Chciałbym się pozbyć zalegającego w piwnicy zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Czy mogę go oddać do sklepu z RTV i AGD? A może lepiej wystawić go na osiedlowy śmietnik, skąd powinna go odebrać firma śmieciarska? W końcu co miesiąc płacę gminie za odbiór odpadów komunalnych – zastanawia się pan Grzegorz.
Aleksander Traple prezes zarządu Biosystem S.A., organizatora programu Elektrosmieciarka.pl polegającego na bezpłatnym odbiorze elektroodpadów na terenie Krakowa, Katowic, Chorzowa i Wrocławia / Dziennik Gazeta Prawna
Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, potocznie zwany elektrośmieciami, jest odpadem pozostającym pod specjalnym nadzorem. AGD i RTV, które mamy w swoich domach, zawierają w sobie niebezpieczne dla środowiska substancje, np. częścią lodówek jest chłodzący freon przyczyniający się do negatywnego zjawiska dziury ozonowej. Podobnie niebezpieczny jest cyklopentan. Dopóki sprzęt działa i nam służy, wspomniane substancje są niegroźne, bo pozostają odpowiednio zabezpieczone. Gdy jednak się zepsuje i powinien być rozebrany, te same substancje stają się groźne, bo np. instalacje w danym urządzeniu ulegają rozszczelnieniu i gazy takie jak freon lub cyklopentan mogą się uwalniać do atmosfery. W związku z tym niezwykle ważne jest to, by zużyty sprzęt trafiał do zakładów przetwarzania, w których przy użyciu specjalistycznych maszyn zostanie odpowiednio unieszkodliwiony. Przepisy nakazują więc, pod groźbą kary, by osoby fizyczne oddawały go właśnie do takich miejsc. Oczywiście nie chodzi o to, że każdy musi samodzielnie zawieźć zużytą lodówkę albo popsuty telewizor do zakładu przetwarzania. Istotne jest to, by przekazać elektroodpad podmiotowi, który go tam przetransportuje.
To prawda, że jednym z podmiotów, którym można oddać elektrośmieć jest sklep sprzedający RTV i AGD. Niemniej jednak, w świetle obowiązujących przepisów, do sklepu można przekazać zużyty sprzęt jedynie wtedy, gdy jednocześnie nabywa się nowe urządzenie danego rodzaju i w takiej samej liczbie sztuk. A więc w tym przypadku takie rozwiązanie odpada.
Obowiązek zbierania elektrośmieci od mieszkańców ma gmina, która organizuje i finansuje z podatku śmieciowego system gospodarowania odpadami komunalnymi. Nie działa to jednak w ten sposób, że zużytą lodówkę, pralkę lub zmywarkę wystawimy przy śmietniku, do którego wyrzucamy codzienne odpady. Takie działanie jest wręcz zakazane, grozi za nie grzywna w wysokości od 500 zł do 5 tys. zł. W jaki więc sposób jednostka samorządu terytorialnego wywiązuje się ze wspomnianego zadania? Otóż gmina przyjmuje elektroodpady w punkcie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (w skrócie: PSZOK), a więc na własny koszt trzeba dostarczyć tam zużyty sprzęt, którego chcemy się pozbyć.
Trzeba przyznać, że transport przez pół miasta dużej lodówki lub kilkudziesięciocalowego telewizora może okazać się problematyczny. W takiej sytuacji sensownym rozwiązaniem może być skorzystanie z pomocy specjalistycznej firmy zajmującej się odbiorem elektrośmieci bezpośrednio z mieszkań osób fizycznych. W różnych częściach kraju działają przedsiębiorstwa, którym można zgłosić potrzebę odbioru starej lodówki, zmywarki lub telewizora z domu. W ustalonym terminie pracownicy takiej firmy pojawią się w naszym lokum, by zabrać elektroodpady i przetransportować je do zakładu przetwarzania. Co ważne, skorzystanie z tego typu usługi jest bezpłatne. Swego rodzaju wynagrodzeniem dla wspomnianych firm jest to, że oddajemy im zużyty sprzęt. Przy jego unieszkodliwianiu uda się bowiem nie tylko zniwelować szkodliwe dla środowiska substancje, ale i odzyskać cenne części i materiały (surowce), które takie przedsiębiorstwo następnie sprzeda i na tym zarobi.
O tym, czy jest jakaś firma, która obsługuje naszą miejscowość, najłatwiej się przekonać, przeszukując internet. Można też skierować pytanie do urzędu gminy (miasta). Samorządy, jak np. Warszawa, współpracują z tego typu firmami, którym pomagają dotrzeć do mieszkańców zainteresowanych usługą odbioru. ©?
Uwaga! Będą zmiany w przepisach
W parlamencie jest obecnie procedowana nowa ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, która wprowadza jedną zasadniczą zmianę dla osób, które chcą się pozbyć elektrośmieci, a jednocześnie nie są zainteresowane zakupem nowych urządzeń. Otóż sklepy, w których powierzchnia przeznaczona do sprzedaży sprzętu zajmuje co najmniej 400 m kw., będą zobowiązane nieodpłatnie przyjąć pochodzące z gospodarstwa domowego zużyte urządzenie, którego żaden z zewnętrznych wymiarów nie przekracza 25 cm, nawet jeśli konsument nie nabędzie jednocześnie nowego sprzętu. Ustawę uchwalił w lipcu br. Sejm. Teraz akt czeka na akceptację Senatu, a następnie o jego losach zdecyduje prezydent Andrzej Duda.
PORADA EKSPERTA
Mieszkańcom wybranych miast na południu Polski oferujemy bezpłatny odbiór z ich domów zużytego sprzętu wielkogabarytowego, jak lodówka, pralka, kuchenka czy zmywarka, ale także średniogabarytowego, jak telewizory, monitory albo drukarki. Jesteśmy gotowi odebrać również sprzęt mały – czajnik elektryczny, suszarka, smartfon, ładowarka do telefonu, jeśli ktoś ma co najmniej 20 kg takich drobiazgów. Nie tylko nie pobieramy opłat za naszą pracę, ale wręczamy mieszkańcom torbę ekologiczną za każdą sztukę dużego AGD. Pragniemy w ten sposób zarówno pomóc osobom chcącym pozbyć się zużytych urządzeń, jak i nagrodzić je za postawę proekologiczną . Zgłoszenia od osób zainteresowanych przyjmujemy za pośrednictwem formularza online. Oprócz adresu i telefonu kontaktowego nie wymagamy podania innych danych osobowych, więc prywatność zostaje zachowana. Po umówieniu terminu odbioru zużytego sprzętu nasi pracownicy pojawiają się na miejscu i sami wynoszą go z mieszkania do samochodu transportowego.
Podstawa prawna
Art. 35–36, art. 42, art. 76, art. 79 ustawy z 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1155 ze zm.). Art. 3 ust. 2 pkt 6, ust. 2 pkt 9 lit. e ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1399 ze zm.).