Przyjęta została generalna zasada, że projekt współfinansowany z funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności powinien być realizowany w granicach administracyjnych obszaru objętego programem.

Zasada ta oznacza, że w przypadku programów regionalnych program powinien być realizowany w regionie, którego dotyczy dany program (NUTS II). W przypadku Programu Operacyjnego Polska Wschodnia powinien być realizowany w regionach wskazanych w programie (NUTS II), tj. w województwach: warmińsko-mazurskim, podlaskim, lubelskim, podkarpackim, świętokrzyskim. W przypadku pozostałych programów operacyjnych projekty mogą być realizowane na terenie całego kraju. Odstępstwa od tej zasady będą możliwe tylko za zgodą instytucji zarządzającej i tylko w sytuacji gdy projekt przyniesie znaczące korzyści dla obszaru objętego wsparciem przez program.
W celu ustalenia kwalifikowalności projektów każdy z nich będzie poddany ocenie polegającej na sprawdzeniu, czy może on stanowić przedmiot współfinansowania w ramach ściśle określonego programu, a więc czy projekt jest zgodny z horyzontalną polityką Unii Europejskiej (w tym w szczególności z polityką w zakresie konkurencji, zamówień publicznych, środowiska, równego traktowania kobiet i mężczyzn oraz społeczeństwa informacyjnego) oraz z dokumentami programowymi. Będzie też badane uprawnienie wnioskodawcy do złożenia wniosku w ramach danego programu lub działania. Ponadto ocenie będzie podlegać trwałość projektu, a więc jego odporność na takie modyfikacje, które mogą mieć wpływ na charakter lub warunki realizacji samego projektu lub powodować uzyskanie nieuzasadnionej korzyści przez przedsiębiorstwo. W razie dokonania znaczącej modyfikacji projektu będzie uruchamiana procedura odzyskiwania środków zgodnie z art. 98-102 rozporządzenia Rady nr 1083/2006.
W latach 2007-2013 ogólną zasadą będzie kwalifikowalność wydatków od daty otrzymania przez Komisję Europejską programu operacyjnego lub od 1 stycznia 2007 r. W przypadku projektów rozpoczętych przed 1 stycznia 2007 r. lub datą otrzymania przez Komisję Europejską programu operacyjnego, do kosztów kwalifikowanych będą mogły być zaliczone jedynie te wydatki, które zostaną faktycznie poniesione po tej dacie. Wydatki poniesione wcześniej nie będą wydatkiem kwalifikowanym.
Każdy ze złożonych projektów będzie poddany ocenie pod względem kosztów, które mają być zakwalifikowane do wsparcia. Będzie ona dokonywana na etapie wyboru i podczas realizacji wniosku. Sprawdzeniu podlega potencjalna kwalifikowalność wydatków ujętych we wniosku, w tym przede wszystkim to, czy wydatek jest zgodny z postanowieniami programu operacyjnego, czy jest niezbędny do realizacji projektu oraz czy jest efektywny.
Bardzo ważną zasadą kwalifikacji wydatków jest zakaz podwójnego finansowania - refundowania danego wydatku dwa razy ze środków publicznych. Dobrą ilustracją tej zasady jest sprawa kwalifikowalności podatku VAT. Zwrot kosztów podatku VAT ze środków funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności, a następnie odzyskanie go ze środków budżetu państwa w oparciu o ustawę o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. z późn. zm. jest zabroniony. Innym przykładem podwójnego finansowania będzie refundacja tego samego kosztu w ramach dwóch różnych projektów współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności albo też zakupienie środka trwałego z udziałem środków dotacji krajowej, a następnie zrefundowanie kosztów amortyzacji tego środka trwałego w ramach funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności.
Monika Karwat-Bury
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości