Społeczna odpowiedzialność biznesu opiera się na założeniu, że firmy dobrowolnie w swoich strategiach uwzględniają interesy społeczeństwa na poziomie krajów i lokalnych społeczności, zobowiązują się do działań na rzecz ochrony środowiska oraz dbają o dobre relacje z poszczególnymi grupami interesariuszy, czyli osób i firm stanowiących otoczenie firmy. Odpowiedzialność przedsiębiorstw, określana w skrócie CSR od angielskiego Corporate Social Responsibility, oznacza nie tylko przestrzeganie wszystkich norm i dobrych praktyk, ale również zwiększone nakłady na rozwój zasobów ludzkich, troskę o zrównoważony rozwój i pozytywny wpływ na otoczenie i interakcje społeczne. W ramach odpowiedzialności społecznej biznesu firmy zarządzają swoimi relacjami z interesariuszami, którzy mogą realnie wpływać na sukces w działalności gospodarczej i dlatego traktuje się je jako inwestycję, a nie koszt. Inaczej mówiąc, odpowiedzialność przedsiębiorstw to rodzaj strategii zarządzania, która dzięki zaangażowaniu w dialog społeczny, również ten na poziomie lokalnym, przyczynia się do poprawy konkurencyjności firm w ujęciu globalnym. Równolegle tworzone są warunki dla zrównoważonego rozwoju gospodarek i społeczeństw.
Zdaniem Komisji Europejskiej, strategia CSR prowadzi do trwałego sukcesu przedsiębiorstwa dzięki prowadzeniu dialogu z otoczeniem, uwzględnianiu ochrony środowiska oraz budowie kapitału społecznego i dlatego jest wspierana przez organy unijne. Czym jest zaś sam dialog społeczny? Nie ma jednolitej definicji tego pojęcia. Powszechnie jest ono rozumiane jako całokształt wzajemnych relacji pomiędzy związkami zawodowymi i organizacjami pracodawców.
Oficjalne ramy
Dialog społeczny jest integralną częścią strategii odpowiedzialności w biznesie zarówno na Zachodzie, jak i coraz częściej w Polsce. W naszym kraju podwaliny rozwoju dialogu społecznego stworzyło powołanie w 1994 r. na mocy uchwały rządu Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych, określanej skrótowo Komisją Trójstronną. Zgodnie z ustawą Trójstronna Komisja do Spraw Społeczno-Gospodarczych stanowiła forum dialogu społecznego prowadzonego dla godzenia interesów pracowników, interesów pracodawców oraz dobra publicznego. Celem działalności komisji było dążenie do osiągnięcia i zachowania pokoju społecznego. Jej członkami byli przedstawiciele rządu, organizacji związkowych oraz organizacji pracodawców. W tym właśnie gremium negocjowane były założenia kluczowych reform branżowych, jak np. plan restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego czy program zainicjowanej na przełomie lat 2006 i 2007 konsolidacji spółek elektroenergetycznych (w ramach przekształcenia tego powstały obecne PGE Polska Grupa Energetyczna, Enea, Energa i Tauron). Na forum tym omawiane są też reformy systemu ubezpieczeń społecznych czy systemu emerytalnego, ale również programy rozwojowe i inwestycyjne, takie jak realizowany obecnie Program dla Śląska.
W 2015 roku na skutek zmiany przepisów w miejsce komisji powołano Radę Dialogu Społecznego. Podobnie jak wcześniej w radzie uczestniczą przedstawiciele pracowników, pracodawców i strony rządowej, jednak rada jest ciałem niezależnym. Prezydent ma prawo powoływania i odwoływania członków RDS, wskazanych przez związki, pracodawców i premiera.
Ponad wymogi prawa
Swoje komisje trójstronne lub inne gremia wymiany opinii i poglądów z pracownikami mają również poszczególne firmy w Europie i w Polsce. Największa na Starym Kontynencie pod względem wyceny spółka farmaceutyczna Roche jako ważny cel deklaruje tworzenie przyjaznego miejsca pracy, w którym pracownicy czują się szanowani i doceniani. „Ich wiedza i zaangażowanie to nasz ogromny zasób, który w środowisku partnerskiej współpracy pozwala tworzyć najbardziej kreatywne i innowacyjne rozwiązania, wspierając jednocześnie rozwój pracownika. Tak motywujemy, tak się rozwijamy” – możemy przeczytać w raporcie CSR polskiego oddziału Roche za 2017 rok.
Polskie przykłady
Wśród polskich gigantów np. PKN Orlen deklaruje prowadzenie dialogu społecznego opartego na niezależności stron, działaniu zgodnym z prawem, a także zaufaniu, wzajemnym szukaniu kompromisu i przestrzeganiu przyjętych reguł. Obowiązujące w grupie zasady dialogu społecznego wynikają z powszechnie obowiązujących przepisów prawa oraz regulacji wewnętrznych: zakładowego układu zbiorowego pracy oraz odrębnych, szczegółowych porozumień. Pozwala to na budowanie konstruktywnych i trwałych rozwiązań we współpracy z przedstawicielami pracowników. Grupa Orlen zapewnia pracownikom również świadczenia socjalne obejmujące dofinansowanie wypoczynku lub leczenia sanatoryjnego, opieki nad dzieckiem, wypoczynku dzieci i młodzieży, wyprawek szkolnych etc.
Kolejną polską firmą, która kładzie nacisk na dialog społeczny i traktuje go jako element ładu korporacyjnego, jest PGE. Ta największa w kraju grupa energetyczna
działa w oparciu o zasady odpowiedzialnego biznesu. Wartości te są elementem kodeksu etyki Grupy PGE, z którego w ubiegłym roku przeszkolonych zostało 97 proc. pracowników, w tym kadra zarządzająca i zarządy spółek grupy. PGE deklaruje również zapewnienie zatrudnionym osobom wolności poglądów oraz swobody przekonań i wypowiedzi. Szanowane jest prawo pracowników do wolnego zrzeszania się w związkach zawodowych i innych reprezentujących ich organizacjach. PGE jest bardzo dużym pracodawcą, zatrudniającym 42 tys. osób. Grupę tworzą obecnie 63 firmy i blisko 30 oddziałów. W tak skonstruowanym gospodarczym organizmie swobodnie funkcjonuje aż 128 organizacji związkowych. Ze wszystkimi systematycznie prowadzone są rozmowy, a wszelkie pojawiające się kwestie są na bieżąco rozwiązywane.
Również PGNiG uznało, że strategicznym założeniem rozwoju firmy powinno prowadzenie działalności w taki sposób, by tworzyć wartość zarówno dla firmy, jak i jej wszystkich interesariuszy, a budowanie długofalowych relacji biznesowych i społecznych jest istotne dla rozwoju firmy. Specyfiką gazowego potentata jest to, że prowadzi działalność w wielu lokalizacjach w kraju i za granicą, bezpośrednio lub pośrednio oddziałując na społeczności skupione wokół realizowanych inwestycji. Dlatego grupa stale dąży do budowania trwałych relacji zarówno lokalnie i regionalnie, uwzględniając potrzeby poszczególnych grup pracowników.
Dlaczego dialog społeczny coraz częściej traktowany jest jako nieodzowny element budowy wartości firm? Dzięki upowszechnianiu się standardów społecznej odpowiedzialności biznesu wśród kluczowych polskich pracodawców na przestrzeni ostatnich lat mocno wzrosła świadomość, że skuteczna komunikacja z pracownikami, wspólne rozwiązywanie ich problemów i podejmowanie wyzwań pozwala tworzyć przyjazne środowisko pracy. W takim otoczeniu łatwiej o większą lojalność pracowników, identyfikowanie się celami korporacji, rozwój kompetencji. A to wszystko w efekcie przyczynia się do sprawniejszego realizowania celów biznesowych na dynamicznie rozwijającym się rynku.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Komentarz
Otwarty dialog społeczny to podstawa działania Grupy Kapitałowej PGE
W Grupie PGE zatrudniamy ponad 42 tys. pracowników, będąc tym samym jednym z największych pracodawców w Polsce. Tak rozbudowany organizm nie może funkcjonować bez aktywnej roli związków zawodowych, które reprezentują interesy pracowników i są naszym partnerem w prowadzonym na bieżąco dialogu ze stroną społeczną. Wiemy jak ważny jest to aspekt działalności firmy, dlatego dialog społeczny prowadzony jest przez nas systematycznie, konstruktywnie i świadomie.
W Grupie PGE gwarantujemy wolność poglądów oraz swobodę przekonań i wypowiedzi. Szanujemy prawo pracowników do wolnego zrzeszania się, według ich swobodnego wyboru, w związkach zawodowych i innych reprezentujących ich organizacjach. Zasady te wynikają nie tylko z obowiązujących przepisów na gruncie prawa krajowego, ale także wewnętrznych regulacji, przede wszystkim kodeksu etyki Grupy PGE. Przykładamy wielką wagę do tego, żeby zapisy kodeksu były faktycznie stosowane i by stanowiły ważny element kultury organizacyjnej firmy. W tym celu treść kodeksu etyki Grupy PGE jest przedmiotem szkoleń, podczas których powyższe deklaracje są pracownikom prezentowane i z nimi omawiane. Do końca 2017 r. przeszkolonych zostało już 97 proc. pracowników, szkolenie przechodzi także obowiązkowo każda z osób nowo przyjmowanych do pracy.
Proaktywne relacje pracownicze są dla nas bardzo ważne, dlatego dążymy do tworzenia takiej atmosfery, aby nasi pracownicy mogli swobodnie się wypowiadać i aby ich głos był słyszany. W tym celu zarząd PGE powołał Departament Dialogu i Relacji Społecznych, który czuwa nad prawidłowym przebiegiem współpracy partnerów społecznych w Grupie PGE i pozostaje w ciągłym kontakcie z przedstawicielami zarówno strony związkowej, jak i pracodawców.
W całej Grupie PGE, na którą składa się obecnie ok. 60 spółek i blisko 30 oddziałów, funkcjonuje aż 128 organizacji związkowych. Ze wszystkimi systematycznie rozmawiamy i na bieżąco rozwiązujemy wszelkie pojawiające się zagadnienia. Jednym z wielu przykładów skuteczności konstruktywnego, systematycznego i świadomego dialogu prowadzonego pomiędzy zarządami spółek Grupy PGE i organizacjami społecznymi jest fakt podpisania porozumień kończących spory zbiorowe dotyczące dialogu społecznego w naszych kluczowych spółkach, m.in. w PGE Dystrybucja, PGE Obrót czy w większości oddziałów PGE GiEK.
Podpisując wspomniane porozumienia zapowiedzieliśmy nowe otwarcie i zmianę naszego myślenia o dialogu społecznym w Grupie PGE. Konsekwentnie trzymamy się tej zasady, a zdynamizowany dialog owocuje kolejnymi porozumieniami, m.in. płacowymi i etatyzacyjnymi.
Należy przy tym podkreślić, że zadaniem pracodawcy jest zapewnianie odpowiednich warunków pracy, które będą przyczyniać się do tworzenia przyjaznej atmosfery, w zamian oczekując od pracowników oddania i owocnej pracy nad najważniejszymi wyzwaniami w spółkach wchodzących w skład Grupy. Bardzo dobre relacje ze stroną społeczną świadczą o tym, że osiągnęliśmy w tym aspekcie stan równowagi sprzyjający nie tylko rozwojowi Grupy PGE, tym samym budowaniu stabilnych i pożądanych miejsc pracy dla dziesiątek tysięcy pracowników, ale także całej polskiej gospodarki. Jako lider sektora energetycznego jesteśmy odpowiedzialni za produkcję ponad 40 proc. energii i bezpieczeństwo dostaw do milionów polskich gospodarstw domowych. Perspektywa odpowiedzialności, jaka na nas spoczywa, przyświeca nam w prowadzeniu otwartego, aktywnego i systematycznego dialogu społecznego.
PARTNER
