Czy dotychczasowy właściciel działki przejętej pod budowę autostrady może żądać zwiększenia odszkodowania?
Do pozbawienia prawa własności nieruchomości niezbędnej dla lokalizacji autostrady dochodzi na podstawie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przenoszącej własność nieruchomości na Skarb Państwa z mocy prawa. Wysokość odszkodowania jest określana natomiast w odrębnej decyzji administracyjnej (w stanie prawnym przed 16 grudnia 2006 r. dochodziło do tego w drodze jednej decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości). Podstawą ustalenia wartości odszkodowania jest wycena dokonana przez rzeczoznawcę i przyjęta przez organ administracji.
W toku postępowania dotyczącego wysokości odszkodowania z tytułu wywłaszczenia byłemu właścicielowi przysługują wszelkie uprawnienia strony postępowania administracyjnego, w tym prawo do składania odpowiednich wniosków co do przebiegu postępowania, a także do wnoszenia środków odwoławczych w trybie kontroli administracyjnej i administracyjno-sądowej wydanej już decyzji.
W przypadku zatem, gdy właściciel nie zgadza się z przyjętą przez organ wysokością odszkodowania, może, w ramach powyższych postępowań, zakwestionować prawidłowość przyjętej przez organ wyceny poprzez wykazanie, że przy jej sporządzaniu doszło do naruszenia zasad określonych w ustawie o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz ustawie o gospodarce nieruchomościami.
Zaskarżenie decyzji o ustaleniu wysokości wynagrodzenia winno nastąpić w drodze odwołania do organu wyższej instancji (w tym przypadku ministra infrastruktury), a następnie ewentualnie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie czy ostatecznie w drodze skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Jeśli decyzja administracyjna ustalająca wysokość odszkodowania stała się już ostateczna, zwiększenie odszkodowania należnego byłemu właścicielowi wymaga dokonania zmiany, uchylenia lub stwierdzenie nieważności tej decyzji w trybie wznowienia postępowania administracyjnego lub stwierdzenia nieważności decyzji.
W tym przypadku jako podstawę do zakwestionowania ważności czy też prawidłowości wydania ostatecznej decyzji administracyjnej, konieczne będzie wykazanie poważnych błędów proceduralnych lub materialnych przy wydawaniu decyzji, co może przykładowo wynikać z nieprawidłowości dokonania przyjętej przez organ wyceny wartości nieruchomości w świetle zasad sporządzania wycen nieruchomości, wynikających z bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa.
Mirella Lechna
radca prawny, wspólnik w kancelarii Wardyński i Wspólnicy