Czy nabycie prawa użytkowania wieczystego jest wydatkiem kwalifikowanym w rozumieniu przepisów unijnych dotyczących Funduszu Spójności?
Mirella Lechna
radca prawny, wspólnik w kancelarii Wardyński i Wspólnicy
Rozporządzenie Komisji (WE) nr 16/2003 z 6 stycznia 2003 r. ustanawiające specjalne szczegółowe zasady dla wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1164/94 w zakresie kwalifikowania wydatków w kontekście środków częściowo finansowanych przez Fundusz Spójności w odniesieniu do kwalifikowalności kosztów nabycia nieruchomości niezabudowanych posługuje się terminem „zakup gruntu”. Czy zatem należy przyjąć, że w projektach realizowanych z udziałem środków Funduszu Spójności przepisy dopuszczają uznanie za kwalifikowane wydatków na nabycie nieruchomości rozumiane wyłącznie jako nabycie prawa własności, a zakup prawa użytkowania wieczystego nie może być kosztem kwalifikowanym?
Instytucja prawa użytkowania wieczystego jest charakterystyczna dla prawa polskiego. W orzecznictwie i doktrynie przeważa pogląd, że ze względu na treść i cel ustanowienia użytkowanie wieczyste jest bliższe prawu własności niż ograniczonym prawom rzeczowym (patrz: Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, t. I, Warszawa 1999, s. 554). Zwraca się również uwagę, że do prawa użytkowania wieczystego, co do zasady, stosuje się odpowiednio przepisy o własności, w części na mocy wyraźnych zapisów ustawowych, a w pozostałej części w drodze analogii.
Ponadto obecna praktyka legislacyjna w Polsce prowadzi do sukcesywnego ograniczania występowania i stosowania prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowych, m.in. poprzez przekształcenie w prawo własności nieruchomości (ustawa z 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości Dz.U. z 2005 r. nr 175, poz. 1459).
W konsekwencji pomimo braku wyraźnego wskazania w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 16/2003 tytułu prawnego w postaci prawa użytkowania wieczystego, uznać należy, że z uwagi na funkcję i treść prawa użytkowania wieczystego nieruchomości w polskim systemie prawnym jego zakup powinien być kwalifikowany jako zakup gruntu.