Regulacje mające na celu powstrzymanie postępujących zmian klimatycznych zwiększają znaczenie odnawialnych źródeł energii. Największą część udziału energii pochodzącej z tych źródeł ma stanowić energia wiatrowa.
Rośnie zainteresowanie inwestorów przedsięwzięciami związanymi z budową elektrowni wiatrowych w Polsce. Jednakże już na etapie uzyskiwania warunków przyłączenia do sieci inwestorzy muszą sprostać wymaganiom stawianym przez operatorów sieci, które nierzadko nie znajdują odzwierciedlenia w regulacjach prawnych.

Uzyskanie koncesji

Procedura oraz wymagania w zakresie uzyskania przyłączenia do sieci elektrowni wiatrowej została uregulowana w przepisach ustawy - Prawo energetyczne oraz rozporządzenia ministra gospodarki w sprawie szczegółów funkcjonowania systemu elektromagnetycznego (rozporządzenie systemowe), jak również Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Systemu Przesyłowego (IRiESP) oraz Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Systemu Dystrybucyjnego (IRiESD), opracowanych przez operatorów systemu.
Zgodnie z postanowieniami prawa energetycznego obowiązkiem uzyskania koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej zostały objęte wszystkie przedsiębiorstwa energetyczne, produkujące energię w odnawialnych źródłach energii bez względu na wielkość mocy źródła czy też ilości energii wyprodukowanej w takim źródle. Aby uzyskać koncesję, przedsiębiorca obok uzyskania pozwolenia na budowę farmy wiatrowej, wykazania możliwości pozyskania środków finansowych na realizację jej budowy powinien również posiadać warunki techniczne gwarantujące prawidłowe wykonywanie takiej działalności. Podmiot planujący rozpoczęcie działalności w zakresie wytwarzania energii wiatrowej jest obowiązany również do udokumentowania tytułu prawnego do obiektów i instalacji niezbędnych do prowadzenia działalności objętej koncesją. Innymi słowy, konieczne jest zawarcie odpowiednich umów cywilnoprawnych, zapewniających możliwość eksploatacji farm wiatrowych, a w szczególności np. umów dzierżawy czy użytkowania gruntów. Koniecznym jest również przekazanie prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki opisu parametrów urządzeń służących do wytwarzania energii, schematu i opisu sposobu zainstalowania układu pomiarowego ilości produkowanej energii.



Warunki techniczne

Jednym z istotniejszych elementów procesu realizacji inwestycji wiatrowej jest uzyskanie warunków technicznych przyłączenia do sieci elektromagnetycznej, które są ważne przez okres dwóch lat, a następnie zawarcie umowy przyłączeniowej z operatorem systemu przesyłowego.
Zakres czynności, jakie przedsiębiorca musi podjąć na etapie procedury uzyskiwania warunków przyłączenia do sieci, zależeć będzie od wysokości napięcia znamionowego sieci, do której przyłączenie powinno nastąpić. Jeżeli więc inwestor ubiega się o przyłączenie do sieci o napięciu znamionowym wyższym lub równym 110 kV, ma on obowiązek wykonania ekspertyzy wpływu przyłączenia instalacji na krajowy system elektroenergetyczny. Obowiązek ten nie dotyczy farm wiatrowych przyłączanych na napięciach niższych. Brak jednakowej regulacji co do obowiązku wykonania ekspertyzy powoduje, że rozpatrywanie poszczególnych wniosków przez operatorów sieci nie jest prowadzone jednolicie. Operatorzy często wymagają od inwestorów sporządzenia ekspertyzy z uwzględnieniem prawie nierealnych do spełnienia wariantów i sytuacji. Nierzadko zdarzają się sytuacje, w których operator sieci żąda sporządzenia ekspertyzy przy założeniu, że do sieci oprócz danej elektrowni wiatrowej zostaną przyłączone inne w danym rejonie planowane parki elektrowni wiatrowych. Powoduje to dodatkowe niepotrzebne koszty oraz przedłużanie procesu inwestycyjnego. Ponadto, często wynikający z analizy wpływ przyłączonego kompleksu urządzeń wiatrowych na parametry energii elektrycznej w sieci, odbiega od zastanego stanu faktycznego. Problem w tym zakresie pojawia się już na etapie koncepcyjnym realizacji danego projektu, gdyż brak jest możliwości uzyskania u operatora informacji o bieżącym stanie interesującego węzła.

Informacje od operatora

Przed wszczęciem procedury o uzyskanie warunków przyłączenia inwestor nie ma praktycznie możliwości uzyskania od operatora danych na temat wolnych mocy przyłączeniowych w systemie przyłączeniowym i przesyłowym. Przykładowo we Francji proces uzyskiwania warunków przyłączenia poprzedzony jest podaniem o udzielenie informacji na temat wolnych miejsc przesyłowych, liczby projektów oczekujących w kolejce, dostępnej mocy przyłączeniowej. Takie rozwiązanie pozwala poszczególnym inwestorom realnie ocenić swoje szanse na realizację danego projektu. Tymczasem w Polsce inwestorzy informacje o parametrach technicznych mogą uzyskać jedynie po wszczęciu kosztownej procedury o uzyskanie warunków przyłączenia do sieci. To zmusza inwestora do sprecyzowania szczegółów technicznych projektu w możliwie najpóźniejszym etapie prowadzenia inwestycji. Inwestorzy zainteresowani są, aby warunki przyłączenia określały tylko podstawowe założenia projektu, w szczególności koszty przyłączenia, maksymalną moc i miejsce przyłączenia. Z drugiej strony operator, wydając warunki przyłączenia, niejako jednostronnie zobowiązuje się do przyłączenia inwestycji do sieci. Mając na uwadze, że zgodnie z rozporządzeniem przyłączeniowym warunki przyłączenia są ważne dwa lata, spełniają one funkcję gwarantującą inwestorowi dostęp do sieci. Dopiero po uzyskaniu warunków przyłączenia do sieci zawierana jest stosowna umowa z operatorem, co jest równoznaczne z przyłączeniem do sieci.