Subskrybuj nas na Youtube
Na długi seniorów składają się przede wszystkim zobowiązania wobec banków lub innych instytucji pożyczkowych (21 proc.), niezapłacony czynsz oraz rachunki za wodę, prąd i gaz (20 proc.), czy zaległe płatności za media (13 proc.). Niskie emerytury i pogłębiające się problemy finansowe powodują, że polski senior szuka alternatywnych źródeł finansowania. W jaki sposób załatać dziurę w portfelu emeryta?
Z opinii Rzecznika Praw Obywatelskich wynika, że emeryci nie radzą sobie na rynku finansowym. Przyczyn jest wiele. Punkt zapalny to wysokość emerytur. Pomimo powolnej reformy systemu, polskie świadczenia nadal są jednymi z najniższych w Europie. Przeciętna emerytura w Polsce na koniec 2016 roku wynosiła 2141 zł brutto co daje ok. 1770 zł netto. Natomiast minimalna emerytura od marca 2017 roku wynosi 1000 zł brutto, co daje przeciętnemu polskiemu emerytowi 853 zł na rękę. Najwięcej zadłużonych seniorów mieszka na Śląsku – 38 tysięcy, a ich długi wynoszą ponad 487 mln złotych. Drugie miejsce zajmuje Mazowsze, gdzie 30 tys. seniorów zadłużonych jest na 418 mln. - Trzeba przyznać, że polskim seniorom brakuje pieniędzy nie tylko na spłaty zobowiązań i rachunków. Nie stać ich również na zaspokojenie podstawowych potrzeb. Jednocześnie prawie ¾ starszych osób boryka się z tymi problemami samotnie. Poczucie społecznej odpowiedzialności za seniorów nadal pozostawia wiele do życzenia – podkreśla Robert Majkowski, Prezes Zarządu Funduszu Hipotecznego DOM.
O przyszłości pomyślę jutro
Niskie świadczenia oraz koszty życia i utrzymania mieszkania ciągną seniorów na finansowe dno.
- W następstwie tego, seniorzy są pozbawieni możliwości oszczędzania, a próba podwyższenia poziomu swojego życia, a przede wszystkim niespodziewane wydatki, zmuszają do szukania źródła dodatkowej gotówki – komentuje Robert Majkowski z Funduszu Hipotecznego DOM. Często – nawet jeśli emeryci mają swoje oszczędności – łatwo je tracą. W 2015 roku metodą „na wnuczka” okradzionych zostało prawie 3 tysiące seniorów, na łączną kwotę ponad 32 mln złotych . W sytuacji kryzysowej tylko co trzeci senior jest w stanie sięgnąć do swoich własnych oszczędności, aż 39 proc. seniorów w przypadku nagłego wydatku pożycza gotówkę od swoich bliskich. Generalnie są to pożyczki nieposiadające żadnego potwierdzenia pisemnego. Seniorzy zgłaszają się do swojej rodziny, głównie dzieci, po wsparcie w przypadku zakupu leków, opłacenia bieżących rachunków, lub niespodziewanych wydatków jak mandat, czy dodatkowe leki.
Życie na kredyt
Jak wynika z danych Biura Informacji Kredytowej seniorzy stanowią 18 proc. wszystkich kredytobiorców. 50 proc. wszystkich senioralnych produktów kredytowych to kredyty konsumpcyjne - osoby w wieku 65+ mają obecnie zaciągniętych około 4 mln czynnych zobowiązań, których łączna wartość wynosi 25,7 mld złotych . Na drugim miejscu znajdują się karty debetowe, które posiada 31 proc. seniorów, co stanowi około 23 proc. całego rynku. Jakie warunki muszą spełniać emeryci ubiegający się o kredyt lub pożyczkę? Przede wszystkim liczy się wiek, historia kredytowa oraz wysokość i regularność dochodów. Specjalną ofertę do seniorów kieruje np. Bank PKO ze swoją Mini Ratką oraz Getin Bank oferując dedykowany Kredyt dla Emeryta, udzielany na maksymalnie 8 lat. Kwota możliwa do uzyskania oscyluje między 1000, a 150 000 zł. Warunki kredytu są ustalane indywidualnie. Kasa Stefczyka proponuje emerytom Pożyczkę Senior, dostępną bez ograniczeń wiekowych. Maksymalny czas spłaty zobowiązania (do 100 tys. zł) to 10 lat. Kasa oferuje również wakacje kredytowe. Tutaj podobnie wysokość rat oraz ich oprocentowanie ustalane są indywidualnie, w zależności od wysokości pożyczki oraz planowanego czasu spłaty. Pomimo wprowadzonych ograniczeń emeryci są postrzegani jako dobrzy kredytobiorcy, bo chociaż ich dochody są niewielkie, to stałe i regularne.
Chwilówki – czy jest się czego bać?
Szybkie pożyczki zwane chwilówkami, są dosyć kontrowersyjnym tematem. Od kliku lat do opinii publicznej dociera coraz więcej historii emerytów oszukanych przez parabanki. Najwięcej problemów powodują ukryte koszty, które w umowie bardzo często opisane są w sposób niezrozumiały dla osoby starszej. Inną kwestią jest fakt, że ponad 20 proc. kredytobiorców przed podpisaniem nie czyta dokładnie dokumentów . Firmy pożyczkowe często zawierają w umowie ukrytą prowizję za samo udzielenie pożyczki, które średnio wynosi 26 proc., a w krytycznych przypadkach nawet 40 proc. pożyczanej kwoty . Popularną praktyką jest również podawanie oprocentowania pożyczki w skali tygodnia, co w skali roku oznacza kilkuset procentową nadwyżkę spłaty. Od 2012 roku trwa zainicjowana przez Narodowy Bank Polski kampania edukacyjna „Nie daj się nabrać. Sprawdź zanim podpiszesz”. Jej filarami były cztery zasady:
1. Sprawdź wiarygodność firmy
2. Policz całkowity koszt pożyczki
3. Dokładnie przeczytaj umowę
4. Nie podpisuj, jeśli nie rozumiesz
Na stronie kampanii zanim-podpiszesz.pl można zapoznać się z listą firm objętym nadzorem przez Komisję Nadzoru Finansowego oraz rejestr podmiotów podejrzanych o prowadzenie nielegalnej działalności bankowej.
Renta dożywotnia
Wciąż mało popularną w Polsce usługą, gwarantującą dodatkową gotówkę na emeryturze, jest renta dożywotnia. Mogą z niej skorzystać osoby, które ukończyły 60 lat i jednocześnie są właścicielami mieszkania lub domu. Na podstawie umowy podpisanej z funduszem hipotecznym senior otrzymuje comiesięczną, dożywotnią rentę w zamian za prawo własności do nieruchomości. Jednocześnie senior zachowuje dożywotnie prawo do korzystania z zamieszkiwanego lokum. Wysokość renty jest zależna od wieku i płci seniora oraz wartości samej nieruchomości. Zazwyczaj emeryt może dostawać od kilkuset do kilku tysięcy złotych miesięcznie lub zdecydować się na jednorazową wypłatę. – Zalet korzystania z renty dożywotniej jest wiele. Z naszych badań wynika, że wśród najważniejszych jest stabilizacja, bezpieczeństwo finansowe i możliwość spłaty długów. Warto tutaj przypomnieć, że co trzeci senior, który skorzystał z renty dożywotniej spłacił dzięki niej zobowiązania finansowe. Tak wynika z badania opinii, które przeprowadziliśmy na początku tego roku - dodaje Robert Majkowski.