Po ogłoszeniu upadłości w celu likwidacji majątku dłużnika jedynym sposobem dochodzenia wierzytelności od podmiotu, który upadł, jest zgłoszenie wierzytelności. Natomiast nie jest możliwe wytaczanie przeciwko niemu powództwa.

Piotr Zimmerman radca prawny Kancelaria Wardyński i Wspólnicy Zgłoszenie wierzytelności jest więc odpowiednikiem pozwu, który w innych okolicznościach należałoby wytoczyć dłużnikowi, który nie płaci. Zgłoszenie wierzytelności kieruje się do sędziego komisarza, a nie na przykład do sądu cywilnego o właściwości ogólnej albo gospodarczego. Sędzia komisarz jest wyznaczony w konkretnym postępowaniu upadłościowym do wykonywania czynności w ramach tego postępowania, w tym do kontroli braków formalnych zgłoszeń wierzytelności. Zgłoszenie wierzytelności jest sformalizowanym dokumentem. Prawo upadłościowe określa, co musi się w nim znaleźć, i w jaki sposób powinno być ono dokonane. Zgłoszenia należy dokonać na piśmie, w dwóch egzemplarzach. Dołączone do niego dowody wierzytelności powinny być oryginalne albo poświadczone przez notariusza. Tylko wówczas, gdy zgłoszenia nie dokonuje strona bezpośrednio, lecz robi to jej pełnomocnik, to może on poświadczyć za zgodność dokumentów z oryginałem. W zgłoszeniu wierzytelności należy podać: imię i nazwisko albo firmę wierzyciela oraz jego miejsce zamieszkania albo siedzibę, określenie wierzytelności wraz z należnościami ubocznymi oraz wartość wierzytelności niepieniężnej. Wierzyciel powinien zgłosić wierzytelność razem z wyliczonymi przez siebie odsetkami. W praktyce zgłaszający wierzytelność często o tym zapomina, gdyż występując z pozwem o zapłatę do sądu, wystarczy wskazać tylko kwotę należności głównej i dodać formułę wraz z odsetkami. Przy zgłoszeniu wierzytelności nie jest możliwe takie zapisanie roszczenia, gdyż z dniem ogłoszenia upadłości przestaje się już naliczać odsetki. W zgłoszeniu wierzytelności podaje się również dowody stwierdzające istnienie wierzytelności. Jeżeli wierzyciel już wcześniej przeprowadził proces i uzyskał prawomocny wyrok, to wówczas jako jedyny dowód wystarczy dołączyć odpis tego wyroku. Istotne jest też wskazanie kategorii, do której wierzytelność powinna zostać zaliczona, ponieważ nie wszystkie wierzytelności są zaspokajane na takich samych zasadach. Niektóre kategorie są uprzywilejowane, dlatego, wskazując wierzytelność, należy wskazać, do której kategorii powinna zostać zaliczona. Kolejny element zgłoszenia to wskazanie na zabezpieczenie związane z wierzytelnością oraz sumą zabezpieczenia. Wierzytelności zabezpieczone zastawem lub hipoteką są inaczej traktowane. Dodatkowo należy określić w zgłoszeniu stan sprawy, jeżeli co do wierzytelności toczy się postępowanie sądowe albo administracyjne. Gdy nie ma takiego zabezpieczenia, to wówczas syndyk może nie dowiedzieć się, że ono toczy się i dlatego nie zawnioskuje o to, aby je zawiesić. Przypomnijmy, że po ogłoszeniu upadłości likwidacyjnej żadne postępowanie administracyjne lub sądowe przeciwko dłużnikowi w sprawie dotyczącej masy upadłości nie może się toczyć. Po ogłoszeniu upadłości postępowanie takie ulega zawieszeniu z mocy prawa, a w wypadku postępowań objętych procedurą postępowania w sprawach gospodarczych – umorzeniu. Gdy zostaje zgłoszona wierzytelność, w stosunku do której upadły nie jest dłużnikiem osobistym, to wówczas w zgłoszeniu należy wskazać również przedmiot zabezpieczenia, z którego podlega ona zaspokojeniu. Zgłoszenie upadłości w dwóch egzemplarzach składa się w sekretariacie sądu upadłościowego lub wysyła się pocztą na adres sędziego komisarza. Sędzia komisarz sprawdza, czy zgłoszenia są kompletne.