Weksel można przenieść przez indos, który musi być bezwarunkowy. Szczególnym rodzajem indosu jest tzw. indos pełnomocniczy (zastępczy). Jak odwołać indos pełnomocniczy, gdy np. indosatariusz nie uzyskał kwoty wekslowej i zwraca weksel mocodawcy?
MACIEJ PRUSAK
adwokat, partner w kancelarii BSJP Taylor Wessing
Indos powinien być napisany na wekslu lub na złączonej z nim karcie dodatkowej (przedłużku) i podpisany przez indosanta. Indos pełnomocniczy musi zawierać wzmiankę „waluta do odebrania”, „do inkasa”, „per procura” lub inną wzmiankę oznaczającą tylko pełnomocnictwo. Indos pełnomocniczy może być dokonany tylko na wekslu zupełnym, a nie na wekslu in blanco. Indosem zastępczym indosant upoważnia indosatariusza pełnomocniczego do wykonywania wszystkich praw z weksla, z wyłączeniem dokonywania innego indosu niż indos ze skutkiem pełnomocnictwa.
Indos pełnomocniczy nie przenosi praw wekslowych na indosatariusza, który nie jest właścicielem weksla. Indosant mimo dokonania indosu pełnomocniczego pozostaje właścicielem weksla i przysługują mu dalej prawa z weksla. W praktyce często pełnomocnik wekslowy odbiera tylko od zobowiązanego z weksla zapłatę za weksel. Pełnomocnikiem wekslowym może być każdy podmiot. Indos pełnomocniczy wykonywany jest przeważnie na bank, w którym wystawca ma rachunek bankowy. W zależności od umowy między indosantem i indosatariuszem pełnomocnik wekslowy w przypadku braku zapłaty za weksel może sam dochodzić roszczeń z weksla w postępowaniu sądowym lub też weksel zwrócić indosantowi. W przypadku braku zapłaty na rzecz indosatariusza pełnomocniczego i dokonania zwrotu weksla indosantowi indosant powinien odwołać pełnomocnictwo udzielone pełnomocnikowi wekslowemu. Może to nastąpić przez zwrotny indos dokonany przez pełnomocnika na rzecz mocodawcy, połączony z wydaniem weksla. Indosant po otrzymaniu weksla może też dokonać skreślenia indosu pełnomocniczego na wekslu. Nie posiadając weksla, indosatariusz nie ma możliwości dochodzenia praw z weksla.
Spory budzi sytuacja, w której indosant otrzymał zwrotnie weksel, ale nie odwołał skutecznie pełnomocnictwa udzielonego indosatariuszowi, np. nie skreślając indosu pełnomocniczego na wekslu. Brak skreślenia indosu pełnomocniczego nie pozbawia indosanta posiadającego weksel uprawnień z weksla, w tym prawa do dochodzenia sumy wekslowej. Nawet jeśli pełnomocnictwo wekslowe nie zostało skutecznie odwołane, to i tak indosant posiadający weksel może dochodzić zapłaty za weksel. Podniesiony w trakcie dochodzenia zapłaty zarzut nieskreślenia na wekslu indosu pełnomocniczego będzie nieskuteczny.