Alternatywą dla realizacji zadań publicznych ze środków publicznych może być wykorzystanie kapitału i technologii partnera prywatnego. Czym jest PPP i jak je zastosować w praktyce?

Obowiązująca ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz akty wykonawcze teoretycznie stanowią ramy prawne dla tworzenia i funkcjonowania takich partnerstw. Jak pokazuje jednak życie, w praktyce nie zastosowano jeszcze tej formuły. Wobec potrzeb inwestycyjnych zgłaszanych na wszystkich poziomach: centralnym, regionalnych i lokalnych, wydaje się, że stosowanie partnerstwa publiczno-prywatnego będzie w wielu wypadkach koniecznością, jeśli zapewniony ma być rozwój infrastruktury społeczno-gospodarczej.
Powodem niewykorzystywania dotychczas narzędzia inwestycyjnego, jakim jest PPP, są przede wszystkim obawy przed wchodzeniem we współpracę w takiej właśnie formule zarówno ze strony podmiotów publicznych, jak i ze strony potencjalnych partnerów prywatnych. Gminy postrzegają w partnerstwie szansę na poszerzenie możliwości wykonywania zadań publicznych, redukcję kosztów i poprawianie jakości poprzez wykorzystanie kapitału prywatnego. Dla partnera prywatnego to przedsięwzięcie biznesowe, które ma mu przynieść wymierne korzyści finansowe poprzez pobieranie pożytków, uzyskiwanie innych korzyści z przedsięwzięcia lub wypłatę wynagrodzenia ze środków podmiotu publicznego.
Znalezienie wspólnego mianownika dla partnerskich działań nie jest więc łatwe, tym bardziej że obie strony odczuwają obawy związane z udziałem w takim przedsięwzięciu. Przyczyną tego stanu rzeczy jest między innymi regulacja ustawowa nakładająca na podmiot publiczny obowiązek sporządzenia skomplikowanej analizy przedsięwzięcia, która dopiero może dać jednoznaczną odpowiedź, czy realizacja konkretnego zadania w formule partnerstwa publiczno-prywatnego jest zasadna i przyniesie korzyści dla interesu publicznego przeważające w stosunku do korzyści wynikających z innych sposobów realizacji tego przedsięwzięcia. Gminy obawiają się także podejrzeń o korupcję w sytuacji zaangażowania w przedsięwzięcie kapitału prywatnego i wyboru partnera prywatnego w drodze procedury przetargowej.
Mimo trudności wiele samorządów podjęło działania zmierzające do zainicjowania takiego partnerstwa, powstały analizy i projekty przedsięwzięć, a mimo wszystko trudno jest im pozyskać do współpracy partnera prywatnego. Wielu przedsiębiorców obawia się bowiem niekorzystnych zmian w nastawieniu do trwającego partnerstwa przez kolejnych włodarzy w samorządach oraz braku po stronie samorządów umiejętności menedżerskich, tak ważnych dla sprawnego zarządzania przedsięwzięciami i monitorowania ich realizacji.
Pomimo trudności, partnerstwo publiczno-prywatne jest olbrzymią szansą - z jednej strony na rozwój infrastruktury i polepszenie świadczenia usług publicznych, a z drugiej - na prowadzenie biznesu przynoszącego wymierne korzyści finansowe. Aby wykorzystać ten potencjał, konieczne są zmiany legislacyjne ułatwiające proces przygotowania i wdrażania przedsięwzięć PPP, ale także ciągłe edukowanie oraz promowanie rozwiązań, które poprzez ich zastosowanie pozwoliły partnerom dotrzeć do wyznaczonego celu.
KATARZYNA KARAŚKIEWICZ
konsultant departamentu projektów europejskich Doradztwo Gospodarcze DGA