Aby dobrze zorganizować zarządzanie i przekształcanie odpadów, gmina powinna utworzyć zakład termicznego przekształcania odpadów. Ważny jest również recykling odpadów, tak by np. makulatura albo metale nie trafiły do spalarni. Rozwiązania takie powinny być wpisane w gminnym planie gospodarki odpadami, uchwalonym przez radę gminy. Plan taki, jak i cała inwestycja związana ze spalarnią, muszą być wpisane w strategię rozwoju gminy oraz w wieloletni plan inwestycyjny. Jest to bardzo przydatne, szczególnie przy aplikowaniu o fundusze unijne w okresie 2007-2013.
Koszty i finansowanie
Koszty budowy spalarni wynoszą od kilkadziesiąt do kilkaset milionów złotych, w zależności od planowanego przerobu takiego zakładu. A to z kolei zależy, czy taki zakład będzie obsługiwać niewielką gminę, czy duże miasto.
Do tego dochodzą jeszcze koszty:
działalności informacyjnej, edukacyjnej i dialogu społecznego,
uzgodnienia lokalizacji, wyceny gruntów i ich pozyskania, uzbrojenia terenów pod budowę, dokumentacji technicznej.
Źródła finansowania
Pieniądze na budowę spalarni można pozyskać z funduszy unijnych, w szczególności z Działania 2.1 Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Dotacje są udzielane maksymalnie do 85 proc. wartości kosztów kwalifikowanych. W programie tym są dwa rodzaje wsparcia: zaliczki na poczet ponoszonych w przyszłości kosztów oraz refundacja, jak zwrot kosztów wcześniej poniesionych. Na mniejsze projekty realizowane np. przez gminy wiejskie lub miejsko-wiejskie dofinansowania należy szukać w regionalnych programach operacyjnych oraz w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich.
Wsparcie można otrzymać także w formie preferencyjnych pożyczek i dotacji z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz z funduszy wojewódzkich.
Przepisy unijne
Według prawa unijnego składowanie odpadów jest najmniej przyjazne środowisku. Problem ten jest unormowany w prawie unijnym, głównie w dwu dyrektywach:
Dyrektywa PE i Rady 94/62/WE z 20 grudnia 1994 r w sprawie opakowań odpadów opakowaniowych,
Dyrektywa Rady 1999/31/WE z 26 kwietnia 1999 w sprawie składowania odpadów.
Samorządy, które w swojej strategii nie mają budowy obiektu termicznego przekształcania odpadów, mogą mieć problemy z pozyskiwaniem funduszy na inwestycje infrastrukturalne, w szczególności na rozwój infrastruktury wodno-kanalizacyjnej.
Zgodnie z rozporządzeniem ministra gospodarki z 7 września 2005 r. w sprawie kryteriów i procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowiskach danego typu (Dz.U. nr 186, poz. 1553 ze zm.), już od 2013 roku nie będzie można składać odpadów komunalnych o dużej wartości opałowej.
Planowana spalarnia musi być w założeniach i w praktyce ostatnim ogniwem systemu obejmującego selektywną zbiórkę odpadów. Termicznej utylizacji powinny być poddane odpady nienadające się do przetworzenia, np. meble, opakowania kartonowe, odzież.
Monitoring spalania
Każda spalarnia musi spełniać ostre wymagania emisji zanieczyszczeń. Spółka powołana przez gminę do termicznego przetwarzania odpadów oprócz spalarni powinna zająć się zakupem, pojemników do selektywnego zbierania odpadów oraz prowadzić działania:
edukacyjno-promocyjne związane z systemem gospodarki odpadami,
informacyjne,
konsultacyjne wśród społeczności lokalnej w sprawie zasadności powstania spalarni.
Spalarnia po oddaniu do użytkowania musi być poddana ciągłemu monitoringowi emisji spalin. W kontroli mogą brać udział przedstawiciele także instytucji, które udzieliły wsparcia finansowego.
PODSTAWA PRAWNA
Uchwała Rady Ministrów nr 233 z 29 grudnia 2006 r. w sprawie Krajowego planu gospodarki odpadami 2010 (MP nr 90, poz. 946).
Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. z 2007 r. nr 39, poz. 251 ze zm.).