Głównym sposobem zasilania biznesu jest kredyt bankowy. W zależności od tego, czy ma być on przeznaczony na finansowanie bieżących wydatków czy rozwijanie firmy, różne są procedury, których trzeba dopełnić, by go uzyskać.
PIENIĄDZE
Każda firma potrzebuje kapitału, by sprawnie funkcjonować. A rzadko która ma tak dużo własnych środków, by obyć się bez zewnętrznych źródeł zasilania. Czasami środki – zwłaszcza dla potrzeb bieżącego finansowania – trzeba zdobywać małymi krokami. Pierwszym jest dobre konto firmowe, które pozwala korzystać z limitu kredytowego.

Konto z opcją kredytową

Banki ze szczególną ostrożnością podchodzą do firm działających jako osoby fizyczne. A to dlatego, że ustalanie ich zdolności kredytowej jest szczególnie trudne. Na szczęście, poszukując sposobów na rozwiązanie problemów z właściwą oceną ryzyka kredytowania małych firm, banki sięgnęły po wzorce wypracowane przy okazji rozwoju rachunków oszczędnościowo-kredytowych dla konsumentów.
Konta firmowe całą swoją infrastrukturą: debet lub kredyt odnawialny, karty płatnicze i kredytowe, produkty inwestycyjne itd., do złudzenia przypominają pakietowe ROR-y osób nieprowadzących działalności gospodarczej. Jednocześnie zaś posiadanie takiego konta przez przedsiębiorcę staje się dla niego pewnego rodzaju przepustką, ułatwiającą także dostęp do pożyczek, kredytów i innych instrumentów służących finansowaniu rozwoju firmy.
Budując infrastrukturę finansową dla swojej firmy, warto więc zacząć od wyboru dobrego konta firmowego, tym bardziej że przepisy wymagają posiadania takiego rachunku praktycznie od każdego przedsiębiorcy. A już na pewno takiego, który do prowadzenia swojego biznesu potrzebuje zasilania ze źródeł zewnętrznych.



Obligatoryjny rachunek firmowy

Osoby prowadzące działalność gospodarczą muszą posiadać konto bankowe. Nakaz ten wynika z kilku przepisów prawa. Najbardziej rygorystyczne są reguły opłacania składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne.
Zgodnie z art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy, zawsze gdy obydwiema stronami transakcji są przedsiębiorcy i jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 tys. euro przeliczonych na złote według średniego kursu walut ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji.
Z kolei zgodnie z art. 61 Ordynacji podatkowej zapłata podatków przez podatników prowadzących działalność gospodarczą i obowiązanych do prowadzenia księgi rachunkowej albo podatkowej księgi przychodów i rozchodów następuje w formie polecenia przelewu. Od zasady tej są wyjątki. Można zrezygnować z przelewu, gdy podatki pobierają płatnicy lub inkasenci, a także wtedy, gdy płacone są podatki niezwiązane z działalnością gospodarczą, lub gdy zapłata podatku, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, jest dokonywana papierami wartościowymi, znakami akcyzy.
Natomiast zgodnie z art. 47 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, składki na te ubezpieczenia opłaca się na wskazane przez ZUS rachunki bankowe odrębnymi wpłatami, w podziale na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Składki te płatnik składek uiszcza przy użyciu bankowych dokumentów płatniczych składanych za pośrednictwem banku według specjalnych wzorów, dokumentu elektronicznego z programu informatycznego udostępnianego przez ZUS płatnikom składek lub wydruku z tego programu. Ponadto płatnik składek obowiązany jest opłacać należności z tytułu składek w formie bezgotówkowej w drodze obciążenia rachunku bankowego. Zlecenia płatnicze przekazywane w innej formie nie są przyjmowane.
UWAGA ZAPŁATA PODATKU
Zapłata podatków przez podatników prowadzących działalność gospodarczą i obowiązanych do prowadzenia księgi rachunkowej albo podatkowej księgi przychodów i rozchodów następuje w formie polecenia przelewu



Dwa konta w jednym banku

Konto firmowe najlepiej jest założyć w banku, który oferuje dużo produktów kredytowych, w tym dla swoich klientów, na warunkach preferencyjnych, oraz w którym mamy także konto osobiste. Ta druga okoliczność jest ważna z dwóch względów. Po pierwsze, takie rozwiązanie ułatwia (czasem też obniża koszt) przepływ między rachunkami, co w przypadku małych firm osób fizycznych jest na porządku dziennym. Po drugie, ułatwi kredytowe pertraktacje z bankiem, zwłaszcza w zakresie ustalania zdolności kredytowej przedsiębiorcy.
Trzeba bowiem mieć na uwadze, że bank, w którym przedsiębiorca działający jako osoba fizyczna ubiega się o kredyt, będzie badał jego kondycję finansową podwójnie: i jako osoby prowadzącej działalność gospodarczą (finanse firmy), i osoby fizycznej jako konsumenta (finanse osobiste). W konsekwencji jakiekolwiek problemy z terminowością regulowania zobowiązań konsumenckich mogą utrudnić pozyskanie środków na finansowanie działalności firmy, która nawet jest liderem rynku i w sposób ciągły uzyskuje dwucyfrową rentowność.
Ponadto osoba starająca się o kredyt gospodarczy, a posiadająca już zobowiązania konsumenckie (nawet w formie kart kredytowych), musi liczyć się z tym, że obniżą one jej zdolność kredytową. W trakcie ubiegania się o kredyt na finansowanie działalności będzie ona musiała przedstawić opinie z banków i innych instytucji finansowych, dotyczące terminowości spłaty tych zobowiązań. Jeśli będą one niekorzystne, mogą być trudną do sforsowania barierą oddzielającą przedsiębiorcę od środków na finansowanie działalności.
O tym, czy z określonego rachunku, w tym używanego także dla potrzeb prywatnych, przedsiębiorca może korzystać do rozliczeń z urzędem skarbowym lub z ZUS, przesądza umowa zawarta z bankiem. Musi być ona zgodna z przepisami prawa bankowego. Wynika z nich jedynie, że rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe mogą być prowadzone wyłącznie dla osób fizycznych, niezależnie od ich statusu dochodowego, natomiast rachunki rozliczeniowe (bieżące i pomocnicze) wyłącznie dla osób fizycznych prowadzących działalność zarobkową na własny rachunek, w tym dla osób będących przedsiębiorcami. Jeśli więc umowa o prowadzenie rachunku przewiduje takie rozwiązanie, przedsiębiorca może dokonywać przelewów z ROR, jeśli spełniają one wyżej opisane kryteria prawa działalności gospodarczej, podatkowego i ubezpieczeń społecznych (w tym w zakresie posługiwania się specjalnymi wzorami polecenia przelewu).

Zalety konta pakietowego

Oferowany dziś przez niemal wszystkie banki drobnym przedsiębiorcom rachunek firmowy to w istocie pakiet produktów. Poza głównym rachunkiem, z którym związanych jest kilka lub kilkanaście dodatkowych kont, w ramach jednej głównej umowy daje on możliwość korzystania z wielu opcji, które w przeszłości oferowane były przez bank jako odrębne produkty i aby z nich skorzystać, przedsiębiorca musiał zawierać dodatkowe umowy, co angażowało zarówno czas, jak i pociągało dodatkowe koszty.
Opcje te dotyczą zresztą wszystkich możliwych kategorii produktowych, jak: karty, lokaty, kredyty, alternatywne formy finansowania wydatków przedsiębiorstwa za pośrednictwem banku lub grupy finansowej, w ramach której on działa (w tym zwłaszcza leasing i faktoring), a ostatnio coraz częściej produkty ubezpieczeniowe. Należy przy tym zwrócić uwagę na pewną prawidłowość. Im bardziej nowoczesna forma prowadzenia rachunku, tym bogatszy zakres pakietu. Oznacza to, że najpełniejsze wersje pakietów oferowane są klientom korzystającym z internetowych kontaktów z bankiem.
W przypadku produktów o charakterze lokacyjnym większość pakietów charakteryzuje się dużą różnorodnością oferty. Klient może korzystać zarówno z klasycznych lokat terminowych, jak i tzw. overnightów. Podobnie jak to jest w przypadku kont osobistych, przedsiębiorcy, na których firmowe rachunki trafiają znaczne kwoty, mogą coraz częściej korzystać też w ramach pakietu z bezpłatnej usługi doradcy bankowego z zakresu zarządzania wolnymi środkami.
W wielu bankach, w ramach konta pakietowego, przedsiębiorca może liczyć na debet lub kredyt odnawialny. O ile ten pierwszy może pomóc głównie w uregulowaniu drobnych bieżących płatności, w sytuacji gdy płynność firmy ulegnie chwilowemu zachwianiu, np. zapłaceniu składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne lub zaliczki na podatek, o tyle kredyt odnawialny często w wysokości 100 tys. zł lub więcej może być już spożytkowany na cele inwestycyjne, w tym rozwój firmy.



JAK DZIAŁAĆ RACJONALNIE
Racjonalnie działający przedsiębiorca powinien tak zaplanować finansowanie swojej działalności, aby wszelkie wydatki regulować w następujący sposób:
● w pierwszej kolejności, jeśli to możliwe, finansować ją z przychodów przed opodatkowaniem,
● w drugiej – gdy danego wydatku nie można w całości sfinansować z przychodu, bo np. przepisy o kosztach uzyskania przychodów limitują taką możliwość (m.in. przy inwestycjach) – powinien sięgnąć po kredyt bankowy.
Można także zasilić firmę, korzystając z pożyczek od osób trzecich, w tym pożyczek prywatnych. Wówczas, choć pozyskany kapitał nie będzie kosztem, przynajmniej odsetki zapłacone pożyczkodawcy mogą stanowić koszt uzyskania przychodów. Dokładnie na takich samych zasadach, jak koszty obsługi kredytu bankowego.
Dopiero w ostateczności, gdy nie ma innej możliwości albo gdy kalkulacja dla konkretnej operacji wskazuje, że kredyt się nie opłaca, przedsiębiorca powinien sięgać do własnego, prywatnego portfela.
UWAGA PODWÓJNA KONTROLA
Bank, w którym przedsiębiorca działający jako osoba fizyczna ubiega się o kredyt, będzie badał jego kondycję finansową podwójnie: jako osoby prowadzącej działalność gospodarczą i jako osoby fizycznej – konsumenta
12 miesięcy
Kredyt płatniczy
Na taki maksymalnie okres może być udzielony kredyt płatniczy w rachunku bieżącym



Choć banki zazwyczaj zachęcają swoich klientów-przedsiębiorców do skorzystania z kredytu odnawialnego wizją uproszczonych procedur, to w praktyce trzeba mieć na uwadze okoliczności wskazane powyżej. Tak więc zazwyczaj przedsiębiorca ubiegający się o taki kredyt musi mieć zdolność kredytową. By ją udokumentować, będzie musiał przedstawić zarówno dokumenty prywatne, jak i zaświadczające o finansach firmy.
Podobnie jak w przypadku konsumenckich kredytów odnawialnych, zazwyczaj po upływie roku, umowa jest automatycznie odnawiana. O ile przedsiębiorca-kredytobiorca terminowo regulował należności, nie obniżył znacząco wpływów na rachunek i nie dopuścił np. do niedozwolonego debetu. Praktycznie więc przedsiębiorca uzyskuje stały dostęp do linii kredytowej, z której może dość elastycznie korzystać w miarę potrzeb. Ma więc prawo sięgać po przyznane środki dla poprawy płynności. Może też jednak kredyt ten potraktować jak klasyczny kredyt inwestycyjny. Z tym że zazwyczaj roczny, chyba że umowa przewiduje automatyczne odnowienie się linii, bez konieczności spłaty całej pożyczonej kwoty po upływie roku. Wówczas może to być kredyt wieloletni. W jednym i drugim przypadku w okresie kredytowania może ograniczyć się do spłaty w trybie miesięcznym odsetek.
W ofercie banków najbardziej rozbudowaną grupę produktów kredytowych stanowią kredyty krótkoterminowe. Zwane są także obrotowymi i służą zaspokojeniu bieżących potrzeb, wspierają cash flow, czyli zapewniają przedsiębiorcy płynność, gdy wydatki na zakup usług i towarów potrzebnych do bieżącej działalności są w pewnym okresie wyższe od napływających w tym czasie należności za sprzedane towary i usługi, albo gdy odbiorcy tych towarów i usług zwlekają z płatnościami.

Kredyty obrotowe

W przypadku kredytów krótkoterminowych mamy do czynienia ze sporym zróżnicowaniem. Znaczna ich część wiąże się bezpośrednio z rachunkiem bieżącym prowadzonym przez dany bank dla przedsiębiorcy chcącego korzystać z takiego kredytu. Może też wiązać się z umową o charakterze rachunku rozliczeniowego zbliżonego do indywidualnego ROR-u, wśród których, jak już o tym była wyżej mowa, znajdują się także produkty kredytowe typu linia kredytowa, kredyt odnawialny itp.
Niektóre banki oferują takie kredyty przedsiębiorcom obcym, a więc takim, którzy nie mają ani specjalnego rachunku biznesowego, ani nawet rachunku bieżącego w tym banku.
Pewnym rodzajem kredytów obrotowych są kredyty płatnicze. Jak sama nazwa wskazuje, przeznaczone są one na regulowanie bieżących płatności.
Kredyt płatniczy w rachunku bieżącym może być udzielony w złotych lub w walutach obcych na okres do 12 miesięcy. Tym jednak różni się od omówionej wcześniej formy kredytu, że jego wysokość nie może przekroczyć w zasadzie wielkości odpowiadającej równowartości przeciętnych dziennych wpływów na rachunek bieżący klienta lub np. jak to jest w jednym z banków – wpływów pięciodniowych, z ostatnich trzech miesięcy.
Niekiedy banki oferują małym i średnim firmom kredyty średnio- i długoterminowe w rachunku bieżącym. Do tej kategorii należą kredyty udzielane na dłużej niż 12 miesięcy. Na przykład kredyt obrotowy w rachunku kredytowym jednego z banków ma na celu finansowanie niedoboru kapitału obrotowego, ale przewidziany okres kredytowania może wynosić: kredyt złotowy do trzech lat, kredyt dewizowy standardowo do 12 miesięcy. Kredyt udzielany bowiem może być w złotych oraz w dolarach, euro, funtach brytyjskich i frankach szwajcarskich. Klient może wykorzystać kredyt bezgotówkowo, w transzach lub jednorazowo pod dokumenty płatnicze. Spłata kapitału może następować jednorazowo lub w ratach. Natomiast odsetki płatne są bądź miesięcznie, bądź kwartalnie.
KONTO DLA LEKARZA I ADWOKATA
Wiele banków preferuje określone grupy przedsiębiorców. Dotyczy to zwłaszcza firm działających w branży medycznej, prawnej i w ogóle dziedzin, w których osoby uprawiające tzw. wolne zawody funkcjonują jako przedsiębiorcy. Jeśli firma kwalifikuje się do którejś w tych branż, warto założyć pakietowy rachunek firmowy w banku, który jest skłonny preferować ten rodzaj przedsiębiorczości.