Aby upadłość nie doprowadziła do likwidacji firmy, przedsiębiorca powinien wszcząć postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu. Praktyka sądów pokazuje, że przedsiębiorcy zbyt późno występują z wnioskiem o ogłoszenie upadłości.

Feliks Zedler prof. Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu Aby skutecznie wystąpić z wnioskiem o wszczęcie postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu, należy spełnić wymogi przewidziane w przepisach ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze. Jeżeli przedsiębiorca wcześnie złoży wniosek, to po zakończeniu postępowania może liczyć na oddłużenie. Jest to więc skuteczna zachęta szczególnie dla dłużnika przedsiębiorcy, który jest osobą fizyczną. Artykuł 21 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze przewiduje, że dłużnik powinien nie później niż w ciągu dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić wniosek w sądzie o jej ogłoszenie. Przepisy ustawy przewidują również sankcje dla zadłużonych przedsiębiorców, którzy spóźniają się ze złożeniem w sądzie wniosku o ogłoszenie upadłości. Grozi im, że zostaną pociągnięci do odpowiedzialności za szkodę spowodowaną przez to, że wniosek złożyli zbyt późno. Mogą też zostać pozbawieni na okres od trzech do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek, pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, w przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu. Zakaz taki sąd orzeka na podstawie art. 372 prawa upadłościowego i naprawczego. Bierze przy tym pod uwagę stopień winy oraz skutki podejmowanych działań, a w szczególności obniżenie wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa upadłego i rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli. Praktyka sądowa wykazuje, że mimo iż sankcje są surowe, to jednak przedsiębiorcy składają je zbyt późno. Do sądu z wnioskami o ogłoszenie upadłości powinni występować dłużnicy, a nie wierzyciele, ponieważ najlepiej wiedzą, w jakiej kondycji finansowej aktualnie znajduje się ich firma. Zdarza się, że wniosek o upadłość zostanie złożony w terminie, a firma jeszcze istnieje i jest w takim stanie, że można ją jeszcze uratować, to wówczas warto przeprowadzić postępowanie z możliwością zawarcia układu. Należy wówczas przygotować dla wierzycieli propozycje układowe. Może to na przykład zrobić syndyk. Propozycje układowe powinny przewidywać sposób restrukturyzacji zobowiązań w drodze układu i być dobrze uzasadnione. Propozycje muszą być realne, tzn. zapewniać rzeczywiście przeprowadzenie układu i wykonanie przyjętych przez zadłużonego przedsiębiorcę zobowiązań. Artykuł 280 prawa upadłościowego i naprawczego zawiera cały katalog wymogów, jakie powinny zostać spełnione przy opracowywaniu propozycji układowych. W uzasadnieniu należy przede wszystkim opisać stan przedsiębiorstwa i określić jego sytuację ekonomiczno-finansową, prawną oraz organizacyjną. Trzeba też zawrzeć w uzasadnieniu analizę sektora rynku, na którym przedsiębiorstwo upadłego działa, i uwzględnić pozycję rynkową konkurencji. Podaje się w nim także metody źródła finansowania wykonania układu, z uwzględnieniem przewidywanych wpływów i wydatków w czasie wykonywania układu. Uzasadnienie musi zawierać analizę poziomu i struktury ryzyka proponowanych propozycji układowych. Ostatni etap to sprawność prowadzenia postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu. Powinno ono być jak najszybciej przeprowadzone. Obecna regulacja prawna przewiduje możliwość zaskarżania poszczególnych etapów związanych z przeprowadzeniem tego postępowania. W praktyce wydłuża to czas trwania tego postępowania.