Pojęcie kadencja członka organu spółki, czyli okres, na który powołano członka do sprawowania przez niego funkcji, jest nierozerwalnie związane z mandatem, czyli upoważnieniem do pełnienia obowiązków. Czy kadencja i mandat pokrywają się, jeśli chodzi o czas ich trwania?
AGATA OKOROWSKA
radca prawny, partner w Kancelarii BSO Prawo & Podatki Bramorski Szermach Okorowska
Kadencja określana jest zawsze w latach obrotowych. O ile rozpoczęcie kadencji pokrywa się z uzyskaniem mandatu, o tyle mandat może być dłuższy lub krótszy od kadencji. Nieco odmienne zasady rządzą ustalaniem kadencyjności dla zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej. O ile w pierwszym przypadku zarząd może być powołany na czas nieoznaczony, na rok lub na dłuższy czas określony, o tyle w spółce akcyjnej okres pełnienia funkcji musi być określony, przy czym nie dłuższy niż pięć lat. Nie ma jednak przeszkód w powołaniu tej samej osoby na członka zarządu spółki akcyjnej na kolejne, nie dłuższe niż pięć lat kadencje.
Decydując się w umowie spółki z o.o. na powołanie członków zarządu na czas nieoznaczony, należy pamiętać, że mandat członka zarządu wygasa każdorazowo z dniem odbycia zwyczajnego zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pełny rok obrotowy pełnienia funkcji. Brak uchwały o udzieleniu mandatu na kolejny rok oznacza brak podstawy do pełnienia funkcji. Jeżeli członek zarządu powołany został na dwuletnią kadencję, jego mandat nie wygasa z jej upływem, ale trwa dłużej, aż do odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za drugi pełny rok obrotowy pełnienia przez niego funkcji. W razie odwołania członka, jego śmierci czy rezygnacji kadencja ulega przerwaniu, a mandat zakończeniu.
Powody wygaśnięcia mandatu mogą być zwyczajne, tj. upływ ustalonego okresu pełnienia funkcji, jak też nagłe, tj. odwołanie, rezygnacja, śmierć, częściowe lub całkowite ubezwłasnowolnienie, ale też skazanie prawomocnym wyrokiem za przestępstwa wyłączające możliwość pozostawania w zarządzie spółki. Ponadto mandat członka zarządu wygasa z chwilą otwarcia likwidacji lub upadłości. Zdarza się to też przy połączeniu bądź przekształceniu spółek.
Zasadą jest powoływanie członków organów na kadencje indywidualne, co oznacza, że przy ustalonej w umowie spółki kadencji dla każdego z członków okres kadencji liczony jest indywidualnie. Kodeks spółek handlowych przewiduje jednak możliwość powołania członków organu na wspólną kadencję. Przy takiej konstrukcji, bez względu na moment powołania poszczególnych członków zarządu, kadencja zaczyna się i kończy w tym samym czasie. W tym samym czasie wygasają więc mandaty wszystkich członków zarządu, którzy pełnią funkcję w tym dniu.