Czy do zawarcia umowy gwarancji dochodzi w momencie, gdy beneficjent zażąda wykonania umowy gwarancji we właściwym czasie?
Gwarancja bankowa jest uważana za jeden z najbardziej pewnych i najszybszych przy zaspokojeniu rodzajów zabezpieczenia. Cechy te wynikają z tego, iż zobowiązanie banku gwaranta do zapłaty sumy gwarancyjnej jest abstrakcyjne, tzn. jego ważność i wymagalność jest niezależna od przyczyny prawnej zawarcia umowy gwarancji (tj. zlecenia udzielenia gwarancji) oraz jest zobowiązaniem nieakcesoryjnym, tzn. jego ważność i wymagalność jest oderwana od istnienia lub wymagalności zabezpieczonej wierzytelności.
Aby zrozumieć istotę gwarancji bankowej, warto przedstawić typową sytuację prawną, w której udzielana jest gwarancja, a na którą składają się trzy stosunki prawne:
• stosunek podstawowy, nawiązany przez podmiot A (wierzyciel) z pomiotem B (dłużnik) w wyniku zawarcia umowy (np. sprzedaży, leasingu, najmu), gdzie B zobowiązał się zabezpieczyć swoje zobowiązanie gwarancją bankową;
• stosunek zlecenia, gdzie B (działający jako zleceniodawca) zleca bankowi C wystawienie gwarancji bankowej na rzecz A;
• stosunek gwarancji, gdzie bank C (gwarant) wystawia na rzecz wierzyciela A (beneficjent gwarancji) gwarancję bankową.
Gwarancja bankowa jest umową, więc do jej zawarcia stosuje się reżimy zawierania umów uregulowane w kodeksie cywilnym (art. 66-72). W praktyce największe znaczenie ma zawieranie umowy gwarancji w drodze złożenia oferty.
Ofertą jest oświadczenie woli zawarcia umowy, jeżeli określa istotne postanowienia umowy. Za takie oświadczenie woli należy uznać list gwarancyjny wystawiany przez bank. Zgodnie z art. 70 k.c. chwilą zawarcia umowy gwarancji jest moment otrzymania przez gwaranta oświadczenia woli beneficjenta o przyjęciu oferty. Jednakże w praktyce beneficjent rzadko kiedy składa oświadczenie woli gwarantowi o akceptacji treści gwarancji bankowej. List gwarancyjny jest bowiem przekazywany najczęściej przez bank podmiotowi A za pośrednictwem podmiotu B. W przypadku gwarancji w praktyce występuje sytuacja określona w art. 69 k.c., zgodnie z którym jeżeli według ustalonego w danych stosunkach zwyczaju dojście do składającego ofertę oświadczenia drugiej strony o jej przyjęciu nie jest wymagane, umowa dochodzi do skutku, gdy druga strona we właściwym czasie przystąpi do jej wykonania. Dlatego też do zawarcia umowy gwarancji dojdzie w momencie, gdy beneficjent zażąda wykonania umowy gwarancji we właściwym czasie, tj. zażąda wypłaty sumy gwarancyjnej w terminie ważności gwarancji bankowej.