Producenci dość często prowadzą sprzedaż swoich towarów w tzw. systemie dystrybucji wyłącznej. Polega on na tym, że dystrybutor otrzymuje prawo wyłącznej sprzedaży towaru objętego porozumieniem na określonym terytorium lub dla określonej grupy odbiorców. Czy zawieranie tego rodzaju umów jest zgodne z obowiązującymi przepisami?
MAŁGORZATA SURDEK
adwokat, partner w kancelarii CMS Cameron McKenna
Producenci z reguły ustanawiają wyłącznych dystrybutorów, w sytuacji kiedy nie mają własnych zasobów wystarczających do penetracji nowych rynków. Przyznanie wyłączności odpowiednio motywuje dystrybutora do zwiększonego wysiłku na rzecz promocji towaru na określonym terytorium lub wśród określonej grupy odbiorców.
Chociaż dystrybucja wyłączna z reguły prowadzi do ograniczenia tzw. konkurencji wewnątrzmarkowej, prawo ochrony konkurencji co do zasady zezwala na zawieranie tego typu umów, pod warunkiem że nie znajdą się w nich postanowienia bezwzględnie zakazane przez prawo. Jednym z takich niedozwolonych postanowień jest przyznanie dystrybutorowi absolutnej ochrony terytorialnej, która sprowadza się do tego, że dostawca oraz inni jego dystrybutorzy nie mogą prowadzić jakiejkolwiek sprzedaży na terytorium lub do grupy odbiorców przydzielonych wyłącznemu dystrybutorowi.
Wyłączny dystrybutor nie może zakazać dostawcy i innym jego dystrybutorom prowadzenia sprzedaży pasywnej na terytorium lub do grupy odbiorców zastrzeżonych na wyłączność dla niego samego. Sprzedaż pasywna to sprzedaż prowadzona w odpowiedzi na indywidualne zamówienia klientów, do których sprzedawca nie kierował ofert, reklam oraz działań marketingu bezpośredniego. Nie można jej ograniczać np. poprzez nakładanie obowiązku uzyskania zgody dystrybutora wyłącznego na realizację zamówienia pochodzącego od klienta z terytorium lub z grupy odbiorców objętych wyłącznością lub obowiązku przekazania dystrybutorowi wyłącznemu takiego zamówienia.
Wolno natomiast ograniczać możliwość prowadzenia przez innych dystrybutorów sprzedaży aktywnej na terytorium lub do grupy odbiorców zastrzeżonych dla dystrybutora wyłącznego, jeżeli ograniczenia te nie utrudniają odsprzedaży towarów klientom tych innych dystrybutorów. Sprzedaż aktywna to działania sprzedawcy podejmowane w celu zwiększenia sprzedaży lub pozyskania nowych klientów polegające w szczególności na prowadzeniu reklamy, promocji, tworzeniu oddziałów na danym obszarze. Sprzedaż internetowa jest uznawana za sprzedaż pasywną i nie można jej zakazać, chyba że jest ona skierowana przede wszystkim do klientów z terytorium lub z grupy odbiorców objętych porozumieniem o wyłącznej dystrybucji.