Prowadzenie spraw spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i jej reprezentacja należą – zasadniczo – do wyłącznej kompetencji zarządu. Czy kodeks spółek handlowych (k.s.h.) przewiduje wyjątki od tej zasady?
Jarosław Chałas
partner zarządzający Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy
Tak. Jednym z nich jest przepis art. 210 par. 1 k.s.h. (i odpowiednio art. 379 par. 1 k.s.h. w stosunku do spółki akcyjnej), zgodnie z którym w umowie między spółką a członkiem jej zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. Uzasadnienie tego przepisu opiera się na dużym prawdopodobieństwie zagrożenia interesów spółki, co może dotyczyć przede wszystkim tych sytuacji, kiedy dochodzi do jego bezpośredniego konfliktu z interesem członka zarządu. Uzasadnia to ustanowienie zakazu reprezentowania spółki przez jej organ (zarząd), w skład którego wchodzi druga strona umowy lub sporu.
Zakazem, o którym mowa, objęte są wszystkie umowy, a nie tylko te, na podstawie których członek zarządu sprawuje swoją funkcję. Należy jednak dodać, że brak jest podstaw do stosowania tego zakazu, kiedy konflikt interesów jest z założenia niemożliwy, np. kiedy członek zarządu jest konsumentem towarów bądź usług świadczonych przez spółkę i nie korzysta w tym zakresie z jakichkolwiek szczególnych przywilejów. Trudno byłoby wymagać interwencji rady nadzorczej spółki albo zwołania zgromadzenia wspólników w każdym przypadku, kiedy członek zarządu dokonywałby codziennych zakupów artykułów spożywczych w jednym z jej sklepów.
Pewne kontrowersje dotyczą formy działania rady nadzorczej w takich sprawach. Ustawodawca nie uregulował szczegółowo tej kwestii, co oznacza, że zasady działania rady powinny być przedmiotem umowy spółki bądź przynajmniej jej regulaminu uchwalonego przez zgromadzenie wspólników albo przez samą radę z upoważnienia zgromadzenia. Wątpliwości dotyczą również charakteru pełnomocnictwa, o którym mowa w art. 210 k.s.h. Może tu bowiem chodzić zarówno o pełnomocnictwo szczególne do zawarcia konkretnej umowy albo rodzajowe do zawierania pewnego rodzaju albo nawet wszystkich umów.