminowo lub na dowolny okres.
● Stopniowa rezygnacja z numeru REGON: do komunikacji przedsiębiorcy z urzędami ma docelowo wystarczyć numer NIP.
● Wprowadzenie ulgi na start dla początkujących przedsiębiorców: przez sześć miesięcy prowadzenia działalności będą oni zwolnieni ze składek na ubezpieczenie społeczne.
● Powołanie Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców – jego zadaniem będą m.in. negocjacje między przedsiębiorcami a organami administracji.
Etap legislacyjny: w Sejmie.
Wejście w życie: planowane 1 marca 2018 r.
FIRMA RODZINNA NIE UMRZE WRAZ Z WŁAŚCICIELEM
Akt prawny: projekt ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej
Wybrane zmiany:
● Ułatwienia w sukcesji firm rodzinnych.
● Możliwość powołania zarządcy sukcesyjnego i ustanowienia go również swoim prokurentem jeszcze za życia przedsiębiorcy.
● Decyzje administracyjne związane z działalnością gospodarczą zmarłego przedsiębiorcy będą utrzymane w mocy. Możliwe stanie się ich przeniesienie na następcę prawnego.
Etap legislacyjny: uzgodnienia międzyresortowe.
Wejście w życie: planowane 1 czerwca 2018 r.
OBLIGATORYJNA WALKA Z KORUPCJĄ POD RYGOREM KAR
Akt prawny: projekt ustawy o jawności życia publicznego.
Wybrane zmiany:
● Wprowadzenie m.in. obowiązku stosowania wewnętrznych procedur antykorupcyjnych (w tym m.in. obowiązek rozpoznania obszarów ryzyka popełnienia przestępstw korupcyjnych, wprowadzenia wewnątrz organizacji kodeksu etyki, wprowadzenia wewnątrz organizacji procedury antykorupcyjnej, stosowania antykorupcyjnych klauzul umownych, opracowania polityki przyjmowania prezentów przez pracowników, opracowania procedury informowania wewnątrz firmy o propozycjach korupcyjnych). Obowiązki będą dotyczyły średnich i dużych przedsiębiorstw (zatrudniających średniorocznie powyżej 49 pracowników) i osiągających roczny obrót netto przekraczający 10 mln euro oraz podmiotów, w których Skarb Państwa ma więcej niż 10 proc. udziałów.
● Uregulowanie statusu prawnego sygnalistów, wprowadzenie ochrony dla osób informujących o nieprawidłowościach wewnątrz firm.
● Wprowadzenie wysokich kar administracyjnych za niewdrożenie procedur.
Etap legislacyjny: przed przyjęciem przez Radę Ministrów.
Wejście w życie: pierwotnie planowane 1 stycznia 2018 r., według najnowszej propozycji – od 1 marca 2018 r. (przy czym np. w zakresie procedur antykorupcyjnych firmy będą miały 6 miesięcy na dostosowanie się od wejścia w życie ustawy).
UPROSZCZENIA DLA PRZEDSIĘBIORCÓW
Akt prawny: projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym.
Wybrane zmiany:
● Wprowadzenie ok. 50 zmian, które mają na celu usprawnienie procedur, zniesienie zbędnych obciążeń biurokratycznych oraz wprowadzenie rozwiązań, które przyczynią się do zauważalnej poprawy warunków prowadzenia biznesu w Polsce (są wśród nich zmiany w prawie handlowym i w ustawie o administrowaniu obrotem towarowym z zagranicą, a także w ustawach podatkowych, w prawie pracy i ubezpieczeń społecznych).
● W zakresie prawa handlowego planuje się m.in. doprecyzowanie przepisów: jednoznaczne wskazanie, komu i w jaki sposób członkowie zarządu spółki kapitałowej powinni składać oświadczenie o swojej rezygnacji; jednoznaczne wskazanie, komu i w jaki sposób członkowie rady nadzorczej powinni składać oświadczenie o swojej rezygnacji; uregulowanie skutków nabycia (objęcia) udziału (lub akcji) ze środków pochodzących z majątku wspólnego w sytuacji, gdy stroną czynności prawnej jest tylko jedno z małżonków; doprecyzowanie zasad reprezentacji spółki w likwidacji.
Etap legislacyjny: na etapie uzgodnień międzyresortowych.
Wejście w życie: pierwotnie planowane na 1 stycznia 2018 r., termin będzie przesunięty.
