Przy bliższym spojrzeniu można dostrzec, iż we wszystkich tych inicjatywach uczestniczą głównie największe polskie i międzynarodowe przedsiębiorstwa, koncerny i korporacje. Czy to oznacza, ze CSR/zrównoważony rozwój jest tylko „dla tych dużych”? Nic bardziej mylnego. Drugą specyfiką, którą można dostrzec, zarówno na rynku polskim, jak i międzynarodowym, jest fakt, stosowania, uczestnictwa, tudzież komunikowania przez te największe podmioty gospodarcze szeregu obco brzmiących i niełatwych do rozszyfrowania instrumentów, norm, deklaracji, czy innych inicjatyw.
Wymieniając jedynie kilka, mogę wspomnieć o AA1000, SA 8000, Global Compact, GRI, Wytycznych OECD, itd.. Spośród tego grona warto szczególnie zwrócić uwagę na jeden instrument - Wytyczne do raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju opracowane przez Global Reporting Initiative, czyli owo tajemnicze GRI. Od niedawna dostępna jest wersja polska tego narzędzia opracowana przez Zespół ds. zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialnego biznesu PricewaterhouseCoopers.
Narzędzie komunikacji
Wytyczne do raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju są, jak nazwa wskazuje, narzędziem komunikacji. Jednak ich dokładna lektura pozwala zauważyć, iż odpowiednio zastosowane mogą stać się podstawą strategii oraz bieżącego zarządzania kwestiami zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialności biznesu. Umożliwiają zarządzanie, monitoring i ewaluację własnych działań w zakresie CSR.
Narzędzie to zyskuje swoją uniwersalność z jednej strony dzięki prezentacji zarówno wskazówek odnośnie tego co raportować, jak również tego – jak raportować. Wytyczne poza licznymi wskaźnikami do raportowania zawierają także zasady raportowania odnoszące się do określania zawartości raportu oraz zapewniania odpowiedniej jego jakości.
Cytując Wytyczne: „Raportowanie kwestii zrównoważonego rozwoju jest dynamicznym procesem oraz narzędziem i nie zaczyna się ani nie kończy z momentem publikacji dokumentu. Powinno być częścią szerszego procesu tworzenia strategii organizacji, implementacji jej planów działania i oceny wyników. Przygotowanie raportu ułatwia przeprowadzenie następnie gruntownej oceny funkcjonowania organizacji, może też pozytywnie wpłynąć na stałe, rozłożone w czasie zwiększanie efektywności. Służy również, jako narzędzie angażowania interesariuszy i pozyskiwania ich cennego wkładu w funkcjonowanie procesów organizacyjnych”.
Zasady raportowania
Realizacja tych procesów możliwa jest w oparciu o zasady raportowania określone przez GRI, które można i powinno się traktować jako ogólne zasady CSR, pomagające organizacjom określić – jakie zagadnienia, jak i w jakim stopniu powinny się znaleźć w centrum uwagi i konkretnych działań danego przedsiębiorstwa. Zasady definiowania zawartości raportu – istotności, uwzględniania interesariuszy, kontekstu zrównoważonego rozwoju oraz kompletności, to w praktyce istota rzetelnego, strategicznego CSR. Dzięki ich implementacji w bieżące procesy zarządzania może się okazać, iż nie ma potrzeby posiadania ogromnego budżetu przeznaczonego na działania CSR.
Zasady te umożliwiają wręcz obniżkę kosztów, minimalizację ryzyk oraz poprawę efektywności funkcjonowania przedsiębiorstwa. Właśnie dlatego zasady te powinny znaleźć się w centrum uwagi MSP. Przedsiębiorstwa małe i średnie dzięki koncentracji na kwestiach istotnych – zarówno z perspektywy biznesu, jak też interesariuszy, mogą osiągać znacznie lepsze wyniki w faktycznej implementacji CSR niż duże korporacje.
Grupy kluczowe
Określenie kluczowych grup interesariuszy dla danego przedsiębiorstwa (czyli tych na których przedsiębiorstwa ma największy wpływ, pozostając jednocześnie pod ich wpływem), czyli np. pracowników dostawców i odbiorców (np. korporacji), a następnie realizacja zasady angażowania interesariuszy pozwoli na budowanie z nimi trwałych relacji, które mogą się wymiernie przełożyć na wyniki finansowe. Przykładem niech będzie sytuacja w dobie kryzysu – załamanie płynności finansowej przedsiębiorstwa. Dzięki dobrym relacjom z dostawcą, możliwe jest przykładowo negocjowanie warunków płatności – rozłożenie należności na raty bądź odroczenie, dla których alternatywą mogła by być windykacja. Z kolei dzięki dobrym relacjom z pracownikami, którzy rozumieją trudną sytuację przedsiębiorstwa (dobra komunikacja wewnętrzna), możliwe są np. zmiany warunków płacy/zatrudnienia – np. zamiast zwolnień/ znacznego obniżania poziomu wynagrodzeń – zmniejszenie wymiaru pracy, obniżenie poziomu świadczeń pozafinansowych.
„Wytyczne do raportowania kwestii zrównoważonego rozwoju” są praktycznym instrumentem wdrażania CSR nie tylko w zakresie komunikacji, ale też zarządzania. „Wytyczne” mogą być używane przez organizacje niezależnie od wielkości, sektora działalności oraz lokalizacji, co w szczególności oznacza możliwość ich wykorzystania przez sektor MSP.
Łukasz Makuch
Koordynator przekładu Wytycznych GRI
Konsultant PricewaterhouseCoopers
Wersja polska Wytycznych GRI dostępna jest na www.pwc.com/pl/sbs