Coraz większa liczba małych i średnich przedsiębiorstw, zdając sobie sprawę, iż utrzymanie się na rynkach międzynarodowych wymaga tworzenia nowych produktów czy usług, przystępuje do programów badawczych finansowanych przez Unię. Projekty badawcze są bowiem jedynymi instrumentami, które pozwalają na łączenie zinternacjonalizowania działań przedsiębiorstwa z wprowadzaniem innowacji.

Karolina Lecyk

konsultant Departamentu Projektów Europejskich Doradztwo Gospodarcze, DGA

Rozpoczynający się 7 Program Ramowy (7 PR) w zakresie badań i rozwoju technologicznego dąży do realizacji celu strategicznego, jaki wyznaczyła w 2000 roku w Lizbonie Rada Europejska: przekształcenia UE w najbardziej konkurencyjną i dynamiczną, opartą na wiedzy gospodarkę na świecie, zdolną do zapewnienia trwałego wzrostu gospodarczego, stworzenia liczniejszych i lepszych miejsc pracy oraz zagwarantowania większej spójności społecznej. Budżet 7 PR na lata 2007–2013 wynosi blisko 54,5 mld euro. 7 PR składać się będzie z czterech programów szczegółowych: Współpraca (Cooperation), Pomysły (Ideas), Ludzie (People) oraz Możliwości (Capacities). Każdy z tych czterech programów stwarza możliwość udziału małych i średnich przedsiębiorstw, jednak największy udział przewidziany jest w programie Możliwości – Badania na rzecz MSP. System ten obejmuje dotacje dla MSP, które zlecają prace badawcze do innych organizacji oraz badania na rzecz stowarzyszeń MSP. Uczestnictwo małych i średnich przedsiębiorstw w projekcie badawczym prowadzi bowiem do wspólnego rozwiązania istotnego dla rozwoju firmy problemu technologicznego. Udział polskich przedsiębiorstw w dotychczasowych programach ramowych jest niestety nikły. Katastrofalny stopień innowacji polskiego przemysłu jest decydującym czynnikiem ograniczającym w nich nasze uczestnictwo. Innym powodem zniechęcenia MSP do uczestniczenia w projektach badawczych jest problem z zaangażowaniem odpowiedniej kadry nie tylko do przygotowania wniosku, ale również do zarządzania projektem w trakcie jego realizacji. Spowodowane jest to głównie obawą przed brakiem znajomości organizacyjnych i finansowych zasad rozliczania projektów współpracy międzynarodowej w połączeniu z niestabilnymi polskimi przepisami (np. kwestie związane z VAT). Odstrasza również niewielki sukces w ostatnim 6 PR. Niektóre konsorcja złożyły nawet kilkanaście wniosków, z których może jeden zakończył się podpisaniem umowy. Małe i średnie przedsiębiorstwa są potężnym źródłem innowacji i rosnącego potencjału na przyszłość. 7 PR stara się wykorzystać większość tego potencjału poprzez zaproponowane działania. Działania Komisji Europejskiej w kierunku wprowadzenia licznych zachęt i ułatwień z pewnością będą sprzyjać zwiększeniu udziału małych i średnich przedsiębiorstw w tym programie. W razie niepowodzenia projektu, firmy biorące w nim udział nie są pociągane do odpowiedzialności finansowej i nie zwracają otrzymanych w ramach dofinansowania od Komisji Europejskiej pieniędzy. Do kosztów projektu firma zalicza zarówno koszty bezpośrednie związane z wykonywaniem zadań merytorycznych, przewidzianych w projekcie, jak i koszty pośrednie (koszty administracji i zarządzania, wynajęcia lub amortyzacji budynków i aparatury, usług telekomunikacyjnych i pocztowych, wody, elektryczności, ogrzewania, ubezpieczenia, wyposażenia biurowego, zatrudnienia personelu administracyjnego itp.). Komisja Europejska zadbała również o prawne zabezpieczenie wiedzy i technologii wnoszonej przez daną firmę do projektu, jak również opracowanej przez daną firmę w trakcie trwania projektu.