Rok idei 3W: BGK buduje świat wody, wodoru i węgla

Minęło 12 miesięcy, odkąd Bank Gospodarstwa Krajowego ogłosił ideę 3W. Przez ten czas angażował społeczeństwo, współpracował z polskimi przedsiębiorcami i naukowcami, powołał Interdyscyplinarne Centrum Innowacji 3W (ICI 3W) oraz ekspercką Radę 3W. Zapraszamy na podsumowanie 365 dni z inicjatywą, która rzuciła nowe światło na polską gospodarkę i pokazała potencjał trzech zasobów przyszłości: wody, wodoru i węgla.

26 sierpnia 2021 r. na I Kongresie 3W, Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) rozpoczął dyskusję o wodzie, wodorze i węglu jako o trzech zasobach życia. Podjął działania wzmacniające konkurencyjność polskich przedsiębiorstw i budujące świadomość społeczną na temat konsekwencji codziennych wyborów konsumenckich. To był początek idei 3W.

BGK zaprosił do tej inicjatywy przedstawicieli różnych środowisk: świata nauki, biznesu i administracji.

– Jednym z zadań stojących przed nami jest budowanie mostów między tymi środowiskami. Chcemy łączyć naukę z biznesem i wypracowywać z przedsiębiorcami wspólne know-how związane z wykorzystaniem wodoru, wody i nieenergetycznym zastosowaniem pierwiastka węgla, a co za tym idzie – budować niezależną i silną pozycję gospodarczą naszego kraju – powiedziała Beata Daszyńska-Muzyczka, prezes BGK, inicjatorka idei 3W.

Kolejne działania w inicjatywie 3W pokazały, że Bank Gospodarstwa Krajowego poważnie podszedł do realizacji tych planów.

W październiku BGK zaprezentował raport „Idea 3W. Perspektywy rozwoju”. Opracowanie odpowiedziało na pytanie, dlaczego właśnie te trzy zasoby: woda, wodór i węgiel, są tak ważne dla zrównoważonego rozwoju naszego kraju i świata. Opisano w nim również, jakie technologie z obszaru 3W mogą wkrótce odmienić otaczającą nas rzeczywistość.

BGK nie zamknął się na głos praktyków: chciał usłyszeć od przedstawicieli samorządów, organizacji trzeciego sektora i biznesu, z jakimi problemami się mierzą oraz jak idea 3W może odpowiedzieć na ich potrzeby. Z tego względu odbyły się konsultacje w Olsztynie, Gorzowie Wielkopolskim, Krakowie i Poznaniu.

12 listów intencyjnych w 12 miesięcy

Dzisiaj idea 3W to już cały ekosystem: kilkanaście organizacji ze świata biznesu, w tym Toyota Central Europe, kilkanaście podmiotów naukowych na czele z Siecią Badawczą Łukasiewicz, eksperci w Radzie 3W i zaangażowana społeczność.

Współpraca ze światem biznesu była od początku ważnym punktem działań idei 3W, bo przedsięwzięcia z obszaru wody, wodoru i węgla stworzą wkrótce nowy sektor gospodarki. Przez ostatni rok BGK podpisywał listy intencyjne z polskimi firmami i organizacjami, które realizują projekty związane z wodą, wodorem i węglem. Wśród nich znalazł się m.in. jeden z pierwszych producentów seryjnych samochodów na wodór – Toyota Central Europe, a także Food4Future Technologies, Ścieki Polskie, Nanoseen, WTT, Smart Nanotechnologies, AQT Water,Stowarzyszenie Instytut Edukacji Środowiskowej, Torpol Oil&Gas,W2H2, Panamint oraz Fundacja Nanonet.

– W Banku Gospodarstwa Krajowego dostrzegliśmy, jaki potencjał tkwi w trzech kluczowych zasobach: wodzie, wodorze i węglu. Zaczęliśmy od konsolidowania środowiska i docierania do potencjalnych interesariuszy z wiadomością, że jesteśmy gotowi – mówiąc obrazowo – do otwarcia parasola nad projektami z obszaru 3W. Z przedstawicielami biznesu wspólne cele przypieczętowaliśmy właśnie podpisaniem listów intencyjnych – powiedział Adam Żelezik, dyrektor biura inicjatyw strategicznych BGK.

Współpraca sygnatariuszy koncentruje się na upowszechnianiu idei 3W, a ich zespoły eksperckie współdziałają, wymieniają wiedzę, inicjują działania w organizacjach i instytucjach związanych z wodą, technologiami wodorowymi i węglowymi, a także przygotowują opracowania oraz raporty o tych zasobach.

ICI 3W – nauka wspiera biznes a biznes naukę

Idea 3W docenia także rolę naukowców – Polska ma ogromny potencjał intelektualny, a biznes potrzebuje nowych technologii i innowacji. Inicjatywa stawia na integrację tych dwóch kluczowych środowisk: naukowców i przedsiębiorców. Dlatego Bank Gospodarstwa Krajowego zaangażował czołowe uczelnie techniczne i uniwersytety oraz Sieć Badawczą Łukasiewicz i podczas Impact’22 ogłosił nowy projekt w inicjatywie 3W – Interdyscyplinarne Centrum Innowacji 3W. ICI 3W usprawni proces komercjalizacji innowacyjnych rozwiązań z obszaru wody, wodoru i węgla.

– Szczególnie istotne będą obszary wspólne, które łączą te rozwiązania, np. wodne z węglowymi. Podmioty zainteresowane komercjalizacją wynalazków z sektora 3W będą mogły dodatkowo zwrócić się do centrum o wsparcie relacyjne w poszukiwaniu partnerów do komercjalizacji, jak również w pozyskaniu środków finansowych. Te wszystkie działania wpłyną na urynkowienie wielu projektów, które wcześniej nie miały na to możliwości – zapowiadała Beata Daszyńska-Muzyczka podczas konferencji prasowej w maju 2022 r.

W ICI 3W powstaną programy studiów i szkoleń związanych z 3W. Centrum będzie także wspierać naukowców w poszukiwaniu partnerów finansowych i środków finansowych na rozwój swoich projektów. Oprócz tego zapewni pilotaż i opiniowanie projektów 3W oraz wesprze konsultacjami prawnymi. Swoje prace rozpoczynają już cztery grupy robocze: energetyczna, środowiskowa, logistyczna i legislacyjno-prawna.

Eksperci radzą, czyli Rada 3W

W czerwcu powstała Rada 3W, której członkowie ze świata biznesu, nauki i polityki zgodzili się budować z Bankiem Gospodarstwa Krajowego ekosystem 3W.

– Idea 3W osiągnęła kolejny etap. Po tym, jak do inicjatywy przystąpili pierwsi przedsiębiorcy, po tym, jak powołaliśmy Interdyscyplinarne Centrum Innowacji 3W, teraz czas na dalsze działania. W skład Rady 3W wchodzić będą eksperci od zrównoważonego rozwoju, innowacji, chemii, fizyki, współpracy świata nauki z biznesem. Ich wiedza i doświadczenie będą nadawać kierunki inicjatywie 3W oraz promować ją w społeczeństwie – skomentowała Beata Daszyńska-Muzyczka, przewodnicząca Rady 3W.

Do Rady 3W dołączyli również: Jadwiga Emilewicz, była wicepremier i minister rozwoju, dr Piotr Dardziński, prezes Sieci Badawczej Łukasiewicz, prof. Krzysztof Meissner, fizyk i popularyzator nauki.

Członkowie Rady są ambasadorami idei 3W, szczególnie w swoich środowiskach. Wspierają również rozwój inicjatywy: opiniują kierunki rozwoju społeczno-gospodarczego z obszaru wody, wodoru i nowych technologii węglowych, a także sugerują kierunki działań, również w Interdyscyplinarnym Centrum Innowacji 3W.

Kodowanie w stylu 3W

Kiedy Bank Gospodarstwa Krajowego rozpoczynał budowę ekosystemu 3W, nie pominął innego ważnego elementu, jakim jest edukacja społeczeństwa. Inicjatywa 3W była obecna na hackathonach: HackYeah i Aquathon, gdzie pasjonaci programowania szukali innowacyjnych rozwiązań. Te wydarzenia okazały się dla inicjatywy kuźnią talentów, które generują nieoczywiste pomysły. W ten sposób powstała animacja, która pokazuje, jak trzy zasoby przyszłości będą obecne w życiu człowieka 3W.

Wodorowa współpraca na Mazowszu

Tam, gdzie współpraca, tam i 3W. Przedstawicieli inicjatywy 3W nie zabrakło na otwarciu Mazowieckiej Doliny Wodorowej w Płocku, która powstała, żeby produkować wodór i wykorzystywać go m.in. w transporcie, energetyce, gospodarce komunalnej i rolnictwie. BGK znalazł się wśród sygnatariuszy aktu założycielskiego. To kolejny krok, żeby Polska stała się jednym z liderów w produkcji zielonego, bezemisyjnego wodoru.

Dziś inicjatywa 3W to nie tylko projekt, lecz także styl życia, do którego Bank Gospodarstwa Krajowego zaprasza kolejnych przedstawicieli świata biznesu, lokalnych społeczności. 7 i 8 grudnia w Warszawie BGK organizuje II Kongres 3W. To na nim podczas kilkunastu paneli tematycznych, prezentacji i rozmów z ekspertami będziemy mogli dowiedzieć się, jak odpowiednie wykorzystanie wody, wodoru i węgla może zmienić naszą przyszłość.

____________________________________________

Uwaga konkurs!

5 września BGK i Dziennik Gazeta Prawna ogłoszą konkurs na najlepszą pracę licencjacką, magisterską i inżynierską o tematyce wody, wodoru i węgla. Celem konkursu jest popularyzacja wiedzy wśród młodych ludzi, którzy jeszcze nie znają idei 3W, a już tworzą jej społeczność. Ogłoszenie wyników konkursu i wręczenie nagród odbędzie się w grudniu podczas II Kongresu 3W.

____________________________________________

Trzy zasoby, które zwiększają nasze bezpieczeństwo

Woda, wodór i węgiel mogą przynieść odpowiedź na globalne problemy, w tym te związane z naszym bezpieczeństwem.

Lata 20. XXI w. przyniosły liczne wyzwania: to nie tylko pandemia i konflikt zbrojny w sercu Europy, lecz także pogłębiające się zmiany klimatu i potrzeba transformacji energetycznej. Nie wiemy, jak będzie wyglądał świat za 10 i 30 lat. Jednak oczekujemy, że przyszłość przyniesie większe bezpieczeństwo. Rozumiemy je jako dostęp do kluczowych zasobów oraz pewność, że przyszłe pokolenia nie będą żyły w gorszych warunkach niż my.

Transformacja energetyczna. Odchodzenie od szkodliwych emisji musi być rekompensowane wprowadzaniem nowych, efektywnych źródeł energii, które pozwolą odpowiadać na potrzeby światowej gospodarki dotyczące ciągłości produkcji, a tym samym – zachować bezpieczeństwo energetyczne.

Wiele mówi się o tym, że wodór będzie istotnym elementem przejścia do zeroemisyjności, a w obecnej sytuacji geopolitycznej – także szansą na zwiększenie bezpieczeństwa Polski i całej Europy. Ten pierwiastek może być źródłem energii, które zastąpi elektrownie węglowe czy opalane koksem piece hutnicze. Może napędzać samochody osobowe, ciężarowe, autobusy, pociągi, statki czy maszyny budowlane, wpływając tym samym na rozwój wielu sektorów gospodarki.

Wodór można pozyskać z odnawialnych źródeł energii w drodze elektrolizy, czyli z udziałem słońca lub wiatru. To wtedy otrzymamy zielony wodór, który może zmienić globalne relacje. Jeśli stanie się głównym źródłem energii, nie tylko zwiększy niezależność energetyczną wielu krajów, lecz także zmniejszy geopolityczną dominację głównych dostawców ropy naftowej i gazu.

Czysta i dostępna woda. Woda stała się surowcem zarządzanym geopolitycznie, a konflikty, których podłożem jest dostęp do niej (lub jego brak), wybuchają w wielu rejonach świata. Indie z Pakistanem rywalizują o wody rzeki Indus, Etiopia i Egipt o Nil, a Turcja z Syrią o Eufrat. Chiny rozbudowują system na rzekach Mekong i Brahmaputra, w ten sposób uzależniając od siebie m.in. Indie, Tajlandię, Wietnam i Kambodżę.

Polska również ma problemy hydrologiczne. Ich odzwierciedleniem są częste i długie susze rolnicze. To wynik zarówno globalnych zmian klimatu, jak i np. nieprawidłowej melioracji wodnej. Poza tym nie posiadamy bogatych zasobów wody pitnej. Na jednego mieszkańca przypada u nas rocznie ok. 1,6 tys. m sześc. wody, czyli prawie trzy razy mniej niż wynosi średnia w Europie (ok. 4,5 tys. m sześc.).

Dostępność wody jest kluczowa nie tylko w produkcji, przemyśle czy rolnictwie, lecz także w energetyce – do chłodzenia elektrowni. Ten ostatni sektor odpowiada za 28 proc. rocznego zużycia wody w Europie. W Polsce odsetek ten jest jeszcze wyższy. Zmniejszanie się zasobów wody może spowodować przerwy w dostarczaniu energii.

Odpowiedzialna, mądra i oszczędna gospodarka wodna, obejmująca strategie retencji, oczyszczania i ponownego wykorzystania wody, ma kluczowy wpływ na stabilny rozwój gospodarczy kraju.

Woda dobrej jakości jest potrzebna nie tylko do elektrolizy. Czystą mogą nam zapewnić nowoczesne technologie węglowe i membrany karbonowe. Taką technologię opracował trójmiejski start-up – stworzył rozwiązanie, które metodą grawitacyjną (bez zużywania dodatkowej energii) odsala i oczyszcza wodę z zanieczyszczeń, a więc mikro- i nanoplastiku, bakterii, wirusów, anionów, kationów metali lekkich i ciężkich.

Produkcja żywności. Każdy, kto ma w domu filtr wody, prawdopodobnie korzysta z węgla aktywnego, powszechnie używanego do oczyszczania wody w różnych gałęziach przemysłu, m.in. w zakładach przetwórstwa żywności, kompostowniach czy w przemyśle farmaceutycznym.

To dopiero początek. Już dziś w Polsce powstają farmy akwaponiczne, w których żywność produkowana jest z wykorzystaniem zamkniętego obiegu wody, dzięki czemu można ograniczyć jej zużycie nawet o 90 proc. Tego typu farmy dostarczają zdrową żywność, niemodyfikowaną genetycznie, bogatą w witaminy.

W produkcji żywności swoje zastosowanie ma również wodór. Ten bezbarwny i bezwonny gaz spowalnia proces oddychania tlenowego, dlatego wypełnia się nim opakowania z żywnością, aby produkty spożywcze zachowywały dłużej świeżość. Bez wodoru nie byłoby np. margaryny. To właśnie w procesie uwodornienia nienasyconych kwasów tłuszczowych występujących w olejach roślinnych powstaje tłuszcz w formie stałej.

W przyszłości wodór może posłużyć do produkcji „najbardziej zrównoważonej żywności na świecie”. Start-up z Finlandii wykorzysta energię z fotowoltaiki do produkcji wodoru, który po połączeniu z dwutlenkiem węgla pozyskanym z powietrza posłuży do wyprodukowania bezwonnego i neutralnego smakowo proszku białkowego, dodawanego do posiłków.

Nowe materiały. Struktury takie jak grafen, nanorurki czy fulereny, a więc formy węgla, pozwalają tworzyć nowe materiały o bardzo cennych właściwościach fizykochemicznych. Mają zastosowanie w budownictwie, np. do produkcji betonu grafenowego czy też jako lekkie i bardzo wytrzymałe elementy konstrukcyjne. Jeśli mowa o wytrzymałości: wkrótce na rynek trafią materiały, które powstały dzięki wytworzeniu wiązań wodorowych pomiędzy nanowłóknami węgla i kevlaru. Posłużą do produkcji m.in. kamizelek kuloodpornych i pancerzy.

Kompozyty węglowe mają jeszcze jedną ciekawą właściwość: mogą być bardzo twarde, a jednocześnie niewidoczne dla promieniowania elektromagnetycznego. Ten fakt wykorzystują producenci uzbrojenia: z materiałów węglowych powstają nowe rodzaje dronów, niewykrywalnych przez radary.