Użytkownik wieczysty może swobodnie dysponować posiadaną nieruchomością. Za korzystanie z niej co roku uiszcza opłaty.
W umowie o użytkowanie wieczyste zostaje określony czas trwania umowy oraz sposób korzystania z nieruchomości. Postanowienia te zostają ujawnione w księdze wieczystej, do której wpisuje się również użytkownika wieczystego.
Przedmiotem użytkowania wieczystego mogą być wyłącznie nieruchomości gruntowe. Gdyby oddanie gruntu następowało w celu wzniesienia na nim budynków lub innych urządzeń, to wówczas w umowie określa się: termin rozpoczęcia i zakończenia robót, rodzaj budynków, urządzeń i obowiązek utrzymywania ich w należytym stanie, warunki i termin odbudowy w razie zniszczenia, rozbiórki budynków lub urządzeń w czasie trwania użytkowania.
Za rozpoczęcie zabudowy nieruchomości uważa się wybudowanie fundamentów, a za zakończenie zabudowy wybudowanie budynku w stanie surowym zamkniętym. Na wniosek użytkownika wieczystego termin zabudowy może zostać przedłużony, ale tylko wówczas, gdy nie mógł zostać dotrzymany z przyczyn od niego niezależnych. W takim przypadku może zostać wyznaczony termin dodatkowy, a także dodatkowe opłaty roczne, niezależnie od opłat z tytułu użytkowania wieczystego, które obciążają użytkownika.
Opłata dodatkowa wynosić może 10 proc. wartości nieruchomości gruntowej, która została określona na dzień ustalenia opłaty za pierwszy rok, po bezskutecznym upływie terminu jej zagospodarowania ustalonego w umowie lub decyzji. Natomiast za każdy następny rok dodatkowa opłata zostaje zwiększona o dalsze 10 proc. tej wartości. Dodatkowe opłaty roczne użytkownik wieczysty powinien zapłacić do końca marca każdego roku.
Natomiast dodatkowe opłaty roczne nie są pobierane w razie niewybudowania urządzeń infrastruktury technicznej na tym obszarze, gdzie znajduje się nieruchomość gruntowa. Chodzi o takie przypadki, gdyby brak tych urządzeń uniemożliwiał korzystanie z obiektów, które miał postanowić użytkownik wieczysty na podstawie umowy lub decyzji.
Dodatkowych opłat nie poniesie też użytkownik, który złożył do właściwego organu wniosek o rozwiązanie umowy o oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste.
Umowa powinna również określać wynagrodzenie należne wieczystemu użytkownikowi za budynki lub urządzenia istniejące na gruncie w dniu wygaśnięcia użytkowania.
Gdyby użytkownik korzystał z gruntu w sposób sprzeczny z jego przeznaczeniem określonym w umowie, na przykład we wskazanym w niej czasie nie postawił budynków albo urządzeń, to wówczas umowa może zostać rozwiązana jeszcze przed upływem określonego w niej terminu.
Korzystanie z nieruchomości oddanej w wieczyste użytkowanie umożliwia też wznoszenie na niej budynków i innych urządzeń. Gruntem na cele budowlane użytkownik może dysponować nawet wówczas, gdy takie prawo nie zostało ujawnione w księdze wieczystej, ale z treści umowy wynika, że właściciel nieruchomości wyraził na to zgodę.
Użytkownik wieczysty może przysługujące mu prawo przenieść, oddać w leasing, tzn. do odpłatnego użytkowania z opcją zakupu. Rozporządzać nim w taki sposób może dopiero z chwilą ujawnienia w księdze wieczystej, że jest użytkownikiem wieczystym.
Użytkowanie wieczyste wygasa z upływem terminu ustalonego w umowie albo przez rozwiązanie umowy przed upływem tego okresu. Użytkownik powinien wówczas dostać wynagrodzenie za postawione albo nabyte na własność budynki i inne urządzenia w wysokości odpowiadającej ich wartości określonej na dzień wygaśnięcia tego użytkowania.
JAK TO ZROBIĆ...
Jakie opłaty zapłaci się za użytkowanie wieczyste
PROBLEM: Użytkownik wieczysty otrzyma wkrótce od jednostki samorządu terytorialnego grunt. Jakie poniesie w związku z tym opłaty?
ROZWIĄZANIE: Użytkownik wieczysty płaci pierwszą opłatę oraz opłaty roczne. Pierwsza opłata jest jednorazowa i może zostać rozłożona na raty. Opłata wynosi od 15 do 25 proc. ceny nieruchomości. Opłaty roczne uiszcza się przez cały okres użytkowania wieczystego, co roku do 31 marca za dany rok. Nie płaci jej tylko w tym roku, w którym zostało ustanowione prawo użytkowania wieczystego. Na wniosek użytkownika złożony najpóźniej na 14 dni przed upływem terminu płatności może zostać ustalony inny termin zapłaty, ale w tym samym roku kalendarzowym. Wysokość opłaty rocznej zależy od celu, na jaki została oddana nieruchomość.