Odebrałem z sądu rejonowego zawiadomienie o wpisie hipoteki na rzecz ZUS za zaległości z działalności mojej firmy. Czy ZUS miał podstawy prawne do takich działań, skoro wartość nieruchomości wielokrotnie przewyższa wartość hipoteki? Czy mogę zakwestionować hipotekę w apelacji od wpisu, jeśli uważam, że żądania ZUS są nieprawidłowo wyliczone?
Zgodnie z art. 11011 pkt 3 ustawy o księgach wieczystych i hipotece hipotekę przymusową można uzyskać także na podstawie decyzji administracyjnej, o ile przepisy szczególne tak stanowią, nawet jeśli decyzja ta nie była ostateczna. Do jej ustanowienia nie jest konieczna zgoda dłużnika (właściciela nieruchomości – przedsiębiorcy), nie może on również skutecznie sprzeciwić się jej ustanowieniu pod warunkiem, że zostały spełnione okoliczności warunkujące jej wpisanie.
Podstawę działań ZUS stanowi art. 26 ust. 2 ustawy z o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym decyzja o ustaleniu wysokości z tytułu niezapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych stanowi podstawę wpisu hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości stanowiącej własność zobowiązanego. Przepis ten zawiera dwa warunki, które powinny zostać spełnione łącznie, aby ZUS mógł skutecznie wystąpić z wnioskiem do właściwego sądu ksiąg wieczystych o ustanowienie hipoteki przymusowej, tj.:
● wydanie decyzji określającej wysokość należności z tytułu składek,
● doręczenie dłużnikowi przedmiotowej decyzji.
Jeśli w opisywanej sytuacji wnioskodawca, czyli ZUS, spełnił obie przesłanki, a do wniosku o wpis hipoteki dołączył decyzję administracyjną określającą należność, dłużnik nie ma podstaw do kwestionowania zasadności dokonanego wpisu.
Ewentualne zarzuty przedsiębiorcy co do tego, że wartość nieruchomości znacznie przewyższa wysokość należności, byłyby nieskuteczne. Okoliczność ta nie ma bowiem prawnego znaczenia dla zasadności dokonania wpisu.
Stosownie do art. 6268 par. 2 kodeksu postępowania cywilnego, rozpoznając wniosek o wpis, sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej. W postępowaniu tym sąd nie rozstrzyga żadnych sporów, w szczególności sporów o wysokość świadczeń, które są ustalane w drodze decyzji administracyjnej. Tego typu sprawy mogą być przedmiotem odrębnego postępowania sądowego z udziałem ZUS. Jeśli zostanie w nim stwierdzony brak zadłużenia, hipoteka będzie wykreślona.
Przedsiębiorca nie może więc w apelacji powoływać się na argumenty dotyczące istnienia zadłużenia, jej przedmiotem mogą być tylko ewentualne nieprawidłości formalne, tj. brak decyzji lub jej niedoręczenie.
Podstawa prawna
Art. 26 ust. 2 i ust. 3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.).
Art. 11011 pkt 3 ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 707 ze zm.).
Art. 6268 par. 2 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1010 ze zm.).