Część prywatnych przedsiębiorców ubiegających się o zamówienia publiczne decyduje się na zaoferowanie bardzo niskich cen. Niekiedy mogą powstawać wątpliwości, czy przy tak obniżonych cenach zamówienia nie będą realizowane poniżej kosztów ponoszonych przez wykonawcę. Czy zamawiający podmiot publiczny może odrzucić ofertę z powodu zbyt niskiej ceny?
MIRELLA LECHNA
radca prawny, wspólnik w kancelarii Wardyński i Wspólnicy
Między przedsiębiorcami ubiegającymi się o zlecenia w ramach zamówień udzielanych przez podmioty publiczne panuje obecnie bardzo duża konkurencja. Z tego powodu przedsiębiorcy starają się zaoferować podczas przetargów jak najkorzystniejsze warunki cenowe. Może to skutkować tym, że złożone w postępowaniu o udzielenie zamówienia oferty zawierają cenę o wiele niższą w porównaniu z cenami rynkowymi podobnych zamówień.
Jeżeli cena jest rażąco niska, zamawiający podmiot publiczny jest zobowiązany odrzucić taką ofertę. Przepisy nie definiują wprawdzie pojęcia rażąco niska cena, jednakże na podstawie orzecznictwa sądów polskich i Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości można stwierdzić, że za rażąco niską zamawiający podmiot powinien uznać taką cenę, której wysokość jest niewiarygodna, nierealistyczna w kontekście warunków rynkowych i może wskazywać na fakt realizacji zamówienia poniżej kosztów ponoszonych przez wykonawcę.
Obowiązek odrzucenia oferty zawierającej rażąco niską cenę wynika z konieczności dbania przez zamawiającego o należyte wykonanie zamówienia oraz konieczności zapewnienia prowadzenia postępowania zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji.
Ustalenie, czy mamy do czynienia z rażąco niską ceną, odbywa się przez porównanie zaoferowanej ceny do wartości przedmiotu zamówienia ustalonej przez zamawiającego (plus kwota VAT), chyba że przyjęta przez zamawiającego wartość przedmiotu zamówienia nie została prawidłowo określona. Wtedy powinien on dokonać porównania ceny między złożonymi ofertami oraz dokonać na nowo ustalenia wartości zamówienia, w tym przypadku wyłącznie na potrzeby ustalenia, czy ma do czynienia z rażąco niską ceną. Jednocześnie zamawiający nie może automatycznie odrzucić oferty z powodu ustalenia rażąco niskiej ceny na podstawie wyłącznie porównania kwot. Musi on zwrócić się do wykonawcy o podanie wyjaśnień, w których wykonawca ma możliwość wykazania, że złożona przez niego oferta jest rzetelna. Dopiero jeśli wykonawca nie złoży wyjaśnień w wyznaczonym terminie albo jeżeli dokonana przez zamawiającego ocena tych wyjaśnień potwierdzi, że zaoferowana cena jest rażąco niska, wtedy zamawiający zobowiązany jest ofertę odrzucić.