Dotacje z budżetu państwa na zadania realizowane przez samorządowe instytucje kultury oraz inwestycje w takich placówkach mogą pochodzić ze środków, którymi dysponuje minister kultury. Trzeba pamiętać o terminach składania wniosków o dofinansowanie, bo dzięki temu możliwe jest uwzględnienie czasu realizacji przedsięwzięcia finansowanego przy wykorzystaniu dotacji.
Jednostki samorządu terytorialnego organizują działalność kulturalną, tworząc samorządowe instytucje kultury, dla których prowadzenie takiej działalności jest podstawowym celem statutowym. Prowadzenie działalności kulturalnej jest zadaniem własnym jednostek samorządu terytorialnego o charakterze obowiązkowym. Instytucje kultury, dla których organizatorami są jednostki samorządu terytorialnego, mogą otrzymywać dotacje na zadania objęte mecenatem państwa oraz dotacje na wydatki inwestycyjne w części, której dysponentem jest minister kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Samorządy mogą otrzymywać także dotacje na zadania objęte mecenatem państwa w dziedzinie kultury, w szczególności na dofinansowanie programów realizowanych przez i instytucje kultury.

Mecenat państwa

Organizacje pozarządowe prowadzące działalność kulturalną oraz instytucje kultury, dla których organizatorami są jednostki samorządu terytorialnego, mogą otrzymywać dotacje z budżetu państwa w części, której dysponentem jest minister kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, na wykonywanie w ramach realizacji programów ministra, a także zadań objętych mecenatem państwa, których zakres obejmuje m.in. podtrzymywanie i rozpowszechnianie tradycji narodowej i państwowej, upowszechnianie i promocję twórczości artystycznej, promocję kultury polskiej za granicą oraz budowę i modernizację infrastruktury kulturalnej. Dotacje mogą być udzielane po złożeniu w tej sprawie wniosków do ministra.
Jak wynika z rozporządzenia ministra kultury i dziedzictwa narodowego w sprawie zakresu zadań objętych mecenatem państwa (...), wnioski o udzielenie dotacji, o których mowa, składać należy w terminach do 30 listopada roku poprzedzającego rok realizacji zadania i do 31 marca roku, w którym dotacja ma być udzielona.
We wniosku należy podać:
● nazwę, siedzibę i adres jednostki organizacyjnej, będącej wnioskodawcą;
● rodzaj zadania i nazwę programu ministra;
● wysokość wnioskowanego dofinansowania;
● harmonogram realizacji zadania;
● oświadczenie wnioskodawcy o posiadaniu zasobów rzeczowych i kadrowych zapewniających prawidłowe wykonanie zadania;
● preliminarz całkowitych kosztów zadania;
● inne źródła finansowania zadania;
● inne dokumenty wymagane jako załączniki przy realizacji zadań w ramach programów.
Wnioski zawierające uchybienia formalne nie będą rozpatrywane. Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku podpisywana jest umowa w sprawie dotacji. Przekazywanie dotacji odbywa się w terminach zapewniających finansowanie zobowiązań wynikających z realizacji zadania lub jako refundacja poniesionych wydatków oraz umożliwiających stosowanie się do wymagań określonych w przepisach o zamówieniach publicznych.
Dotacja może być przekazana tylko na wskazany rachunek bankowy. Dla środków z dotacji trzeba prowadzić odrębną ewidencję. Ministrowi albo odpowiednio upoważnionemu podmiotowi trzeba przedstawić rozliczenie realizacji zadania pod względem rzeczowym i finansowym, zgodnie z treścią umowy o dotację.

Dotacje z Funduszu

Środki z Funduszu Promocji Kultury, którego dysponentem jest minister kultury, przeznacza się na dofinansowanie zadań inwestycyjnych, w ramach realizacji programów ogłaszanych przez tego ministra. Chodzi o programy, które mają za zadanie promowanie lub wspieranie np. ogólnopolskich i międzynarodowych przedsięwzięć artystycznych, w tym o charakterze edukacyjnym, oraz twórczości literackiej i czasopiśmiennictwa, działań na rzecz kultury języka polskiego i rozwoju czytelnictwa oraz o wspieranie czasopism kulturalnych i literatury niskonakładowej. O wsparcie z Funduszu Promocji Kultury mogą się ubiegać m.in. państwowe i samorządowe instytucje kultury oraz same jednostki samorządu terytorialnego. Wnioski o takie dofinansowanie składać należy do 30 listopada roku poprzedzającego rok realizacji zadania i do 31 marca roku, w którym dofinansowanie ma być udzielone. Takie terminy określone zostały w przepisach rozporządzenia ministra kultury i dziedzictwa narodowego z 21 lipca 2008 r. (Dz.U. nr 139, poz. 880).



Zadania objęte mecenetem państwa
Samorządowe instytucje kultury mogą wnioskować o dotacje na takie zadania, jak:
● podtrzymywanie i rozpowszechnianie tradycji narodowej i państwowej;
● upowszechnianie i promocję twórczości artystycznej;
● upowszechnianie i promocję czytelnictwa;
● promocję kultury polskiej za granicą;
● zachowanie, waloryzację i ochronę dziedzictwa kulturowego, w tym ochronę polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą;
● budowę i modernizację infrastruktury kulturalnej;
● tworzenie warunków do ekspozycji, zakupów i upowszechniania sztuki współczesnej;
● zachowanie i upowszechnianie tradycji regionalnej i kultury ludowej;
● tworzenie i wdrażanie systemów informatycznych w sferze kultury;
● edukację kulturalną społeczeństwa.
Cele wspierane przez fundusz
Wydatki Funduszu Promocji Kultury są przeznaczane, wyłącznie na promowanie lub wspieranie m.in.:
● ogólnopolskich i międzynarodowych przedsięwzięć artystycznych, w tym o charakterze edukacyjnym;
● twórczości literackiej i czasopiśmiennictwa oraz działań na rzecz kultury języka polskiego i rozwoju czytelnictwa, wspieranie czasopism kulturalnych i literatury niskonakładowej;
● działań na rzecz ochrony polskiego dziedzictwa narodowego;
● młodych twórców i artystów;
● działań na rzecz dostępu do dóbr kultury osób niepełnosprawnych;
● zadań realizowanych w ramach projektów, w tym projektów inwestycyjnych oraz projektów współfinansowanych z funduszy europejskich i międzynarodowych, z zakresu kultury i ochrony dziedzictwa narodowego;
● realizacji inwestycji służących promowaniu i wspieraniu przedsięwzięć artystycznych, rozwojowi czytelnictwa, ochronie polskiego dziedzictwa narodowego, promocji młodych twórców i artystów oraz sztuki współczesnej.
Orzecznictwo
STRATY INSTYTUCJI KULTURY
Z przepisu art. 12 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej nie wynika uprawnienie rady gminy do podjęcia uchwały o pokrywaniu strat poniesionych przez instytucje kultury – wyrok z 25 kwietnia 2007 r. Naczelnego Sąd Administracyjnego II GSK 397/06.
FINANSOWANIE BIBLIOTEKI
Gminna biblioteka publiczna winna działać jako samorządowa jednostka organizacyjna, funkcjonująca w formie instytucji kultury, finansowana z budżetu gminy jedynie za pomocą dotacji – wyrok z 24 czerwca 2002 r. Naczelny Sąd Administracyjny SA/Gd 479/02.
PODSTAWA PRAWNA
● Ustawa z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz.U. z 2001 r. nr 13, poz. 123 ze zm.).
● Rozporządzenie ministra kultury z 1 września 2005 r. w sprawie zakresu zadań objętych mecenatem państwa, szczegółowego trybu składania wniosków o udzielenie dotacji oraz trybu przekazywania i rozliczania udzielonych dotacji (Dz.U. z 2005 r. nr 177, poz. 1474 ze zm.).
● Rozporządzenie ministra kultury z 28 stycznia 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków uzyskiwania dofinansowania realizacji zadań z zakresu kultury, trybu składania wniosków oraz przekazywania środków z Funduszu Promocji Kultury (Dz.U. nr 24, poz. 200 ze zm.).