W praktyce mogą być opracowane dwa plany podziałów sum uzyskanych z masy upadłości: ogólny plan podziału funduszów masy oraz plan podziału sum uzyskanych ze zbycia przedmiotów lub praw obciążonych rzeczowo.

Feliks Zedler

prof. Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu

Postępowanie w sprawie podziału funduszów masy rozpoczyna się od sporządzenia przez syndyka planów. Zgodnie z art. 347 prawa upadłościowego i naprawczego syndyk powinien w planie określić sumę podlegającą podziałowi, wymienić prawa i wierzytelności osób uczestniczących w podziale, określić sumę, jaka każdemu z uczestników przypadałaby z podziału, wskazać, które sumy mają zostać wypłacone, a które i z jakich przyczyn powinny pozostać w depozycie sądowym. Syndyk określa też rodzaj planu podziału, tzn. czy jest częściowy, czy ostateczny. W postępowaniu upadłościowym można sporządzić nawet kilka planów, w zależności od tego, w jaki sposób sukcesywnie napływają pieniądze. Na przykład gdy syndyk sprzeda pewną część majątku i uzyska określoną kwotę, to powinien ją jak najszybciej podzielić. Dopiero na końcu, gdy sprzeda ostatnią część masy upadłości i dokona ostatecznej likwidacji masy upadłości, syndyk powinien sporządzić tzw. ostateczny plan podziału masy. Plan ten podlega kontroli przez sędziego komisarza, który może wnieść do niego poprawki bądź wskazać, jakich jeszcze zmian w nim powinien dokonać syndyk. Jeżeli zmiany nie są konieczne, sędzia komisarz zawiadamia upadłego i członków rady wierzycieli oraz ogłasza przez obwieszczenie i ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, że plan podziału można przeglądać w sekretariacie sądu. W ciągu dwóch tygodni od dnia obwieszczenia można wnosić zarzuty przeciwko planowi podziału masy. Zarzuty składa się na piśmie, wskazując zaskarżoną pozycję planu i uzasadniając przyczynę zaskarżenia. Zarzuty rozpoznaje sędzia komisarz, najczęściej na posiedzeniu niejawnym. Po rozpoznaniu zarzutów sędzia komisarz wydaje postanowienie, w którym oddala zarzuty lub uwzględnia je i odpowiednio zmienia plan podziału. Od postanowienia sędziego komisarza stronom przysługują zażalenia do sądu upadłościowego. Po uprawomocnieniu się plan podziału zostaje wykonany. Plan należy wykonać niezwłocznie, czyli wydać wierzycielowi należną kwotę lub przelać ją na jego rachunek. Przepisy szczegółowe określają procedury związane z zaspokojeniem wierzyciela osobistego, którego wierzytelności zostały zabezpieczone na mieniu upadłego hipoteką lub hipoteką morską. Przed zbyciem przedmiotu obciążonego w prawa wierzyciela wchodzi wówczas upadły, dokonując przy tym odpowiedniej korekty w księdze wieczystej. Sumę wydzieloną na zaspokojenie wierzytelności, za którą upadły odpowiada solidarnie albo niepodzielnie z osobą trzecią, wydaje się wierzycielowi w wysokości należnej w dniu sporządzenia planu. Zaś współdłużnik powinien otrzymać kwotę w wysokości dokonanej zapłaty. Natomiast sumę wydzieloną na zaspokojenie wierzytelności, której wysokość zależy od warunku rozwiązującego, wydaje się wierzycielowi bez zabezpieczenia, chyba że obowiązek zabezpieczenia ciąży na wierzycielu z mocy stosunku prawnego istniejącego między nim a upadłym. Natomiast sumę wydzieloną na zaspokojenie wierzytelności, której zapłata zależy od warunku zawieszającego, wydaje się wierzycielowi tylko wówczas, gdy udowodni, że warunek się ziścił. W przeciwnym razie sumę składa się do depozytu sądowego. Postępowanie w przedmiocie podziału sumy uzyskanej ze zbycia rzeczy obciążonej rzeczowo wygląda podobnie, z tym że plan podziału dotyczy tylko sumy uzyskanej ze sprzedanych rzeczy lub praw.