Obywatele sprawdzają, w jaki sposób wydawane są pieniądze ze sprzedaży alkoholu - w kilkunastu miejscowościach zainaugurowano program monitorowania tzw. funduszu korkowego, realizowany w ramach projektu "Mocna Straż" Stowarzyszenia Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich.

"Korkowe" to pieniądze z zezwoleń na sprzedaż alkoholu; zgodnie z prawem, mają one służyć wspieraniu profilaktyki alkoholizmu i narkomanii. Czy jest tak rzeczywiście, sprawdzą w swoich gminach mieszkańcy, których do roli strażników obywatelskich przygotowało Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich (SLLGO).

Jako pierwsze pod społeczną lupę trafią: Katowice, Malbork, Morąg, Oława, Opole, Orzysz, Pszczyna, Rabka-Zdrój, Ruda Śląska, Rybnik, Skarżysko-Kamienna, Stronie Śląskie, Strzegom, Szczecin, Świecie i Wrocław.

"W przypadku największych miast, szczególnie tych z rozwiniętą turystyką, mówimy o środkach rzędu kilkunastu milionów złotych rocznie" - wyjaśnia Agnieszka Podgórska z SLLGO, koordynatorka projektu "Mocna Straż". Jak podkreśla, pieniądze te powinny być przeznaczane na realizację Gminnych Programów Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Zapobiegania Narkomanii. "Mimo to, otrzymujemy sygnały, że fundusze te służą często łataniu dziury budżetowej w innych obszarach funkcjonowania gmin" - dodaje Podgórska.

Strażnicy skupią się na efektywności i przejrzystości pozyskiwania oraz wydawania "korkowego", będą się też przyglądać gminnej polityce zapobiegania i rozwiązywania problemu uzależnień. Szesnaście obywatelskich "komisji śledczych" sprawdzi też, w jaki sposób zapadają decyzje o tym, na co przeznaczyć pieniądze z "korkowego" i w jakim stopniu są one zgodne z rzeczywistymi potrzebami mieszkańców.

Przeszkoleni strażnicy przeanalizują gminne dokumenty

Przeszkoleni strażnicy przeanalizują gminne dokumenty, przeprowadzą wywiady z wójtem, prezydentem lub burmistrzem, członkami komisji ds. zapobiegania alkoholizmowi, radnymi, pracownikami ośrodków pomocy społecznej. Ruszą też w teren, by sprawdzić, jak w praktyce wyglądają efekty programów: odwiedzą festyny, imprezy i zabawy finansowane ze środków na zapobieganie alkoholizmowi i będą obserwować, co się na nich dzieje - czy mówi się o trzeźwości, czy może alkohol jest częścią imprezy; przyjrzą się, co dzieje się wokół punktów sprzedaży alkoholu, porozmawiają ze sprzedawcami i klientami.

"Chcemy sprawdzić, czy wydatki są planowane i ewaluowane oraz - co bardzo ważne - czy pieniądze są przeznaczane na działania mogące w dłuższej perspektywie zmienić sytuację na lepszą. Sprawdzamy choćby, czy gmina łoży tylko na już uzależnionych, trafiających do izb wytrzeźwień, czy również na edukację młodzieży" - dodaje Podgórska.

Pilotażowa faza monitoringu potrwa do końca roku

Pilotażowa faza monitoringu potrwa do końca roku. Pracom będą towarzyszyć dyskusje i spotkania z ekspertami. Więcej informacji o projekcie można znaleźć na stronie www.watchdog.org.pl/korkowe.

Organizatorem monitoringu jest Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich - organizacja, która bada przejrzystość i efektywność działań administracji.

Projekt "Mocna Straż" finansowany jest ze środków Fundacji im. Stefana Batorego. Jego celem jest promowanie i profesjonalizowanie działalności strażniczej, w ramach programu szkoleni są strażnicy i opracowywane są narzędzia, z których korzystać mogą osoby i organizacje pragnące prowadzić obywatelskie działania kontrolne.