Na lata 2014–2020 Polska ma do dyspozycji 82,5 mld euro z Funduszy Europejskich. Przygotowania do wykorzystania tych środków są na finiszu. Cykl artykułów w DGP będzie podpowiadał, jak można po nie sięgnąć
Fundusze Europejskie wspierają rozwój infrastrukturalny, gospodarczy i społeczny słabiej rozwiniętych krajów Unii, w tym Polski. Określone pule środków są przyznawane na realizację planów inwestycyjnych w tak zwanych perspektywach finansowych – zazwyczaj siedmioletnich. Aktualna przypada na lata 2014–2020, jednak faktyczna realizacja projektów będzie mogła trwać do roku 2023. To, w jaki sposób zostaną zainwestowane środki z Funduszy Europejskich w naszym kraju, określa dokument o nazwie „Umowa partnerstwa”. Narzędzia realizacji tego planu znajdują się w programach: krajowych i regionalnych.
Umowa z Unią
Najważniejszym dokumentem określającym sposób, w jaki zagospodarowane zostaną Fundusze Europejskie przyznane Polsce na lata 2014–2020 jest „Umowa partnerstwa”. Została ona zatwierdzona przez Komisję Europejską 23 maja 2014 r. Wskazuje się w niej, że do rozwoju Polski w największym stopniu przyczyni się dofinansowanie:
● zwiększenia konkurencyjności gospodarki,
● poprawy spójności społecznej i terytorialnej kraju,
● podnoszenia sprawności i efektywności państwa.
Najwięcej środków, podobnie jak w latach poprzednich, zainwestujemy w infrastrukturę transportową: drogową i kolejową. Wyzwaniem jest rozbudowa infrastruktury dostępu do szybkiego internetu oraz udostępnianie kolejnych usług publicznych online. Bardzo ważny obszar to innowacyjność gospodarki i rozwój przedsiębiorstw, również tych działających w sieci. Na ten cel zaplanowany jest największy wzrost wydatków. Zmianie uległa też struktura wsparcia dla biznesu. Ograniczone zostały bezzwrotne dotacje na rzecz poszerzenia oferty zwrotnych instrumentów finansowych, m.in. pożyczek i poręczeń. Dzięki temu będzie można wesprzeć więcej projektów.
Nadal finansowane będą inwestycje w ochronę środowiska i energetykę – zarówno na poziomie państwowym, jak i przedsiębiorstw. Wsparcie finansowe kierowane będzie także na zwiększenie zatrudnienia, poprawę edukacji oraz przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu.
W porównaniu z latami poprzednimi jeszcze większą ilością środków zarządzać będą samorządy województw. Trafi do nich niemal 40 proc. funduszy, podczas gdy w latach 2007–2013 dysponowały ok. 25 proc. środków.
Nowy budżet to również inwestycje w miasta. Wsparcie otrzymają projekty związane z kompleksową rewitalizacją, w tym społeczną, ekologicznym transportem miejskim i gospodarką niskoemisyjną. Ponadto, miasta wojewódzkie wraz z okalającymi je gminami będą realizować wspólne projekty, m.in. związane z dostępnością komunikacyjną.
Programy krajowe...
Na lata 2014–2020 przygotowanych zostało sześć programów krajowych:
● Infrastruktura i Środowisko,
● Inteligentny Rozwój,
● Wiedza Edukacja Rozwój,
● Polska Cyfrowa,
● Polska Wschodnia,
● Pomoc Techniczna.
Komisja Europejska zaakceptowała pięć z nich. Na zatwierdzenie czeka już tylko Inteligentny Rozwój.
Na poziomie krajowym finansowane będą przedsięwzięcia o co najmniej ponadregionalnym znaczeniu lub obszarze realizacji. W mniejszym stopniu będzie z nich udzielane wsparcie bezpośrednie dla przedsiębiorców, firm szkoleniowo-doradczych czy organizacji pozarządowych. Gros środków kierowane będzie na projekty tworzące przyjazne warunki dla rozwoju kraju – gospodarczego i społecznego.
Jeżeli chodzi o przedsiębiorców, na dotacje z programów krajowych będą mogli liczyć głównie ci, działający w obszarze bardzo zaawansowanych innowacji, współpracujący z przedstawicielami świata nauki lub opracowujący i wdrażający własne wynalazki.
– W programie Inteligentny Rozwój dofinansowanie kierowane będzie zwłaszcza na wsparcie całego procesu powstawania innowacji od fazy inkubacji pomysłu, poprzez działalność B+R, prototypowanie aż po wdrażanie wyników badań. Szczególny nacisk położony zostanie na współpracę w ramach konsorcjów naukowych oraz jednostek naukowych i przedsiębiorstw – wyjaśnia Piotr Popa, rzecznik prasowy Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju.
W ramach programu Wiedza Edukacja Rozwój wspierane będą m.in. osoby młode, do 29. roku życia, które poszukują pierwszej pracy lub zakładają własną firmę. Kontynuowane będą też m.in. działania dostosowujące system edukacji do oczekiwań rynku pracy oraz pobudzające współpracę świata nauki i biznesu.
Program Infrastruktura i Środowisko to, oprócz największych inwestycji w infrastrukturę transportową, środowiskową i energetyczną, również wsparcie dla sektora kultury i zdrowia.
Realizacja programu Polska Cyfrowa przede wszystkim ma się przyczynić do upowszechnienia dostępu do szybkiego internetu, rozwoju produktów i usług opartych na technologiach informacyjno-komunikacyjnych i zwiększenia zastosowania tych technologii w usługach, np. e-administracja, e-integracja, e-kultura, e-zdrowie.
Program Polska Wschodnia – podobnie jak w latach poprzednich – jest dodatkowym wsparciem rozwoju pięciu najuboższych regionów naszego kraju, czyli województw: lubelskiego, podlaskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego.
– Będzie uzupełnieniem i wzmocnieniem działań prowadzonych w ramach regionalnych i krajowych programów, z których finansowane będą zasadnicze przedsięwzięcia rozwojowe – mówi Piotr Popa.
...i regionalne
Programy regionalne zostały opracowane przez zarządy województw. Siedem z nich zostało już zatwierdzonych przez Komisję Europejską, pozostałe są na finiszu negocjacji. Uwzględniają specyfikę regionów i wynikające z niej szanse i potrzeby. Jednocześnie są one zgodne z ogólnymi założeniami krajowymi, przedstawionymi w „Umowie partnerstwa”. Każdy program regionalny obejmuje część inwestycyjną oraz społeczną. W uproszczeniu można powiedzieć, że każdy z programów regionalnych jest swego rodzaju przełożeniem wszystkich celów i działań zidentyfikowanych jako istotne w kraju, na skalę regionalną. Są w nich więc przewidziane inwestycje infrastrukturalne, wsparcie biznesu, ochrony środowiska oraz edukacji i rynku pracy. Jednak narzędzia, za pomocą których wykorzystywane są dostępne środki regionalne, dostosowane są bezpośrednio do potrzeb przedsiębiorstw, organizacji pozarządowych, instytucji rynku pracy czy gmin. To właśnie w programach regionalnych udzielane będą dotacje na inwestycje w mikro, małych i średnich firmach czy projekty aktywizujące zawodowo grupy zagrożeniem wykluczeniem społecznym. Na znacznie większą skalę niż do tej pory będą też uruchamiane instrumenty finansowe dla najmniejszych firm. Chodzi tu m.in. o preferencyjne pożyczki, poręczenia i wejścia kapitałowe głównie dla tych firm, które mają utrudniony dostęp do finansowania rozwoju na rynku komercyjnym.
Gdzie po informacje
Punkty informacyjne Funduszy Europejskich
W całym kraju działa obecnie 71 punktów informacyjnych Funduszy Europejskich, w których konsultanci bezpłatnie udzielają informacji na temat możliwości uzyskania wsparcia, procedur z tym związanych, istotnych terminów oraz dokumentów. Zasady korzystania z bezpłatnych konsultacji oraz lista adresowa punktów jest dostępna na stronie: www.funduszeeuropejskie.gov.pl.
Internet
Źródłem kompleksowych informacji na temat Funduszy Europejskich jest portal Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju: www.funduszeeuropejskie.gov.pl
Szczegółowe informacje na temat Programów Regionalnych są na stronach internetowych urzędów marszałkowskich, których adresy są dostępne na portalu Funduszy Europejskich.