Poręczenie wekslowe, czyli tzw. aval, służy zabezpieczeniu spłaty zobowiązania wekslowego. Aval zaczął zyskiwać na znaczeniu m.in. wraz z rozwojem różnych form kredytu. Jakie warunki powinny być spełnione, żeby aval był ważny?
MACIEJ PRUSAK
adwokat, partner w kancelarii BSJP Taylor Wessing
W obrocie gospodarczym jeden podmiot często zabezpiecza avalem zobowiązanie wekslowe innego podmiotu. Dlatego ważne jest, żeby strony tego stosunku prawnego wiedziały, jakie cechy ma instytucja poręczenia wekslowego. Dla ważności avalu konieczne jest złożenie przez poręczyciela podpisu na wekslu lub na przedłużku weksla bezpośrednio pod słowem „poręczam” lub zwrotem równoznacznym. Nieskuteczne jest złożenie poręczenia wekslowego na oddzielnym dokumencie. Ponadto ze złożonego oświadczenia powinno jednoznacznie wynikać, za kogo poręczenia udzielono. Gdy poręczyciel nie wskaże za kogo poręcza, poręczenie takie będzie udzielone za wystawcę. Aval nie może być odwołany i jest składany bezterminowo. Poręczyciel nie może skutecznie odwołać poręczenia nawet wówczas, gdy dotyczy ono weksla niezupełnego. Stosunek poręczenia wygasa w momencie spełnienia zobowiązania wekslowego.
Poręczenie wekslowe można ustanowić zarówno do całości sumy wekslowej, jaki i do jej części. Konieczne jest wówczas ujawnienie odpowiedniego zastrzeżenia na wekslu. Jeśli na wekslu nie zostanie wskazane, że poręczyciel składa swój podpis, mając zamiar odpowiadać jedynie do części sumy wekslowej, odpowiedzialność jego będzie ograniczona wysokością całej sumy wekslowej. Aval zabezpiecza jedynie zapłatę długu z weksla, a nie stanowi np. poręczenia za jego przyjęcie. W momencie jego udzielenia powstaje zobowiązanie poręczyciela (avalisty) wobec wierzyciela (remitenta). Pomiędzy avalistą a wystawcą weksla (dłużnikiem wekslowym) powstaje zaś stosunek, w ramach którego może dojść do rozliczeń. W charakterze poręczycieli może występować kilka osób. Wówczas odpowiadają one solidarnie wobec wierzyciela. Avalista, który zapłacił za weksel, z mocy ustawy nabywa prawa z niego wynikające. Może wówczas dochodzić roszczeń regresowych od osoby, za którą poręczył, jak również od osób, które odpowiadają wobec niej z weksla.
Poręczenie wekslowe jest instytucją odmienną od poręczenia regulowanego przepisami prawa cywilnego. Na zobowiązanie avalisty nie wpływa brak zdolności wekslowej wystawcy. Zobowiązanie poręczyciela wekslowego ma charakter samodzielny i abstrakcyjny, co ułatwia korzystanie z tej instytucji w obrocie kredytowym. Przy udzieleniu kredytu istotne jest bowiem, aby bank kredytujący nie musiał badać stosunku prawnego łączącego kredytobiorcę i poręczyciela wekslowego.