Wykorzystywanie przez przedsiębiorców wsparcia otrzymanego w ramach funduszy strukturalnych Unii Europejskiej wiąże się z wieloma obowiązkami związanymi z zapewnieniem prawidłowego, transparentnego i zgodnego z prawem procesu wydatkowania pieniędzy publicznych.
Na beneficjencie pomocy ciąży obowiązek przestrzegania ogólnych zasad określonych w aktach prawnych krajowych oraz wspólnotowych regulujących zasady wydatkowania pieniędzy publicznych (w tym w szczególności ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych). Rozważając obowiązki związane z procesem przeprowadzania zamówień w ramach uzyskanej pomocy publicznej, należy w głównej mierze zwrócić uwagę na zapisy umowy o dofinansowanie zawieranej z instytucją udzielającą wsparcia, która reguluje znaczną część obowiązków spoczywających na beneficjentach pomocy publicznej. Ponadto nakłada ona często na beneficjenta pomocy szczegółowe obowiązki, które mogą wychodzić poza zakres powinności wynikających z przepisów prawa.
Większość umów nakłada na beneficjenta obowiązek przestrzegania ogólnych zasad wydatkowania funduszy pomocowych, takich jak m.in.: wybór najbardziej korzystnych ekonomicznie ofert, przejrzystość postępowania, zachowanie uczciwej konkurencji czy zakaz doprowadzania do sytuacji konfliktu interesów. Dodatkowo zapisy umowy często odsyłają do określonych przepisów, które wiążące będą dla beneficjenta w zakresie charakterystycznym dla danego mechanizmu pomocowego. Zapisy umowy przewidują zazwyczaj obowiązek przestrzegania przepisów prawa w zakresie zamówień publicznych, w tym również prawa wspólnotowego. Warto jednak pamiętać, że obowiązek ten z mocy prawa ciąży na każdym podmiocie wydatkującym fundusze publiczne, więc tego typu zapis nie musi znajdować się w umowie, aby przedsiębiorca wykorzystujący pomoc był zobowiązany do działania zgodnego z prawem. W związku z tym przedsiębiorca otrzymujący pomoc publiczną, poza szczegółową analizą zapisów umowy o dofinansowanie, powinien sięgnąć do przepisów prawa w zakresie wydatkowania pieniędzy publicznych, które zawiera w szczególności ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (ustawa, która inkorporuje również przepisy wspólnotowe do prawa krajowego). W odniesieniu do przedsiębiorców wykorzystujących pomoc publiczną ustawa wprowadza obowiązek stosowania przepisów zamówień publicznych w przypadku, kiedy jednocześnie zachodzą następujące okoliczności:
a) ponad 50 proc. wartości udzielanego przez nie zamówienia jest finansowane (bezpośrednio lub pośrednio) ze środków publicznych,
b) przedmiotem zamówienia są roboty budowlane obejmujące wykonanie czynności w zakresie inżynierii lądowej lub wodnej, budowy szpitali, obiektów sportowych, rekreacyjnych lub wypoczynkowych, budynków szkolnych, budynków szkół wyższych lub budynków wykorzystywanych przez administrację publiczną lub usługi związane z takimi robotami budowlanymi,
c) wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwotę 5 278 tys. EUR dla robót budowlanych lub kwotę 211 tys. EUR dla zamówień związanych z takimi robotami.
Należy równocześnie zaznaczyć, iż niezależnie od tego, czy przedsiębiorca spełnia ww. przesłanki, umowa o dofinansowanie może nakładać na beneficjenta obowiązek bezpośredniego stosowania procedur zawartych w ustawie. W takich przypadkach przedsiębiorca ma obowiązek podporządkowania się zasadom zamówień zawartym w ustawie zgodnie z zapisami umowy o dofinansowanie.
MICHAŁ TURCZYK
starszy konsultant w Zespole Doradztwa Europejskiego, Accreo Taxand
/>