Komornik sądowy wszczyna postępowanie egzekucyjne na wniosek wierzyciela o wszczęcie egzekucji. Podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy, czyli tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności.

Jarosław Chałas radca prawny i partner zarządzający w Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy Aby możliwe było wszczęcie egzekucji, niezbędne jest uzyskanie klauzuli wykonalności. Wówczas tytuł egzekucyjny staje się tytułem wykonawczym, na podstawie którego komornik może prowadzić egzekucję z majątku dłużnika. Tytułami egzekucyjnymi są: orzeczenie sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, ugoda zawarta przed sądem, orzeczenie referendarza sądowego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, wyrok sądu polubownego lub zawarta przed takim sądem ugoda, ugoda przed mediatorem, inne orzeczenia, ugody i akty podlegające wykonaniu w drodze egzekucji sądowej, akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji. Klauzulę wykonalności nadaje sąd na wniosek wierzyciela. Po uzyskaniu jej wierzyciel może wystąpić z wnioskiem do komornika sądowego o wszczęcie egzekucji i załączyć do niego oryginał tytułu wykonawczego. Mimo iż nie ma takiego obowiązku, to warto w niektórych sytuacjach, przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego, wysłać do dłużnika tzw. przedegzekucyjne wezwanie do zapłaty. Może to spowodować, iż dłużnik chcąc uniknąć dodatkowych kosztów związanych z postępowaniem egzekucyjnym, zechce dobrowolnie zapłacić zasądzoną na rzecz wierzyciela prawomocnym orzeczeniem sądu należność. Jeśli dojdzie do wszczęcia egzekucji i okaże się, że prowadzenie jej z majątku dłużnika jest bezskuteczne, w pewnych sytuacjach można wystąpić do sądu o nadanie klauzuli wykonalności także przeciwko małżonkowi dłużnika. Umożliwi to prowadzenie egzekucji również z majątku objętego wspólnością majątkową. W niektórych przypadkach, gdy z okoliczności wynika, że majątek dłużnika nie rokuje zaspokojenia należności wierzyciela, wskazane jest także wystąpienie z wnioskiem o wyjawienie majątku dłużnika. Postępowanie to może doprowadzić do wykazania, że dłużnik jest właścicielem nieznanych dotychczas składników majątkowych, z których skutecznie można prowadzić egzekucję. Jeżeli wierzyciel prowadzi egzekucję przeciwko dłużnikowi, którym jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, a egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna, warto rozważyć ewentualność wystąpienia z powództwem przeciwko członkom zarządu tej spółki. Taką możliwość, przy spełnieniu określonych przesłanek, daje wierzycielowi art. 299 kodeksu spółek handlowych. Często zdarza się, że dłużnik, na którym ciąży zobowiązanie, wyzbywa się swojego majątku, aby wierzyciel nie miał możliwości skutecznego wyegzekwowania należnego mu roszczenia. Wierzyciel może wówczas skorzystać z uprawnień przewidzianych w kodeksie cywilnym. Jeżeli bowiem na skutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika osoba trzecia uzyska korzyść majątkową, wierzyciel może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną wobec niego. W tym celu winien on wystąpić z pozwem przeciwko tej osobie, która w wyniku działań dłużnika uzyskała korzyść majątkową. Jeżeli czynność dłużnika była nieodpłatna albo na jej skutek korzyść majątkową uzyskała osoba będąca w bliskim stosunku z dłużnikiem lub przedsiębiorca pozostający z nim w stałych stosunkach gospodarczych, wierzyciel nie musi nawet wykazać, iż osoba ta wiedziała, że dłużnik działał ze świadomością jego pokrzywdzenia.