Pierwsze w Chinach centrum handlu pierwiastków ziem rzadkich utworzyło w środę chińskie Ministerstwo Przemysłu i Technologii Informacyjnych. Zadaniem ośrodka będzie koordynacja obrotu międzynarodowego tymi surowcami.

Centrum powstało w mieście Baotou w Wewnętrznej Mongolii. Współtworzy je 12 największych producentów pierwiastków ziem rzadkich, którzy w organizację ośrodka zainwestowali 120 mln juanów (ok. 63 mln zł).

Ogłaszając tę informację Ministerstwo Przemysłu i Technologii Informacyjnych dodało, że chińskie kopalnie i zakłady przetwórcze pierwiastków ziem rzadkich mają moc produkcyjną nie mniejszą niż 20 tys. ton rocznie.

Ministerstwo podało również, że zmienione zostały zasady wydobycia tych surowców m.in. eksploatacja pojedynczych metali rzadkich jest zabroniona. Określono również minimalną wielkość rocznej produkcji zakładów przetwórczych na 2 tys. ton.

Z komunikatu ministerstwa wynika, że nowe zasady chronią zarówno zasoby naturalne pierwiastków ziem rzadkich, jak i służą ochronie środowiska. Ponadto pomogą skonsolidować branżę i zabezpieczyć strategiczne zapasy tych surowców. Dodatkowym pożądanym efektem będzie unowocześnienie oraz zmiana struktury przemysłu wydobywczego i przetwórczego.

Tao Jingzhong, specjalista z Dechert LLP Asia Practise z Pekinu uważa, że "utworzenie centrum służyć będzie uporządkowaniu rynku obrotu pierwiastków ziem rzadkich i racjonalizacji ich wydobycia". "Stanie się ono również głównym podmiotem negocjacji z innymi partnerami (...), co pozwoli na wypracowanie kompromisów zarówno odnośnie kwot eksportu, jak i cen tych surowców" - dodał.

Chińczycy, którzy opanowali ponad 90 proc. globalnych dostaw pierwiastków ziem rzadkich, od kilku lat oskarżani są o stosowanie praktyk monopolistycznych w tym eksporcie. Ceny tych minerałów w ostatnich kilku latach wzrosły 10-krotnie.

WTO rozważa podjęcie presji na Chiny w celu zaprzestania tej polityki na wniosek USA, krajów UE i Japonii. Przedmiotem krytyki stały się zasady eksportu 17 minerałów.

Kraje UE domagają się od Chin odstąpienia od ustalania ograniczeń eksportowych i odejścia od polityki zaporowych ceł wywozowych. Praktyki te są zaprzeczeniem wolnego rynku i stawiają przedsiębiorstwa europejskie w niekorzystnej sytuacji.

Pierwiastki ziem rzadkich, np. itr, lantan, europ i cer są niezbędne w produkcji m.in. ekranów LCD, telefonów komórkowych, przede wszystkim przy wyrobie ogniw akumulatorowych.

Chiny od kilku lat ograniczyły wywóz tych surowców, w zamian próbują zwiększyć eksport gotowych produktów. Dla złagodzenia powstałych trudności, Niemcy podpisały kontrakt na import tych minerałów z Kazachstanu, a Amerykanie otwierają ponownie, zamknięte wcześniej, kopalnie w Kalifornii.

W 2011 r. Chiny wyeksportowały 14,75 tys. ton pierwiastków ziem rzadkich.