Ze względu na trudności finansowe naszego konkurenta pojawiła się okazja do przejęcia jego spółki. Jaka forma prawna nabycia tej konkurencyjnej firmy będzie najkorzystniejsza?
Można wskazać kilka konsekwencji związanych z wyborem formy prawnej nabycia konkurencyjnej firmy. Nabycie 100 proc. udziałów w spółce będzie zwykle łatwiejsze do zrealizowania. Taka transakcja wymaga zasadniczo – poza obowiązkami notyfikacyjnymi i szczególnymi wymaganiami ustawowymi, np. uzyskania zgody organu antymonopolowego na planowaną koncentrację – jedynie zawarcia umowy sprzedaży udziałów. Jako że przejęcie będzie dotyczyło własności udziałów, nie zaś przedsiębiorstwa, nie powstaną obowiązki ani konsekwencje związane z przejęciem zakładu pracy. Generalnie nie będzie też konieczności podejmowania jakichkolwiek dyskusji z kontrahentami przejmowanej spółki. Wyjątkiem będą tylko sytuacje, w których kontrahent zastrzegł sobie prawo wypowiedzenia umowy w przypadku zmiany kontroli nad przejmowaną spółką (zdarza się to w szczególności w umowach kredytowych). Jeżeli umowa zawierająca takie zastrzeżenie jest istotna dla działalności spółki, wskazane będzie uzyskanie zapewnienia kontrahenta, że nie wykorzysta on zmiany udziałowca do jej wypowiedzenia. Minusem nabycia 100 proc. udziałów w spółce może być faktyczne przejęcie całej działalności prowadzonej przez spółkę, co nie zawsze musi być korzystne.
Z inną sytuacją będziemy mieli do czynienia, nabywając jedynie konkretne przedsiębiorstwo konkurenta. W tym przypadku przejmujemy bowiem wyłącznie majątek spółki, odcinając się od struktury korporacyjnej, w jakiej ona działa. Ponadto wybór tego wariantu pozwoli nam na sporą swobodę w określeniu zakresu przejęcia. Projektując umowę sprzedaży przedsiębiorstwa, strony mogą bowiem wyłączyć spod jej działania dowolne składniki majątkowe (art. 552 kodeksu cywilnego). Dokonując wyłączeń, należy jedynie uważać, aby sprzedawany majątek spełniał nadal warunki uznania go za przedsiębiorstwo (art. 551 kodeksu cywilnego). Ma to bowiem wpływ na kwalifikację podatkową transakcji. Nabycie przedsiębiorstwa będzie jednak zwykle operacją dużo bardziej skomplikowaną niż nabycie udziałów. Konieczne bowiem będzie powiadomienie pracowników o zamierzonej sprzedaży przedsiębiorstwa. Ponadto, aby wykluczyć ewentualne komplikacje natury rachunkowo-księgowej, trzeba będzie przeprowadzić inwentaryzację nabywanych składników majątkowych. Należy też uzyskać zgodę kontrahentów nabywanego przedsiębiorstwa na przejęcie obowiązków wynikających z zawartych z nimi wcześniej kontraktów. Może też zaistnieć konieczność uzyskania zgody na przejęcie praw z kontraktów.