ZMIANA PRAWA - Każdy będzie mógł zabezpieczyć swoją wierzytelność zastawem rejestrowym, a sądowe badanie wniosku o jego wpis do rejestru zostanie ograniczone. Uprości to tryb postępowania rejestrowego.
Obciążając zastawem rejestrowym ruchomości i zbywalne prawa majątkowe, wierzyciel zabezpiecza swoje roszczenia w razie niewypłacalności dłużnika.
- Jego wierzytelność będzie zaspokojona z przedmiotu zastawu jako pierwsza przed innymi zadłużeniami. Z uzyskanych pieniędzy za sprzedaż tego przedmiotu może więc łatwiej odzyskać przysługującą mu należność - tłumaczy radca prawny Wojciech Biernacki z Kancelarii Radców Prawnych Biernaccy.
Zastawu rejestrowego nie mogą jednak ustanawiać wszyscy wierzyciele.
Dziś w Sejmie odbędzie się drugie czytanie projektu nowelizacji ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów oraz o zmianie innych ustaw. Autorzy projektu zaproponowali zniesienie ograniczeń podmiotowych co do wierzycieli, którzy chcą zabezpieczyć swoje roszczenia zastawem rejestrowym wpisanym do rejestru zastawów. Druga istotna zmiana dotyczy ograniczenia sądowego badania wniosków o wpis, co ma usprawnić funkcjonowanie samego rejestru.
Nie będzie zamkniętej listy
Projekt proponuje usunięcie zamkniętej listy wierzycieli, którzy mają prawo zabezpieczać swoje wierzytelności zastawem rejestrowym.
- Teraz ograniczenia dotyczą przede wszystkim osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej oraz podmiotów zagranicznych, które nie są instytucjami kredytowymi - wyjaśnia adwokat Maria Urbańska z Kancelarii Kosiński i Wspólnicy.
Projekt przewiduje, że do ustanowienia zastawu rejestrowego ma być wymagana tylko umowa o ustanowienie zastawu, zwana umową zastawniczą, oraz wpis do rejestru zastawów. Umowę zawierałby na piśmie pod rygorem nieważności wierzyciel zwany zastawnikiem, który chce zabezpieczyć swoją wierzytelność z zastawcą, czyli osobą uprawnioną do rozporządzania przedmiotem zastawu. Gdyby jednak zastaw rejestrowy miał zabezpieczać wierzytelności z tytułu dłużnych papierów wartościowych emitowanych w serii, to wówczas sporządzałoby się umowę zastawniczą między zastawcą a administratorem zastawu. Administrator nie musi być wierzycielem z tytułu dłużnych papierów wartościowych emitowanych w serii.
Na czym ustanowić zastaw
Projekt przewiduje, że zastaw rejestrowy będzie ustanawiany na rzeczach ruchomych i zbywalnych prawach majątkowych z wyjątkiem wierzytelności i praw, które mogą być przedmiotem hipoteki oraz statków morskich i statków w budowie, które mogą być przedmiotem hipoteki morskiej. Zastaw może też być ustanowiony w odniesieniu do rzeczy i praw majątkowych, które zastawnik nabędzie dopiero w przyszłości.
- Jednak obciążenie zastawem takiego przedmiotu będzie skuteczne dopiero z chwilą nabycia go przez zastawcę - mówi Maria Urbańska.
Gdyby przedmiot obciążony zastawem został zbyty, to wówczas zastawnik może domagać się natychmiastowego zabezpieczenia wierzytelności, która była nim zabezpieczona.
Może się zdarzyć, że rzecz ruchoma obciążona zastawem rejestrowym stanie się częścią składową nieruchomości. Wtedy zastaw rejestrowy wygaśnie.
Wpis do rejestru
Projekt przewiduje, że wpis do rejestru zastawów będzie dokonywany na wniosek zastawcy lub zastawnika. Wnioskodawca musi do niego dołączyć umowę zastawniczą, albo umowę z której wynika nabycie przedmiotu zastawu razem z zastawem rejestrowym. Może to też być nabycie wierzytelności zabezpieczonej zastawem rejestrowym lub jej części lub inny dokument stanowiący podstawę wpisu, na przykład związany ze spadkiem, albo podziałem bądź łączeniem się spółek. Natomiast teraz składa się tylko wniosek i umowę zastawniczą.
Projekt przewiduje również możliwość działania sądu rejestrowego z urzędu. Chodzi o taki przypadek, gdy zastaw rejestrowy wygaśnie i w związku z tym zostanie wykreślony z rejestru zastawów po 20 latach od wpisu. Wtedy sąd dokonuje wykreślenia z urzędu. Projekt przewiduje możliwość składania wniosków o wpis na papierze lub w formie elektronicznej. Wyboru dokonywać ma wnioskodawca. Wnioski składane drogą elektroniczną muszą zostać opatrzone podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą kwalifikowanego certyfikatu (w aktach przechowywany będzie wydruk wniosków i załączniki dokumentów). Należy też wskazać osoby, które je podpisały.
Sąd rozpozna wniosek
Rozpoznając wniosek o wpis, sąd zbada tylko treść i formę wniosku oraz dokumenty, które stanowią podstawę wpisu. Chodzi o dane podlegające wpisowi, czyli dotyczące zastawcy, zastawnika i dłużnika, który nie jest zastawcą, czyli przede wszystkim o nazwę, imię i nazwisko, adres lub siedzibę. Gdy dłużnik miał miejsce zamieszkania albo siedzibę poza granicami, to wówczas podaje się adres do doręczeń w Polsce.
Gdy zastaw rejestrowy wygaśnie, to powinien zostać wykreślony z rejestru na wniosek zastawcy, zastawnika lub osoby, która nabyła przedmiot zastawu. Składając wniosek, zastawca musi dołączyć oświadczenie zastawnika o wygaśnięciu wierzytelności zabezpieczonej zastawem albo o zrzeczeniu się zabezpieczenia. Może też dołączyć wyrok sądu ustalający wygaśnięcie zastawu.