Przedsiębiorca, który chce skorzystać z 0-proc. stawki VAT przy eksporcie towarów, musi posiadać dokument potwierdzający wywóz towarów poza terytorium Wspólnoty, wystawiony przez urząd celny, przez który towar został wywieziony.
Zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług za eksport towarów uważa się potwierdzony przez odpowiedni urząd celny (nie może to być wewnętrzny urząd celny Wspólnoty, lecz urząd, przez który towary zostały wywiezione ze Wspólnoty - tzw. urząd celny wyjścia) wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium Wspólnoty Europejskiej, dokonany przez dostawcę lub na jego rzecz albo przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz. Z definicji tej wyłączono towary wywożone przez samego nabywcę dla celów wyposażenia lub zaopatrzenia łodzi rekreacyjnych oraz prywatnych statków powietrznych lub innych określonych środków transportu. Ponadto wywóz towarów poza granice Wspólnoty można uznać za eksport, jeśli wiąże się on z przeniesieniem prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Przy eksporcie towarów obowiązek podatkowy powstaje z chwilą potwierdzenia przez urząd celny wyjścia wywozu towaru poza terytorium Wspólnoty. Warto dodać, że jeśli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności przedpłatę, zadatek, zaliczkę, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części. Przepis ten stosuje się odpowiednio w przypadku eksportu towarów, jeżeli wywóz nastąpi w ciągu sześciu miesięcy, licząc od dnia otrzymania części należności.
W przypadku eksportu podatnik ma prawo do zastosowania 0-proc. stawki VAT. Jednak możliwość ta zależy od rodzaju eksportu i od tego, czy w momencie powstania obowiązku podatkowego od dokonywanej dostawy eksportowej podatnik posiada dokumenty potwierdzające wywóz tych towarów poza terytorium Wspólnoty.

Eksport bezpośredni

Przy eksporcie bezpośrednim ustawodawca wprowadził wymóg posiadania dwóch dokumentów celnych, które powinien mieć podatnik, aby prawidłowo określić termin powstania obowiązku podatkowego. Są to:
• dokument potwierdzający wywóz towarów poza terytorium Wspólnoty, który stanowi podstawę do zastosowania 0-proc. stawki VAT,
• dokument potwierdzający procedurę wywozu, który uprawnia podatnika do przesunięcia obowiązku rozliczenia danej dostawy eksportowej do kolejnego okresu rozliczeniowego następującego po miesiącu, w którym dokonał on tej czynności.
Przy odprawie celnej eksportu towarów nie funkcjonują jednak dwa oddzielne dokumenty celne potwierdzające odrębnie wywóz towarów i rozpoczęcie procedury wywozu (wyjątek stanowią tylko towary akcyzowe zharmonizowane). Dokumentem potwierdzającym i wywóz towarów, i zgłoszenie ich do procedury wywozu jest karta nr 3 SAD (Jednolitego Dokumentu Administracyjnego).

Termin otrzymania SAD

Ponieważ ustawodawca powiązał prawo podatnika do zastosowania 0-proc. stawki VAT od posiadania dokumentu SAD, ważny jest termin otrzymania tego dokumentu. W praktyce przedsiębiorcy spotykają się z kilkoma terminami otrzymania dokumentów potwierdzających wywóz. Podatnik otrzymuje dokument potwierdzający wywóz w terminie między dniem dokonania eksportu a dniem złożenia deklaracji VAT-7 za miesiąc dokonania eksportu. W takiej sytuacji przedsiębiorca wykazuje obrót z tytułu eksportu w miesiącu, w którym go dokonał. Może też zastosować 0-proc. stawkę VAT, gdyż przed złożeniem deklaracji za dany miesiąc otrzymał dokument potwierdzający wywóz.
Podatnik otrzymuje dokument potwierdzający wywóz po złożeniu deklaracji za miesiąc dokonania eksportu, ale przed złożeniem deklaracji za miesiąc następny. W tym przypadku przedsiębiorca nie wykazuje dostawy towarów w ewidencji za dany okres rozliczeniowy, lecz w okresie następnym. Ma również prawo do zastosowania 0-proc. stawki VAT.
I ostatnia sytuacja, gdy podatnik otrzymuje SAD po złożeniu deklaracji za miesiąc następujący po miesiącu, w którym miało miejsce wyeksportowanie towarów. Wówczas przedsiębiorca powinien wykazać sprzedaż według stawki właściwej dla sprzedaży krajowej, natomiast otrzymanie potwierdzenia upoważnia go do dokonania stosownej korekty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał SAD.
SŁOWNIK
EKSPORT BEZPOŚREDNI - wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium Wspólnoty Europejskiej, dokonany przez dostawcę lub osobę trzecią na jego rzecz.
EKSPORT POŚREDNI - wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium Wspólnoty Europejskiej, dokonany przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub osobę trzecią na jego rzecz.

Eksport pośredni

Również w przypadku eksportu pośredniego przedsiębiorca może zastosować 0-proc. stawkę VAT. Przed złożeniem deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym dokonano dostawy, musi jednak posiadać kopie dokumentu, w którym urząd celny wyjścia towarów potwierdza ich wywóz. Z dokumentu musi też wynikać tożsamość towaru będącego przedmiotem sprzedaży eksportowej i wywozu.
Przy tym rodzaju eksportu obowiązek podatkowy powstaje wyłącznie w miesiącu, w którym podatnik dokonał dostawy, i nie zależy od tego, czy do czasu złożenia deklaracji podatkowej za ten miesiąc przedsiębiorca posiada dokument potwierdzający wywóz.
JAK TO ZROBIĆ...
Rozliczanie eksportu towarów
PROBLEM: Przedsiębiorca sprzedał 10 lutego kontrahentowi z Rosji partię tulejek metalowych. Dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Wspólnoty otrzymał dopiero w czerwcu. Jak powinien rozliczyć dokonaną transakcję?
ROZWIĄZANIE: W składanej deklaracji podatkowej za luty przedsiębiorca nie miał prawa wykazać tej sprzedaży jako eksportu towarów, ponieważ nie posiadał dokumentu potwierdzającego wywóz. W deklaracji za marzec, składanej do 25 kwietnia, przedsiębiorca powinien wykazać sprzedaż według stawki właściwej dla sprzedaży krajowej (22 proc.). Otrzymanie wspomnianego dokumentu dopiero w czerwcu uprawnia podatnika do złożenia korekty deklaracji za czerwiec.