Ryzyko wraz z zyskiem (dochodem, rentownością) stanowią podstawowe i najważniejsze cechy każdej inwestycji.
Współczesna teoria inwestycji opiera się na dwóch podstawowych założeniach: 1) nienasyconości oraz 2) awersji do ryzyka. Założenie nienasyconości oznacza, że podejmując decyzje dotyczące lokat kapitału inwestorzy kierują się dążeniem do maksymalizacji stopy zwrotu (wolą wyższą stopę zwrotu od niższej). Awersja do ryzyka oznacza, że podejmując decyzje inwestycyjne inwestorzy starają się minimalizować ryzyko związane z poszczególnymi walorami.
Ryzyko wraz z zyskiem (dochodem, rentownością) stanowią podstawowe i najważniejsze cechy każdej inwestycji. Zysk z inwestycji jest tym, co inwestor zarabia. Ryzyko to możliwość poniesienia nieprzewidywanej straty lub nieuzyskania spodziewanego zysku. Te dwie cechy są kluczowe dla analizy i porównania inwestycji.
Każda inwestycja ma swoje szczególne właściwości, które są proporcjami cech ogólnych. Te proporcje cech ogólnych przekładają się zarówno na ryzyko, jak i zysk z inwestycji. Do ogólnych cech charakterystycznych inwestycji należą: forma inwestycji, okres inwestycji, płynność.
Przez formę inwestycji rozumie się postać, jaką może przybierać kapitał. Najogólniej mogą to być formy finansowe (nazywane też kapitałowymi lub niematerialnymi) i materialne (rzeczowe, fizyczne). Wśród tych dwóch klas następuje dalszy podział form inwestowania.
Okres inwestycji to czas, na który inwestor zdecydował się ulokować kapitał w wybranej formie inwestowania. W praktyce zdarza się, że okres inwestycji jest skracany w celu zrealizowania ponadprzeciętnego zysku wynikającego z korzystnych zmian cen lub zrealizowania straty w celu ograniczenia jej powiększania się. Zdarza się również, że inwestor postanawia wydłużyć okres inwestycji, ponieważ aktualne warunki rynkowe go nie satysfakcjonują, a wierzy, że będą korzystniejsze w przyszłości.
Każdy rodzaj inwestycji cechuje określona płynność, a w przypadku niektórych aktywów wręcz jej brak. Płynność, czyli łatwość zamiany danej formy inwestycji na gotówkę, jest powiązana z rentownością; im mniej płynny jest instrument inwestycyjny, tym wyższa jest jego rentowność. Podwyższona rentowność mało płynnych instrumentów to rodzaj rekompensaty za potencjalne problemy przy próbie upłynnienia danego aktywu.
Inwestor powinien orientować się, które z wymienionych cech ogólnych są wyeksponowane w jego portfelu i za sprawą których składowych portfela. Świadomość tego pozwala śledzić, a w razie potrzeby zmieniać profil ryzyko/stopa zwrotu całego portfela.