Bezbłędny, zakończony sukcesem, przebieg całego przedsięwzięcia jest w znacznej mierze zależny od właściwego nadzoru. Skomplikowane przedsięwzięcie wymaga kontroli na wielu poziomach, którą zapewni inżynier kontraktu.

Cały proces inwestycyjny, a więc okres od momentu podjęcia zamiaru o jego realizacji do zakończenia okresu gwarancyjnego, to często wiele lat. W każdym czasie dzielącym oba te etapy niezbędna jest kontrola dostosowana swym zakresem i specyfiką do fazy realizacji. Dla spełnienia takich wymagań najwygodniej jest wprowadzić jednostkę inżyniera kontraktu, który jest w stanie kompleksowo poprowadzić nadzór, monitoring i rozliczanie całej inwestycji, bez zbędnego angażowania w to samego inwestora.
Wejście Polski w struktury Unii Europejskiej związane jest z przejęciem wielu obowiązujących w niej regulacji prawnych, jak również zwyczajów i praktyk. Jedną z konsekwencji jest również pojawienie się nowego uczestnika procesu budowlanego - inżyniera kontraktu. Nazwa ta nie wynika z żadnej z polskich regulacji prawnych dotyczących nadzoru nad realizacją inwestycji. Jego funkcja została wprowadzona przez Międzynarodową Federację Inżynierów-Konsultantów (Federation Internationale Des Ingenieurs-Conseils FIDIC) i do dziś rozpowszechnia nowoczesne zasady przygotowania i realizacji procesów inwestycyjnych. Ogólnym zaleceniem, choć niekoniecznie obowiązkiem, jest realizacja inwestycji współfinansowanych ze środków strukturalnych według warunków określonych przez tę federację. Stąd w nomenklaturze związanej z inwestycjami współfinansowanymi przez UE pojawiło się określenie inżynier kontraktu.
Inżynier kontraktu działa, jeśli takie są założenia, w oparciu o krajowe regulacje prawne, jakimi w Polsce są przede wszystkim zapisy ustawy Prawo budowlane, umowa z inwestorem oraz, jeśli przyjęto taką formę prowadzenia inwestycji, o warunki kontraktowe FIDIC.
Funkcję inżyniera kontraktu sprawuje zwykle grupa specjalistów, w skład których wchodzą:
  •  inżynier rezydent, będący koordynatorem projektu, przebywający stale na budowie i uczestniczący we wszystkich zdarzeniach na budowie (może jednocześnie pełnić funkcję któregoś z inspektorów nadzoru, zależnie od posiadanych uprawnień),
  •  inspektorzy nadzoru inwestorskiego (w branżach wymaganych specyfiką realizowanej inwestycji i określonych w pozwoleniu na budowę),
  •  w razie konieczności inni specjaliści wymagani specyfiką projektu (np. specjalista w zakresie księgowości).
Inżynier kontraktu jako organ nadzoru sprawuje nadzór techniczny, administruje kontraktem, kontroluje prawidłowości stosowania procedur unijnych wymaganych w projektach współfinansowanych z funduszy UE oraz pełni nadzór w okresie gwarancyjnym. Jego podstawowym zadaniem jest nadzór techniczny nad robotami budowlanymi w niezbędnych specjalnościach. Przyjmując od inwestora zadanie prowadzenia inwestycji, inżynież zazwyczaj bierze na siebie również dopełnianie formalności i obowiązków w zakresie stosowania procedur unijnych. Wymagania dotyczące zakresu dokumentacji sporządzanej w związku z przyznanym dofinansowaniem z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej określa umowa o dofinansowanie projektu.
Inżynier kontraktu wraz z wchodzącymi w jego skład inspektorami nadzoru inwestorskiego jest pierwszym szczeblem kontroli dysponowania środkami unijnymi oraz sprawuje niezbędną kontrolę jakości wykonywanych robót oraz prowadzenia procesu inwestycyjnego.
EDYTA MOCZULSKA
konsultant departamentu projektów, Doradztwo Gospodarcze DGA SA