Przepisy wyznaczają dwie płaszczyzny działania samorządu terytorialnego, które mają wpływ na inwestycje w odnawialne źródła energii: planistyczną i decyzyjną. Wykorzystanie ich sprzyja rozwojowi gmin.
Jednostki samorządu terytorialnego oddziałują na rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE) w ramach własnych zadań publicznych, których celem jest zaspokajanie potrzeb wspólnoty samorządowej. Zadania te są wykonywane na poziomie gminy, powiatu i województwa. Należy podkreślić, że polski system prawny nie daje samorządom zbyt wielu możliwości skutecznego stymulowania rozwoju OZE. Dlatego tym bardziej jest istotne, aby te możliwości prawne, którymi samorząd dysponuje, jak najpełniej wykorzystywać.

Działania planistyczne

W działaniach planistycznych, na podstawie ustawy Prawo Energetyczne, samorząd terytorialny bierze udział w lokalnym planowaniu zaopatrzenia w energię. Zadania samorządu w zakresie planowania zaopatrzenia w energię są nie do przecenienia, zarówno w kontekście rozwoju OZE, jak zaspokajania lokalnych potrzeb. Ich realizacja powinna się odbywać w ścisłej kooperacji z przedsiębiorstwami energetycznymi, zajmującymi się produkcją i dystrybucją energii. Nie bez znaczenia jest tu dostosowanie planów lokalnych do nadrzędnych planów opracowanych centralnie dla całego kraju i poszczególnych województw. Samorządowe plany zaopatrzenia w energię umożliwiają planowanie działalności przedsiębiorstwom energetycznym. Tym samym wpływają na efektywność przyłączania nowych podmiotów do sieci energetycznej. Z tych względów samorząd należycie odgrywa swoją rolę w tym zakresie, gdy tworzy plany energetyczne bez zbędnej zwłoki i w uzgodnieniu z zainteresowanymi podmiotami działającymi na danym terenie.
Jednym z najważniejszych aktów samorządu z zakresu planowania, mającym szczególne znaczenie dla rozwoju OZE, jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, poprzedzany studium zagospodarowania przestrzennego. Jest on sporządzany na podstawie ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Niestety, tereny atrakcyjne dla inwestorów OZE (zwłaszcza zainteresowanych inwestycjami w farmy wiatrowe) znajdują się na obszarach wiejskich, dla których plany dotychczas nie zostały uchwalone. Wprawdzie gminy zaczynają dostrzegać korzyści mogące dla nich płynąć z tego rodzaju inwestycji, jednak w przeważającej części przypadków inwestorzy na skutek braku planu nie uzyskują zawczasu pewności prawnej, czy realizacja zamierzonej inwestycji będzie możliwa. Dlatego są zmuszeni występować o indywidualne rozstrzygnięcia.

Decyzje administracyjne

Podczas przygotowywania i realizowania inwestycji w OZE inwestor jest zobowiązany do uzyskania wielu decyzji administracyjnych. Większa część z nich jest wydawana przez organy samorządu terytorialnego. Inwestorzy narzekają, że zgromadzenie wymaganych decyzji pochłania zbyt dużo czasu, środków i energii. Tymczasem dla inwestorów w OZE kluczowe jest planowe realizowanie inwestycji. Z reguły na skutek opóźnień w wydawaniu decyzji inwestycja się przedłuża, co z kolei powoduje wzrost kosztów po stronie inwestora. W takiej sytuacji straty notują także samorządy z powodu opóźnienia wpływów z podatków. Nie bez znaczenia może być też utrata przez gminę reputacji, że nie warto w niej inwestować.

Korzyści dla samorządów

Inwestycje w OZE mogą wpływać korzystnie na rozwój wspólnot lokalnych. Umożliwiają bowiem wykorzystanie lokalnych zasobów i tworzą nowe miejsca pracy. Zgodnie z Europejską Polityką Regionalną inwestycje w OZE mogą przyczynić się do poprawienia warunków życiowych w regionach zacofanych gospodarczo, dotkniętych upadkiem przemysłu, obszarów rolnych i nadbrzeżnych oraz o niskiej gęstości zaludnienia. W wielu przypadkach jednostki samorządu terytorialnego mogą być beneficjentami funduszy unijnych na energetykę odnawialną, co powinno skłaniać je do aktywnego udziału w inwestycjach na własnym terenie.
Korzyścią dla gminy z inwestycji w OZE są wpływy z podatków od nieruchomości, od osób prawnych inwestujących w OZE i mających siedzibę na terenie danej gminy oraz od osób fizycznych mających miejsce zamieszkania na terenie danej gminy, np. rolników wydzierżawiających swoje nieruchomości pod elektrownie wiatrowe i uzyskujących z tego tytułu opodatkowane dochody. Inwestycje w OZE zaliczają się do przemysłu nieuciążliwego. Dlatego tereny przeznaczone na inwestycje nie tracą walorów użytkowych i turystycznych. Efektem inwestycji w OZE mogą też być napływ innego rodzaju inwestycji. Gmina, na której terenie powstają inwestycje w OZE, uzyskuje wizerunek gminy przyjaznej inwestorom, przychylnej rozwojowi nowych technologii i chroniącej środowisko, a zatem gminy, w której warto inwestować.
POTRZEBNE DECYZJE ADMINISTRACYJNE
Realizacja inwestycji w OZE zakłada uzyskanie przez inwestora decyzji administracyjnych dotyczących:
● warunków zabudowy; tego rodzaju decyzja jest wydawana w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
● lokalizacji inwestycji celu publicznego,
● pozwolenia na budowę,
● wyłączenia danego terenu z produkcji rolnej,
● pozwolenia na użytkowanie,
● uwarunkowań środowiskowych inwestycji.