Członek zarządu spółki z o.o. w roli jej pełnomocnika

Zgodnie z kodeksem spółek handlowych w sprawach tworzenia, organizacji, funkcjonowania, rozwiązywania, łączenia i podziału spółek handlowych w przypadku braku uregulowań zawartych w kodeksie spółek handlowych stosuje się przepisy prawa cywilnego.

Jarosław Chałas partner zarządzający w Kancelarii Chałas i Wspólnicy Przepisy kodeksu cywilnego znajdują zatem zastosowanie do stosunku prawnego spółki handlowej. Zastosowanie przepisów kodeksu cywilnego w odniesieniu do czynności prawnych z zakresu prawa handlowego może zostać wyłączone tylko wyraźnym przepisem ustawy – tak Sąd najwyższy w wyroku z dnia 8 maja 1998 r., I CKN 670/97, OSNC 1998 nr 12, poz. 219. Dopuszczalność ustanowienia członka zarządu spółki jej pełnomocnikiem nie została ustawowo wyłączona. Wiele uregulowań prawnych pozwala na przyjęcie, że system prawny dopuszcza możliwość udzielenia pełnomocnictwa członkowi zarządu osoby prawnej. Artykuł 55 par. 1 prawa spółdzielczego dopuszcza wyraźnie możliwość udzielenia jednemu z członków zarządu pełnomocnictwa do dokonywania czynności prawnych związanych z kierowaniem bieżącą działalnością gospodarczą spółdzielni lub jej wyodrębnionej organizacyjnie i gospodarczo jednostki, a także pełnomocnictwa do dokonywania czynności określonego rodzaju lub czynności szczególnych. Podobną konkluzję można przedstawić w związku z treścią przepisów art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa i art. 50 ustawy z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych. Wskazać również należy regulacje z kodeksu spółek handlowych. I tak, art. 205 par. 3 kodeksu spółek handlowych przewiduje możliwość udzielenia prokury także członkowi zarządu. Z treści natomiast przepisów art. 214 i art. 243 par. 3 kodeksu spółek handlowych wynika, że zakazy pełnienia przez członków zarządu spółki określonych funkcji czy podejmowania określonych działań zostały w ustawie wyraźnie przewidziane. Z jednej strony, udzielenie pełnomocnictwa jednemu z członków zarządu spowoduje wyłączenie ustawowych lub umownych zasad reprezentacji spółki. Członkowie zarządu w celu obejścia wymogów reprezentacji łącznej, działając w charakterze pełnomocników, doprowadziliby do faktycznego zastąpienia organu osoby prawnej osobą pełnomocnika. Z drugiej jednak strony, organ osoby prawnej i pełnomocnik to dwie odrębne instytucje prawne, które nie mogą być utożsamiane. Członek zarządu działa na podstawie przepisów ustawy i umowy spółki, a jego działania są działaniami samej osoby prawnej. Pełnomocnik natomiast, działający w oparciu o umocowanie go przez osobę prawną i w jego granicach, działa w imieniu i na rzecz osoby prawnej. Nadto ustanowienie członka zarządu spółki jej pełnomocnikiem nie powoduje ustania lub ograniczenia jego funkcji jako piastuna osoby prawnej, a samo udzielenie pełnomocnictwa pozostaje bez wpływu na zasady reprezentacji spółki przez jej zarząd. Również udzielenie pełnomocnictwa członkowi zarządu nie zagraża bezpieczeństwu i pewności obrotu. Za dopuszczalnością udzielenia pełnomocnictwa członkowi zarządu spółki z o.o. przemawiają względy natury praktycznej. Częste są przypadki, gdy z różnych przyczyn niemożliwym jest wspólne działanie członków zarządu w przypadku reprezentacji łącznej (wyjazd, choroba itd. członka zarządu). W takim przypadku członek zarządu – mający rozeznanie w sprawach spółki – będzie osobą właściwszą do działania w charakterze pełnomocnika spółki niż osoba trzecia. Z tych wszystkich względów Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, iż brak jest jakichkolwiek przeszkód do ustanowienia członka zarządu spółki z o.o. jej pełnomocnikiem – uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 sierpnia 2006 r. sygn. akt, III CZP 68/06.