Jarosław Chałas radca prawny i partner zarządzający w Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy Zgodnie z art. 342 Prawa upadłościowego i naprawczego w pierwszej kolejności z funduszów masy upadłości zaspokojeniu podlegają koszty postępowania upadłościowego, szeroko rozumiane należności ze stosunku pracy, a także należności powstałe na skutek czynności syndyka albo zarządcy. Następnie zaspakajane są należności podatkowe oraz z tytułu innych danin publicznych. W kategorii trzeciej zaspokaja się pozostałe wierzytelności wraz z odsetkami za rok wstecz licząc od daty ogłoszenia upadłości. W kategorii czwartej zaś spłaca się odsetki nienależące do wyższych kategorii oraz sądowe i administracyjne kary grzywny. Podmioty, które współpracowały z upadłym w obrocie gospodarczym, z uwagi na to, że ich wierzytelności zalicza się do trzeciej kategorii, nie mogą więc liczyć na całkowitą spłatę przysługujących im kwot. Dla-tego wierzyciele powinni zabezpieczać swoje wierzytelności z wykorzystaniem instytucji, które pozwolą im na zaspokojenie z pominięciem kolejności wynikającej z przepisów prawa upadłościowego i naprawczego. Taką instytucją jest między innymi zastaw zwykły, służący zabezpieczeniu wierzytelności, także tych, które mogą powstać w przyszłości. Polega on na obciążeniu rzeczy ruchomej prawem, dzięki któremu wierzyciel będzie mógł zaspokoić się z ruchomości objętych zastawem, bez względu na to, czyją stały się własnością i z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami osobistymi właściciela ruchomości. Poza ruchomościami, przedmiotem zastawu mogą być także prawa zbywalne, w tym wierzytelności. Przedmiotem zastawu nie musi być przedmiot lub prawo należące do dłużnika. Umowa zastawu może bowiem zostać zawarta pomiędzy wierzycielem a właścicielem ruchomości lub osobą, której zbywalne prawo majątkowe przysługuje, a która dłużnikiem nie jest. Przedmiot zastawu, co do zasady, nie może znajdować się w posiadaniu jego właściciela. Tak więc, aby umowa zastawu rzeczy ruchomych była skuteczna, ruchomości powinny zostać wydane wierzycielowi lub też osobie trzeciej, na którą zgodę wyrażą obie strony umowy. Pamiętać należy, że zastaw wygaśnie, jeśli jego przedmiot zostanie zwrócony właścicielowi. Również dzięki zastawowi rejestrowemu, w razie upadłości kontrahenta, wierzyciel może liczyć na zaspokojenie z pominięciem zasad dotyczących podziału funduszów masy upadłości. Przy tym rodzaju zastawu nie jest konieczne wydanie przedmiotu zastawu wierzycielowi, więc instytucja ta stanowi dogodniejszą dla przedsiębiorców formę zabezpieczenia niż zastaw zwykły. Jednakże z ustanowieniem zastawu rejestrowego wiążą się koszty, wynikające z konieczności zarejestrowania go w rejestrze zastawów. Do ustanowienia zastawu rejestrowego, oprócz pisemnej umowy pomiędzy wierzycielem a podmiotem uprawnionym, do rozporządzania przedmiotem zastawu, potrzebny jest wpis do rejestru zastawów. Zastaw rejestrowy daje więcej możliwości zaspokojenia wierzyciela niż zastaw zwykły. Jeśli przewiduje to umowa zastawnicza, poza sądowym postępowaniem egzekucyjnym, wierzyciel może skorzystać również z przejęcia przedmiotu zastawu na własność lub ze sprzedaży przedmiotu zastawu w drodze przetargu publicznego. Ponadto, wierzyciel może także zaspokoić się z dochodu przynoszonego przez przedsiębiorstwo zastawcy (dłużnika).