Czy przedsiębiorcy inwestującemu w energetykę wiatrową, który negocjuje z firmą energetyczną treść umowy, przysługują ochronne środki prawne?
MACIEJ PRUSAK
adwokat, partner w kancelarii BSJP Taylor Wessing
Obserwujemy duże zainteresowanie inwestorów prywatnych inwestycjami w energetykę wiatrową. Przedsiębiorstwa energetyczne, w szczególności będące operatorami systemu przesyłowego lub dystrybucyjnego, posiadają pozycję dominującą i są naturalnymi monopolistami. Często inwestor negocjujący z przedsiębiorstwem energetycznym treść umowy, np. o przyłączenie do sieci przesyłowej lub o sprzedaż energii elektrycznej, spotyka się z narzucaniem mu warunków dla niego uciążliwych lub przynoszących nieuzasadnione korzyści przedsiębiorstwu energetycznemu. W takiej sytuacji powstaje pytanie, jakie ochronne środki prawne przysługują inwestorowi.
Możliwe są dwie drogi ochrony praw inwestora. Pierwsza to ochrona publicznoprawna, druga to wykorzystanie środków ochrony przewidzianych prawem cywilnym. Ochrona publicznoprawna sprowadza się do wykorzystania środków prawnych w postępowaniu przed prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) lub w postępowaniu przed prezesem Urzędu Regulacji Energetyki (URE).
Celem postępowania przed prezesem UOKiK jest uzyskanie zakazu nadużywania pozycji dominującej przez przedsiębiorstwo energetyczne. Oczywiście narzucane inwestorowi warunki muszą być obiektywnie uciążliwe i przynoszące przedsiębiorstwu energetycznemu nieuzasadnione korzyści (art. 9 ust. 2 pkt 6 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów). Klasycznym przykładem warunków przynoszących przedsiębiorstwu energetycznemu nieuzasadnionych korzyści jest brak ekwiwalentności świadczeń. Należy podkreślić, że niedozwolona praktyka monopolistyczna przedsiębiorstwa energetycznego rozpoczyna się w fazie negocjacji treści umowy i kończy się wraz z podpisaniem umowy. Termin przedawnienia wszczynania postępowania antymonopolowego wynosi jeden rok i biegnie od dnia zawarcia konkretnej umowy z przedsiębiorstwem energetycznym.
Prezes URE rozstrzyga na wniosek strony w sprawach spornych dotyczących odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci, umowy sprzedaży, umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw lub energii (art. 8 prawa energetycznego). W sytuacji spornej, gdy przedsiębiorstwo energetyczne odmawia zawarcia umowy na warunkach proponowanych przez inwestora, powinien on wystąpić do prezesa URE z żądaniem doprowadzenia do zawarcia umowy o określonej treści. Prezes URE po rozpatrzeniu wniosku inwestora może orzec o zawarciu danej umowy. Oczywiście procedura ta może być wykorzystana, zanim dojdzie do zawarcia umowy z przedsiębiorstwem energetycznym na niekorzystnych dla inwestora warunkach.