Branża budowlana jest w minimalnie lepszej kondycji niż w roku ubiegłym roku, aczkolwiek daleko jej do stanu satysfakcjonującego - twierdzi Euler Hermes, światowy lider w branży ubezpieczeń należności.

Wraz z rozpoczęciem sezonu budowlanego, oprócz pozytywnych sygnałów płynących z branży budowlanej – między innymi powoli rosnącej (od drugiej połowy 2010 r.) liczby zleceń – pojawiają się także sygnały o słabej płynności finansowej wielu firm budowlanych (a w ślad za tym – także zaopatrujących ich dostawców).

Wiosenny wzrost zamówień… a także spadki

Według ostatnich doniesień, z powrotem nabierają tempa inwestycje mieszkaniowe deweloperów, głównie notowanych na rynku publicznym – mających z reguły dzięki temu lepszy dostęp do źródeł finansowania. Dobrze sprzedawały się mieszkania z puli inwestycji rozpoczynanych w większości przypadków jeszcze przed załamaniem rynku. W międzyczasie spadły ceny usług budowlanych, dzięki czemu deweloperzy mogą się spodziewać dobrego wyniku finansowego mimo niewielkiego spadku cen mieszkań.

Czynnikiem zwiększającym popyt może być premiowanie w rządowym programie „Rodzina na swoim” dopłat wyłącznie do nowych lokali, z kolei inne zmiany w nim zawarte (m.in. granice wiekowe beneficjentów) zapewne będą hamować popyt na takie kredyty (a więc i popyt na mieszkania). Jednak to nie inwestycje mieszkaniowe, ale inwestycje przedsiębiorstw oraz inwestycje infrastrukturalne decydują o obliczu branży…

Spadek liczby samorządowych inwestycji o jedną piątą

Zmniejszenie zleceń w tym roku. sygnalizują z kolei samorządy, o czym donosi „Portal Samorządowy”. Według zestawienia przytaczanego za Biuletynem Zamówień Publicznych liczba nowych inwestycji rozpoczynanych w I kwartale jest niższa o blisko 20 proc. w stosunku do lat ubiegłych (zarówno do roku 2010, jak i 2009.), co świadczy o tym, że duża zmiana nie wynika z incydentalnego, nadzwyczajnego zwiększenia inwestycji w poprzednim roku – roku wyborów samorządowych.

„Zmniejszenia samorządowych inwestycji należało się spodziewać – wszak wybory do władz lokalnych są już za nami, opadł kurz i nowi/starzy włodarze naszych miejscowości musza przystąpić do równoważenia budżetów - mówi Tomasz Starus, dyrektor Biura Oceny Ryzyka w Euler Hermes – „ Dochodzą bowiem sygnały, że coraz więcej jednostek samorządowych bliskich jest osiągnięcia dopuszczalnego progu zadłużenia. Wynika to w głównej mierze z inwestycji w kilku latach ubiegłych – dofinansowywanych z wielu funduszy, ale wymagających od beneficjentów także udziału własnego, często na kredyt. Sytuację samorządów pogarszają zmniejszające się wpływy podatkowe, a konieczność oszczędności wymuszają także zmiany Ministerstwa Finansów mające na celu stopniową redukcję deficytu sektora publicznego.”

Konkurencja o zlecenia wymusza niskie ceny

Inwestycje infrastrukturalne także są z reguły mniejsze niż w ostatnim czasie. „Zmiany te widać m.in. przez pryzmat popytu na gwarancje kontraktowe. Popyt na nie nie maleje, ale zmienia się ich struktura – z reguły udzielane są one na inwestycje mniejsze niż w latach ubiegłych, a jednocześnie stara się o nie średnio większa liczba startujących w przetargu oferentów” – stwierdza Andrzej Kardasiewicz, dyrektor Biura Gwarancji w Euler Hermes.

Wpływa to także na brak poprawy rentowności ze sprzedaży w branży – jak podał GUS w odróżnieniu od cen uzyskiwanych za produkcję sprzedaną przemysłu, które wzrosły średnio o około 8 proc. w I kwartale w porównaniu do ub. roku, to w budownictwie wskaźniki cen produkcji budowlano-montażowej stoją w miejscu.



Widoczny brak dopływu gotówki w branży

Branża budowlana od strony finansowej dawno nie miała tak słabego roku jak 2010. Po kilku „tłustych” latach pogorszyły się wszystkie wskaźniki – jak podał GUS wynik finansowy zmniejszył się o jedną czwartą, a jeszcze bardziej - rentowność sprzedaży (spadek z 7,2 proc. w 2009 r. do 5,3 proc. w ub. roku).

„W budownictwie generalnie cały 2010 rok stał pod znakiem odrabiania strat po ciężkiej i długiej zimie, gdy produkcja (a więc i obieg gotówki w branży) ustały. Odbiciu nie sprzyjał niski poziom nowych inwestycji przedsiębiorstw, który zaczął rosnąć dopiero od III kwartału. Najbardziej ucierpieli dystrybutorzy materiałów budowlanych i instalacyjnych, będący na końcu łańcucha płatności – faktycznie więc kredytujący znaczną część inwestycji. Obecny początek sezonu jest trochę lepszy – zima była mimo wszystko w tym roku trochę łagodniejsza (a przynajmniej krótsze były okresy przestoju), na razie jednak nie są to jeszcze wyniki na poziomie sprzed dwóch-trzech lat” – ocenia dyrektor Starus.

Ograniczony dopływ gotówki na rynek budowlany owocuje niską średnią moralnością płatniczą. Spadła ona w budownictwie z 50-60 punktów PMI* dwa lata temu, do 45 punktów PMI w 2010 roku, a obecnie ponownie powoli zbliża się do poziomu 50 punktów (a więc i tak stosunkowo nisko – w branży spożywczej czy farmaceutycznej moralność płatnicza jest dużo, bo prawie dwukrotnie lepsza i wynosi ponad 95 punktów PMI). Jest to także pochodna zdarzeń prawnych w budownictwie – m.in. upadłości, których liczba w ub. roku wzrosła o 25 proc. a i obecnie firmy z branży budowlanej także są widoczną grupą w statystykach bankructw ogłaszanych przez sądy.

Moralność płatnicza – wskaźnik PMI (Payment Morality Index –nie mylić z innym, równolegle używanym skrótem PMI). Jest wyliczany na podstawie średnich opóźnień w płatnościach: pod uwagę brana jest nie tylko średnia ich długość w dniach, ale także ich struktura – jaki jest ilościowo i wartościowo udział błahych spraw, a jaki trudnych długów. Dodatkowo korygują go zdarzenia, takie jak ilość wszczętych spraw windykacyjnych, liczba upadłości itp. zdarzenia prawne. Algorytm jego wyliczenia modyfikują także informacji o koniunkturze w branży.

Przyjmuje on wartość od 0 do 100, gdzie:

0-20 – wysokie ryzyko braku płatności, sugerowane rozliczenia w gotówce.

20-40 – możliwe opóźnienia do 2 miesięcy, konieczny monitoring spływu należności i uzyskanie dodatkowych zabezpieczeń

40-60 – możliwe opóźnienia do 40 dni, konieczny monitoring spływu należności

60-80 – możliwe opóźnienia do 20 dni, współpraca polecana

80-100 – opóźnienia płatności praktycznie nie występują, współpraca polecana

Podobnie jest w budownictwie na rynkach unijnych… oprócz Niemiec

Indeks zaufania w budownictwie minimalnie poprawił się na początku sezonu dla strefy Euro (z -26,7 w grudniu ub. roku do -26,0 w styczniu), produkcja tego sektora wzrosła w styczniu o 1,8 proc. po sześciu miesiącach spadku o 1,8 proc., ale głównym czynnikiem poprawy było silne odbicie w niemieckiej produkcji budowlanej, ze wzrostem 36 proc. styczeń/grudzień, a w siedmiu innych krajach (z 12 udostępniających dane na temat budownictwa) pozostawało ono w negatywnym trendzie.