Produkuję w swoim zakładzie konserwy mięsne. Powiatowy lekarz weterynarii przeprowadził u mnie kontrolę, podczas której stwierdził m.in., że na suficie i nadprożach w pomieszczeniu kutrowania farszów mięsnych występują zabrudzenia, a na ścianie w pomieszczeniu hali produkcyjnej farba się łuszczy. Z tego powodu nałożył na mnie karę w wysokości 5 tys. zł. Nie zgadzam się z decyzją, gdyż łuszczącą się farbę na ścianie stwierdzono wyłącznie przy wejściu do hali produkcyjnej.
W strefie tej nie stoją zaś żadne surowce ani półprodukty stosowane do produkcji i w związku z tym nie ma możliwości zanieczyszczenia surowców i półproduktów. Zabrudzony sufit i ściana nie zagrażały bezpośrednio produktowi, gdyż powierzchnie te nie mają bezpośredniego kontaktu z żywnością. Ponadto przepisy wskazują jedynie, jak powinny być zaprojektowane i wykończone sufity, brak zaś wytycznych, w jakim stanie powinny być utrzymywane. Czy nałożenie kary jest uzasadnione?
Tak, nałożenie kary jest uzasadnione. Wynika to z załącznika II do rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych.
Unijne wymagania
W rozdziale I ust. 1 załącznika II wyjaśniono, że pomieszczenia żywnościowe muszą być utrzymywane w czystości i zachowane w dobrym stanie i kondycji technicznej. Ponadto w rozdziale II ust. 1 tego załącznika wskazano, że w pomieszczeniach, w których się przygotowuje, poddaje obróbce lub przetwarza środki spożywcze (z wyjątkiem miejsc spożywania posiłków oraz pomieszczeń wymienionych w rozdziale III, ale włączając pomieszczenia zawarte w środkach transportu), projekt i wystrój muszą umożliwiać dobrą praktykę higieniczną żywności, w tym ochronę przed zanieczyszczeniem. W szczególności: powierzchnie ścian muszą być utrzymane w dobrym stanie i muszą być łatwe do czyszczenia oraz ‒ tam, gdzie jest to konieczne ‒ do dezynfekcji. Wymaga to stosowania nieprzepuszczalnych, niepochłaniających, zmywalnych oraz nietoksycznych materiałów oraz gładkiej powierzchni aż do wysokości odpowiedniej dla wykonywanych czynności, chyba że podmioty prowadzące przedsiębiorstwa spożywcze mogą zapewnić właściwe organy, że inne użyte materiały są odpowiednie. Sufity i osprzęt napowietrzny muszą być zaprojektowane i wykończone w sposób uniemożliwiający gromadzenie się zanieczyszczeń oraz redukujący kondensację, wzrost niepożądanych pleśni i strząsanie cząstek.
Stwierdzone w kontrolowanym zakładzie zabrudzenia sufitu oraz łuszczenie się farby na ścianie w hali produkcyjnej oznaczają naruszenie regulacji. Wskazują bowiem, że powierzchnie ścian i sufitów nie są utrzymywane w dobrym stanie. Bez znaczenia dla tej oceny ma wskazywana okoliczność, jakoby łuszcząca się farba występowała tylko przy wejściu do hali produkcyjnej, gdzie nie ma żadnych surowców ani półproduktów stosowanych do produkcji.
Na wszystkich etapach
Przede wszystkim jednak błędne jest przekonanie, że wytyczne wynikające z cytowanych uregulowań wspólnotowych dotyczą jedynie projektowania i wystroju pomieszczeń zakładów produkcyjnych. Z całą bowiem pewnością dotyczą one nie tylko etapu projektowania, ale obowiązują niezmiennie na wszystkich etapach przetwarzania i dystrybucji żywności, o czym wyraźnie przesądza art. 4 rozporządzenia nr 852/2004. Stanowisko takie przestawił również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 24 kwietnia 2018 r. (sygn. akt II OSK 1465/16) oraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z 24 lipca 2013 r. (sygn. akt II SA/Gd 268/13).
!Sufity i osprzęt w pomieszczeniach do przetwarzania żywności muszą być zaprojektowane i wykończone w sposób uniemożliwiający gromadzenie się zanieczyszczeń oraz redukujący wzrost niepożądanych pleśni.
Podstawa prawna
Art. 4 oraz załącznik II do rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz.Urz. UE z 2004 r. L 139, s. 1).
