Firmy o nieregularnych przychodach mogą podpisać umowę leasingu z harmonogramem sezonowym. W okresach deklarowanych przez klienta jako okresy wysokich przychodów firma płaci wysokie raty, a w pozostałych niskie.

■ Wybór jakiego rodzaju leasingu opłaci się firmom poligraficznym i budowlanym?
- Leasing operacyjny jest bardzo korzystny dla firm mających ustabilizowaną sytuację finansową. Daje przewidywalny w czasie koszt obsługi finansowania, raty leasingowe zaliczane są bezpośrednio w koszty działalności, a VAT od rat rozliczany jest na bieżąco. Taki model najlepszy jest dla firm, które nie prowadzą ksiąg rachunkowych łącznie ze spełnieniem kryterium dużej firmy. W przypadku dużych firm leasing operacyjny jest traktowany w rachunkowości jak leasing finansowy. Leasing finansowy, przy którym występuje jednorazowa płatność VAT w momencie zawarcia umowy (podatkowo zrównany jest ze sprzedażą), może być opłacalny dla firmy, która właśnie po zakończeniu dużego kontraktu i wystawieniu faktur ma do zapłacenia wysoki VAT. Wtedy może odliczyć jednorazowo VAT i wówczas wydaje się to korzystne. Pozostałe zobowiązanie, podzielone na część kapitałową i odsetkową, płacone jest w ratach. Odsetki stanowią koszt uzyskania przychodu, natomiast sprzęt amortyzowany jest z mocy ustawy o podatku dochodowym u leasingobiorcy.
■ Czy firma powinna brać sprzęt w leasing z wysokim czy niskim wykupem?
- Możliwość wykupu istnieje tylko w leasingu operacyjnym, bo w leasingu finansowym występuje przeniesienie własności. Wielkość wykupu sprzętu uzależniałbym od kilku czynników - sytuacji finansowej firmy, jej dochodu i płynności finansowej. Firmy o dobrej kondycji, płacące podatki na bieżąco, powinny zawierać umowy z najmniejszym możliwym wykupem, ponieważ wtedy spada całkowity koszt umowy, a rosną raty, czyli większe obciążenia kosztów, co z kolei wpływa na płacenie mniejszych zaliczek na podatek dochodowy i mniejszy VAT. Niższy wykup to mniejszy koszt ogólny umowy, ponieważ mniejszy jest kapitał pozostały do spłaty. Niski wykup to też maksymalne wykorzystanie szybkiej amortyzacji. Dzięki leasingowi maszyna budowlana np. o wartości 500 tys. zł, leasingowana przez okres 36 miesięcy, przy wykupie na poziomie 1 proc. może być zamortyzowana (zaliczona w koszty) w 99 proc. w trzy lata, a normalnie przez pięć lat.
■ Kiedy opłaca się więc leasing z wysokim wykupem?
- Wysoki wykup może być uzasadniony, kiedy wynika to z polityki finansowej firmy, i struktury kosztów w firmach, które chcą używać określonych sprzętów, a niekoniecznie je posiadać. W sytuacjach kiedy po zakończeniu umowy firma pozbywa się sprzętu i nabywa nowy, jest uzasadnione, aby wartość wykupu była zbliżona do wartości zbycia (rynkowej). Trzeba pamiętać, że wysoki wykup zawsze wpływa na zwiększenie ryzyka kontraktu, ponieważ większy kapitał pozostaje do spłaty. Umowy leasingowe z wysokim wykupem są bliskie funkcjonalnie umowom najmu.
■ Na jakich warunkach można wykupić maszynę po wygaśnięciu umowy leasingu?
- Wykup jest czynnością cywilnoprawną i jego wykonanie następuje po zakończeniu umowy. W EFL można dokonywać płatności wykupu w ratach od początku trwania umowy, wraz z ratą leasingową, tak więc na końcu umowy pozostaje do rozliczenia tylko VAT. Taka konstrukcja zmniejsza całkowity koszt umowy i ryzyko kontraktu.
■ Na jaki okres należy zawierać umowy leasingu maszyn i urządzeń?
- Firmy powinny uzależnić okres, na który zawierają umowy leasingowe, od ich koncepcji biznesowych i aktualnych potrzeb. Jeżeli firma budowlana zawarła np. kontrakt na prace ziemne przy budowie autostrady na trzy lata, może zawrzeć umowę na podobny okres i wykorzystywać sprzęt maksymalnie w ramach kontraktu. Można też wyobrazić sobie sytuację firmy, która ma wiele krótkich dwu-, trzymiesięcznych kontraktów i zapewniony front robót na dłuższy okres - wówczas zawiera umowę na dwa, trzy lata. Generalnie dużo małych i średnich firm z uproszczoną księgowością, a takie stanowią w Polsce 97 proc. wszystkich przedsiębiorstw, zawiera kontrakty na okres, przy którym można zastosować minimalny, jednoprocentowy wykup.
■ Leasing jest elastyczny, bo harmonogram spłat rat firmy mogą dostosować do specyfiki działalności, np. sezonowości. Jak to działo w praktyce?
- Istnieje możliwość zawarcia umowy z harmonogramem sezonowym, co oznacza, że w okresach deklarowanych przez klienta jako okresy wysokich przychodów firma płaci wysokie raty, a w pozostałych niskie. Jest to korzystne dla firm mających istotne zmiany przychodów w ciągu roku. Można też dokonać zmian w trakcie trwania umowy, np. wydłużenia okresu leasingu.
■ Co się dzieje ze leasingowanymi maszynami, których firmy nie wykupują?
- Racjonalnie rzecz biorąc, firmie, która spłaciła sprzęt, nie opłaca się zostawiać go firmie leasingowej np. za 5 proc. wartości. Przetargi sprzętu u leasingobiorców dotyczą głównie sytuacji, gdy został on zwindykowany w wyniku zaprzestania płacenia rat przez leasingobiorcę. Nie dotyczy to umów, gdzie z góry ustala się wysoki wykup zgodny z wartością rynkową. Wtedy sprzęty pojawiają się na listach przetargowych lesingodawców lub wykupują go dostawcy.
■ MAREK DZIOK
był m.in. brokerem ubezpieczeniowym. Od 1995 roku współpracuje z Europejskim Funduszem Leasingowym, gdzie tworzył dział kluczowego klienta. Obecnie jest szefem departamentu rozwoju
Rozmawiał MACIEJ BEDNAREK
Porównanie wartości poszczególnych rodzajów wyleasingowanych ruchomości / DGP
Marek Dziok / DGP