Kiedy, zgodnie z ustawą – Prawo zamówień publicznych, zamawiający może odrzucić ofertę z powodu rażąco niskiej ceny?
Przesłanką uznania ceny oferty za rażąco niską jest zarówno jej nierealistyczny, jak i dumpingowy charakter. Przy czym cena poniżej kosztów może być ceną realistyczną. Natomiast cena nierealistyczna w ogóle nie pozwala na jakąkolwiek ocenę pod kątem zyskowności. Domniemanie dotyczące rażącego charakteru ceny powstaje w każdym przypadku, jeśli odbiega ona znacząco od wartości przedmiotu zamówienia oszacowanej zgodnie z wymogami ustawy. Domniemanie to może być obalone przez wykonawcę. W tym celu zamawiający zwraca się do wykonawcy o udzielenie wyjaśnień dotyczących elementów oferty, które mają wpływ na wysokość ceny. Oceniając treść udzielonej odpowiedzi, zamawiający bierze pod uwagę czynniki obiektywne, w tym kryteria ustawowe, które zapewniają wykonawcy m.in. wyjątkową oszczędność metod realizacji zamówienia bądź sprzyjające warunki jego wykonania, które są dostępne tylko dla niego.
Jeśli wykonawca nie złoży wyjaśnień bądź dokonana przez zamawiającego ocena tych wyjaśnień potwierdzi, że oferta zawiera cenę rażąco niską, zamawiający ma obowiązek odrzucić ofertę. Zgodnie z orzecznictwem Krajowej Izy Odwoławczej (KIO) i sądów, na zamawiającym nie ciąży obowiązek bliższego precyzowania zakresu jego wątpliwości albo wskazywania, których składowych oferty cenowej dotyczą jego wątpliwości. W praktyce nakłada to na wykonawców obowiązek przedkładania szczegółowych wyjaśnień co do wszelkich punktów kosztorysu oferty przedstawiania dowodów na poparcie wszystkich okoliczności uzasadniających niską cenę. Co więcej, zamawiający nie ma obowiązku kontynuowania postępowania wyjaśniającego i ponawiania wezwań, co oznacza, że wykonawca ma tylko jedną szansę na wykazanie, że jego oferta cenowa ma charakter rynkowy. Także w przypadku rozstrzygnięcia o odrzuceniu oferty, w toku dalszego postępowania z protestu wykonawcy, odwołania do KIO bądź skargi do sądu, będzie on pozbawiony możliwości przedkładania nowych dowodów.

Jarosław Chałas, partner zarządzający Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy