Prowadzę sklep internetowy, w którym sprzedaję odzież i obuwie. Ostatnio nasiliły się przypadki odsyłania reklamowanych towarów zabrudzonych lub wręcz uciążliwie pachnących. Postanowiłem ograniczyć te praktyki i wprowadzić w regulaminie sklepu zapisy, że rozpatrywane będą wyłącznie reklamacje produktów czystych. Czy jest to możliwe w świetle obowiązujących przepisów?
Kompleksową regulację zasad rękojmi za wady fizyczne rzeczy zawiera kodeks cywilny (dalej: k.c.) i to w jego przepisach należy poszukiwać odpowiedzi. Definiuje on zarówno pojęcie wady fizycznej rzeczy, jak również prawa i obowiązki konsumentów związane ze zgłaszaniem wad towarów.
Obowiązują zapisy w ustawie
Ustawa zastrzega, że nabywca, który stwierdził istnienie wady, powinien zgłosić ten fakt sprzedawcy oraz dostarczyć – na jego koszt – wadliwy towar (do miejsca oznaczonego w umowie sprzedaży, a gdy nie zostało w niej określone – do miejsca, w którym rzecz została wydana kupującemu). Konsumenci mogą występować z roszczeniami z rękojmi za wady rzeczy w terminie roku od dnia stwierdzenia wady, przy czym termin ten nie może się skończyć przed upływem dwóch lat od wydania rzeczy ruchomej konsumentowi. To oznacza, że jeżeli wadę stwierdzono przed upływem roku od wydania rzeczy, okres do jej zgłoszenia wydłuża się do dnia, w którym upłyną dwa lata od tego momentu. Jeżeli zaś nastąpiło to po upływie roku od wydania towaru, to uprawnienia z rękojmi wygasną po roku od wykrycia. Co więcej, art. 5562 k.c. zawiera zapis, w myśl którego, jeżeli kupującym jest konsument, a wada fizyczna została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy, domniemywa się, że wada lub jej przyczyna istniała w chwili wydania rzeczy kupującemu. Ustawa nie podaje innych warunków dochodzenia roszczeń z rękojmi za wady rzeczy. Wprowadzenie dodatkowych wymogów może zatem zostać uznane za klauzulę niedozwoloną w umowach z konsumentami. Proponowane postanowienia narzucają dodatkowe obowiązki, jakie konsument musi spełnić, realizując procedurę reklamacji i pozbawiają go możliwości pełnego skorzystania z uprawnień. Nie dziwi zatem, że tego typu postanowienia zostały wpisane do rejestru klauzul niedozwolonych prowadzonego przez prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. [ramka]
Przedsiębiorca poniesie konsekwencje
Zapis może zostać uznany za klauzulę niedozwoloną, co spowoduje jego nieważność względem konsumentów. Inaczej mówiąc, klient, mimo istnienia takiej klauzuli, będzie uprawniony do wystąpienia z reklamacją.
Dotkliwszą konsekwencją będzie wpisanie firmy do rejestru prowadzonego przez prezesa UOKiK. Taki wpis może negatywnie rzutować na renomę sklepu. Przedsiębiorcy grozi też kara pieniężna w wysokości do 10 proc. obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary. Ponadto sprzedawca posługujący się klauzulami niedozwolonymi ryzykuje przegranie procesu w indywidualnej sprawie konsumenta, któremu odmówił spełnienia jego uprawnień z rękojmi. To zaś dodatkowo może się wiązać z koniecznością zwrotu kosztów postępowania.
Klauzule, które UOKiK uznał za abuzywne
● Towar reklamowany powinien być czysty. W przeciwnym wypadku zastrzegamy sobie prawo do odmówienia przyjęcia reklamacji (klauzula nr 6587).
● Zwrotowi podlega tylko towar bez widocznych oznak używania, czysty, kompletny, bezwonny. Wraz ze zwracanym towarem należy przesłać oryginały dokumentów zakupu i dostawy (klauzula nr 6468).
● Warunkiem koniecznym zwrotu lub wymiany w sklepie jest odesłanie towaru w stanie nienaruszonym i nienoszącym śladów użytkowania. Odesłany towar musi być czysty, nieuszkodzony, pozbawiony zapachów (np. perfum, kremów, balsamów, papierosów itp.) (klauzula nr 6111).
● Towar podlega zwrotowi pod warunkiem, że znajduje się w oryginalnym i nienaruszonym opakowaniu, nie nosi śladów użytkowania, nie posiada wad, z wyjątkiem stanowiących podstawę reklamacji (klauzula nr 6628).
● Obuwie do zwrotu przyjmowane jest wyłącznie w oryginalnym, nieposklejanym taśmą opakowaniu (pudełko należy owinąć papierem i dopiero wtedy skleić taśmą). Zniszczenie oryginalnego opakowania odbiera kupującemu prawo zwrotu (klauzula nr 6235).
Podstawa prawna
Art. 556 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459).