Skargę do Trybunału w Strasburgu może wnieść sama strona, nie musi przy tym korzystać z pomocy adwokata lub radcy prawnego. Można wystąpić także o przyznanie przez Trybunał pomocy prawnej z urzędu.
ROMAN NOWOSIELSKI
Kancelaria Nowosielski Gotkowicz i Wspólnicy
Skargę do Strasburga wnosi się przeciwko państwu polskiemu, a nie przeciwko jakiejkolwiek instytucji, która funkcjonuje w kraju. Wcześniej strona powinna wyczerpać wszystkie możliwości instancyjnego odwoływania się w Polsce (bez konieczności wnoszenia skargi do Trybunału Konstytucyjnego). Jeżeli zostanie pominięty jakiś etap postępowania odwoławczego, Trybunał odrzuci skargę z przyczyn formalnych.
Trybunał stoi na straży Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Jego zadaniem jest zapewnienie poszanowania przez państwa praw i gwarancji ustanowionych przez Konwencję oraz protokoły dodatkowe (nr 1, 4, 6, 7, 13).
Skargę może wnieść każdy, kto uważa, że został osobiście i bezpośrednio dotknięty naruszeniem praw określonych w Konwencji i jej protokołach. Naruszenie praw musi być popełnione przez państwo, w którym Konwencja obowiązuje.
Konwencja przewiduje ochronę takich praw, jak: prawo do życia, prawo do poszanowania prywatności, prawo do poszanowania mienia, równość wobec prawa, prawo do rzetelnego procesu sądowego oraz do skutecznego środka odwoławczego.
Możliwość wniesienia skargi do Trybunału obwarowana jest szeregiem warunków formalnych:
- naruszenie Konwencji bądź jej protokołów musi zostać popełnione przez jedno z państw, w których Konwencja obowiązuje,
- osoba składająca skargę musi być bezpośrednią ofiarą naruszenia określonych praw bądź gwarancji (złożenie skargi w imieniu innych osób jest niedopuszczalne, chyba że osoby te są jednoznacznie określone i jest się w posiadaniu stosownych pełnomocnictw),
- konieczność wykorzystania wszystkich krajowych środków odwoławczych (zwykle oznacza to złożenie pozwu we właściwym sądzie, następnie apelację do sądu wyższej instancji, by ostatecznie sprawę rozstrzygnął Sąd Najwyższy - jeżeli istnieje w danym przypadku taka możliwość),
- sześciomiesięczny termin do wniesienia skargi, biegnący do daty ostatecznego rozstrzygnięcia w zwykłym toku instancji na poziomie krajowym (np. od daty wyroku Sądu Najwyższego),
- skarga musi być skierowana przeciwko jednemu lub kilku państwom, które naruszyły Konwencję (poprzez działanie lub zaniechanie dotyczące bezpośrednio osoby skarżącej, podjęte przez organy władzy publicznej tegoż kraju, np. sąd lub administrację).
Pisemną skargę do Trybunału można sformułować w dwojaki sposób: w formie listu, w którym jasno i precyzyjnie określić należy wszystkie szczegóły skargi, albo wypełniając formularz skargi, dostępny na stronie Biura Informacji Rady Europy - www.coe.org.pl. Skarga powinna zawierać:
- zwięzły opis stanu faktycznego oraz wskazanie istoty zarzutów,
- określenie, które z praw Konwencji zostało naruszone, informacje, jakie środki prawne zostały wykorzystane, listę decyzji urzędowych wydanych w sprawie z określeniem daty każdej z nich, organów, które je wydały, oraz krótką informację o treści samej decyzji,
- kopie ww. decyzji (dokumenty te nie są odsyłane z powrotem, dlatego nie należy załączać oryginałów), podpis skarżącego lub pełnomocnika (jeżeli skarżący działa przez pełnomocnika, należy pamiętać o załączeniu do skargi stosownego pełnomocnictwa).
Skargę można napisać zarówno w języku angielskim bądź francuskim (oficjalne języki), jak również w języku jednego z państw, które ratyfikowały Konwencję (np. w języku polskim).
Na prośbę osoby składającej skargę jej tożsamość nie musi być ujawniona. Wniosek ten musi wskazywać na przyczyny, dla których zachowanie anonimowości tożsamości skarżącego jest istotne, a o jego zasadności rozstrzyga przewodniczący Trybunału.
Dopuszczalne jest również złożenie skargi przy użyciu faksu bądź poczty elektronicznej (e-mail), wówczas dodatkowo należy wysłać na wyżej podany adres pisemne potwierdzenie złożenia skargi.
Not. MPS
