Czy uwolnienie się członka zarządu spółki od odpowiedzialności za zobowiązania spółki na podstawie art. 299 par. 2 k.s.h. oznacza koniec jego odpowiedzialności wobec wierzycieli spółki?
Stosownie do art. 299 par. 1 k.s.h. bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce prowadzi do solidarnej odpowiedzialności członków zarządu. Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, jeżeli wykaże jedną z trzech przesłanek – we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe albo że niezgłoszenie wniosku o upadłość oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody (art. 299 par. 2 k.s.h.).
Takie uwolnienie się członków zarządu od odpowiedzialności nie zamyka kwestii ich odpowiedzialności wobec wierzycieli. Zgodnie z art. 300 k.s.h. artykuły dotyczące odpowiedzialności cywilnoprawnej umieszczone w k.s.h. (w tym art. 299 k.s.h.) nie naruszają praw wspólników oraz osób trzecich do dochodzenia naprawienia szkody na zasadach ogólnych. Artykuł 300 k.s.h. otwiera drogę wierzycielom do dochodzenia odszkodowań od członków zarządu, którzy wyrządzili im szkodę, na zasadach odpowiedzialności deliktowej bądź kontraktowej.
Najczęściej mamy do czynienia z wykorzystaniem odpowiedzialności deliktowej z art. 415 k.c. Wówczas nacisk jest położony na odpowiedzialność osób, które były członkami zarządu, a nie na funkcję, którą sprawowały. Należy wykazać: szkodę, czyn noszący znamiona winy, z którym ustawa wiąże odszkodowanie i związek przyczynowy pomiędzy szkodą a tym zdarzeniem. Częstą praktyką jest próba obciążenia odpowiedzialnością za delikt z art. 415 k.c. poprzez wykorzystanie prawa karnego i związanie sądu cywilnego wyrokiem w postępowaniu karnym. Zgodnie z art. 11 k.p.c. ustalenia wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd cywilny. Najczęstszym typem przestępstwa, który wierzyciele wykorzystują do oskarżenia członków zarządu, powiązując je następnie z odpowiedzialnością z art. 415 k.c., jest przestępstwo oszustwa (art. 286 k.k.). Ustawowe znamię stanowiące skutek tego przestępstwa zostaje wypełnione, gdy sprawca w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem. Skazanie za przestępstwo z art. 286 k.k. jest równoznaczne z przypisaniem winy oskarżonemu. Stwierdzenie winy prawomocnym wyrokiem jest jedną z przesłanek poniesienia przez oskarżonego (a w procesie cywilnym pozwanego) członka zarządu odpowiedzialności deliktowej.