Uzyskanie prawa ochronnego na znak towarowy wiąże się nierozerwalnie z obowiązkiem jego używania w obrocie gospodarczym.

IWONA WAGLOWSKA prawnik, Kancelaria Prawna GLN Skutkiem niepodporządkowania się temu wymogowi ustawowemu jest ryzyko wydania przez Urząd Patentowy RP decyzji stwierdzającej wygaśnięcie prawa ochronnego na znak towarowy. Decyzja taka, zgodnie z regulacją art. 169 ust. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej, może być wydana na wniosek osoby mającej w tym interes prawny, o ile nieużywanie znaku w sposób rzeczywisty dla towarów objętych rejestracją trwa nieprzerwanie przez pięć lat. Przepisy ustawy nie precyzują terminu, od którego powinien być liczony okres pięciu lat nieużywania znaku towarowego. Jednakże w piśmiennictwie oraz praktyce orzeczniczej utrwalony jest pogląd, że okres ten obejmuje pięć kolejnych lat poprzedzających datę złożenia wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia. Okres ten nie może jednak biec przed dniem rejestracji znaku towarowego, choćby postępowanie zgłoszeniowe trwało kilka lat, gdyż dopiero rejestracja znaku skutkuje obowiązkiem jego używania. Natomiast momentem wygaśnięcia prawa ochronnego jest data złożenia wniosku o stwierdzenie wygaśnięcia, wskazana w decyzji Urzędu Patentowego RP. Przewidziana przez ustawodawcę sankcja nieużywania znaku nie zostanie zastosowana, o ile po upływie okresu pięcioletniego, ale przed złożeniem przedmiotowego wniosku, nastąpiło wznowienie lub dopiero rozpoczęcie rzeczywistego używania znaku towarowego. Podjęcie tych działań w okresie trzech miesięcy poprzedzających wniosek o stwierdzenie wygaśnięcia prawa ochronnego, gdy jednocześnie przygotowania do rozpoczęcia lub wznowienia używania miały miejsce tuż po tym, jak uprawniony dowiedział się, że taki wniosek może być złożony, nie uchronią go przed utratą prawa. Takie działania uprawnionego są bowiem pozorowanym używaniem znaku. Urząd Patentowy RP odmówi stwierdzenia wygaśnięcia znaku towarowego, gdy uprawniony nie używa znaku przez wskazany okres, lecz istnieją ważne powody jego nieużywania. Do okoliczności tych należą wszelkie zdarzenia niezależne od woli uprawnionego, których nie można przypisać jego niedbałości lub niezaradności. Przede wszystkim wskazuje się wśród nich zdarzenia zewnętrzne, niemożliwe do przewidzenia i zapobieżenia im, a więc noszące znamiona siły wyższej (np. wojna, powódź). Ponadto zachowanie prawa mimo nierealizowania obowiązku używania znaku gwarantują okoliczności obiektywne, oddziałujące na sytuację, np. restrykcje importowe, jak również subiektywne, dotyczące samego uprawnionego, np. trudności surowcowe, a nawet kredytowe, o ile były one niezawinione przez uprawnionego. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 11 grudnia 2006 r. (sygn. akt VI SA/Wa 1571/06) wskazał, że ważnym powodem nieczynienia użytku ze znaku towarowego jest podjęcie przeciwko uprawnionemu kroków prawnych, w efekcie czego doszło do wydania przeciwko niemu wyroku sądu cywilnego, zobowiązującego do zaprzestania używania spornego znaku towarowego. Natomiast za ważny powód uchylający niebezpieczeństwo wygaśnięcia prawa nie może być uznane czynienie przygotowań do używania znaku w obrocie czy też nieużywanie znaku przez licencjobiorcę.